Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα του πέρασαν νέους κανόνες τύπου ΕΕ για να εδραιώσουν τον έλεγχό τους στις ψηφιακές πλατφόρμες ενόψει των εκλογών αυτού του μήνα, αποκαλύπτει το Politico.
Στην εκστρατεία του για να διατηρήσει την προεδρία της Τουρκίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ένα μυστικό όπλο: μια καταστολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εν μέρει εμπνευσμένη από την Ευρώπη.
Καθώς η χώρα οδεύει προς τον δεύτερο γύρο μεταξύ του Ερντογάν και του αντιπάλου του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο αυξανόμενος έλεγχος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τον Τούρκο ηγέτη έχει γίνει ένα ακόμη εργαλείο που θα τον βοηθήσει να παρατείνει την 20ετή του κυριαρχία.
Το Σαββατοκύριακο, η κυβέρνηση του Ερντογάν διέταξε το Twitter να μπλοκάρει τους λογαριασμούς περίπου δώδεκα τοπικών δημόσιων προσώπων της αντιπολίτευσης. Στην πραγματικότητα όμως, οι προσπάθειες του Ερντογάν να ελέγξει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρονολογούνται πάνω από μια δεκαετία.
Άγκυρα όπως Βρυξέλλες
Η προσπάθεια αυτή κορυφώθηκε τον Οκτώβριο, όταν το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας ψήφισε ευρείς κανόνες για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που, εν μέρει, αντανακλούσαν παρόμοια νομοθεσία που ψηφίστηκε πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τόσο το τουρκικό όσο και το ευρωπαϊκό καθεστώς έχουν ως στόχο να πατάξουν τις επιβλαβείς διαδικτυακές αναρτήσεις, να σταματήσουν τη διάδοση της παραπληροφόρησης και να αυξήσουν τη διαφάνεια γύρω από τον τρόπο με τον οποίο τα Instagram και YouTube προσφέρουν περιεχόμενο στους χρήστες τους. Οι κανόνες της ΕΕ, γνωστοί ως Digital Services Act, περιλαμβάνουν επίσης πρόστιμα ύψους έως και 6% των εσόδων μιας εταιρείας για πιθανές παραβάσεις.
Το εγχειρίδιο κανόνων της Άγκυρας συχνά μιμείται λέξη προς λέξη τη γλώσσα χάραξης πολιτικής των Βρυξελλών. Αλλά προχωρά σημαντικά περισσότερο στον περιορισμό του διαδικτυακού λόγου με τρόπους που ευνοούν την προσπάθεια του Ερντογάν να κρατήσει τον «θρόνο» του.
Αυτό περιλαμβάνει ποινές φυλάκισης έως και πέντε ετών, εάν κάποιοι αναρτούν στο διαδίκτυο περιεχόμενο που διαδίδει «ανακριβείς πληροφορίες» με τρόπους που «διαταράσσουν την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια της Τουρκίας». Οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν ομοίως να αντιμετωπίσουν ποινή φυλάκισης για τη συγγραφή ιστοριών που δεν είναι ευνοϊκές για το κυβερνών κόμμα. Και ο Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος εξασφάλισε το 45% των εθνικών εκλογών της Κυριακής, έχει ήδη αντιμετωπίσει ποινική δίωξη βάσει του νέου καθεστώτος για τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων» σχετικά με την κυβερνητική πολιτική.
«Υπάρχουν πολλά που διακυβεύονται γύρω από τον νόμο περί παραπληροφόρησης της Τουρκίας», έγραψε ο Αλπέρ Κοσκούν, ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον.
Ο Ερντογάν και το κόμμα του «δεν θα πρέπει να υποκύψουν σε βραχυπρόθεσμα πολιτικά συμφέροντα και να μπουν στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν αυτή τη νομοθεσία για την καταστολή διαφορετικών απόψεων», πρόσθεσε.
Επέδρασε στη νίκη του Ερντογάν η λογοκρισία στα social media;
Σε απάντηση, οι αξιωματούχοι της τουρκικής κυβέρνησης απορρίπτουν την κριτική ότι καταλαμβάνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για δικό τους πολιτικό όφελος. Πολλοί παραπέμπουν σε άλλους κανόνες για το διαδικτυακό περιεχόμενο -ιδιαίτερα σε εκείνους εντός της ΕΕ- ως παραδείγματα για το πώς οι πολιτικοί αλλού πιέζουν επίσης τους τεχνολογικούς γίγαντες στο όνομα της μείωσης της εξάπλωσης του επιβλαβούς περιεχομένου στους πολίτες τους.
Παρόμοιοι νόμοι με αυτούς της Τουρκίας «εφαρμόζονται σε πολλά μέρη του κόσμου, ιδίως στις ανεπτυγμένες χώρες», δήλωσε η Διεύθυνση Επικοινωνιών της χώρας.
Δεν είναι σαφές αν οι νέοι κανόνες της χώρας για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγειραν την πλάστιγγα υπέρ του Ερντογάν στην αμφίρροπη ψηφοφορία του πρώτου γύρου αυτού του Σαββατοκύριακου, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την εξουσία του Τούρκου προέδρου μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
Ωστόσο, ο αυξανόμενος έλεγχος του τι βλέπουν οι άνθρωποι στο διαδίκτυο σηματοδοτεί τη συνέχιση των επανειλημμένων απαγορεύσεων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που έχει επιβάλει η Άγκυρα στο Twitter, το Facebook και το YouTube, συχνά με τρόπους που ευνοούν το κυβερνών κόμμα της χώρας.
Όπλο στα χέρια του Ερντογάν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Η κυβέρνηση θέσπισε μια σύντομη εθνική απαγόρευση αυτών των ψηφιακών πλατφορμών μετά από μια φονική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη τον Νοέμβριο. Ακολούθησε μια απαγόρευση με επίκεντρο το Twitter μετά τον τεράστιο σεισμό στην Τουρκία τον Φεβρουάριο, ο οποίος οδήγησε επίσης σε 78 συλλήψεις αφού οι άνθρωποι μοιράστηκαν «προκλητικές αναρτήσεις». Παρόμοιες απαγορεύσεις ψηφιακών πλατφορμών χρονολογούνται εδώ και μια δεκαετία και αντικατοπτρίζουν τον ευρύτερο έλεγχο του Ερντογάν στο χώρο των social media για την καταστολή της αντιπολίτευσης.
Η Τουρκία έρχεται να προστεθεί σε άλλες ολοένα και πιο αυταρχικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας, που έχουν ομοίως δανειστεί πολλά από το εγχειρίδιο της Ευρώπης για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά έχουν τροποποιήσει αυτούς τους κανόνες για να ευνοήσουν τα καταπιεστικά καθεστώτα. Η Μόσχα, για παράδειγμα, ψήφισε πρόσφατα μια επαχθή νομοθεσία, η οποία περιλαμβάνει έως και 15 χρόνια φυλάκισης για όσους διαδίδουν «ψευδή στοιχεία» για τον στρατό της χώρας.
«Η ψήφιση του λεγόμενου νομοσχεδίου για την παραπληροφόρηση αναμένεται να βοηθήσει την κυβερνητική συμμαχία να φιμώσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης και την κριτική κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης», σύμφωνα με έκθεση για την Τουρκία του Freedom House, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που παρακολουθεί ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.