Σε μια ενιαία απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να προμηθεύουν στην Ουκρανία στρατιωτικό εξοπλισμό.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποκτήσει πλέον χαρακτηριστικά πολέμου φθοράς, στον οποίο οι αντιμαχόμενες πλευρές μάχονται πλέον σε παρατεταμένη διάρκεια, μέχρι μία από τις δύο πλευρές να υποχωρήσει λόγω εκτεταμένων απωλειών.
Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Γερμανό Καγκελάριο, Όλαφ Σόλτς «κλείδωσε» την αποστολή τεθωρακισμένων οχημάτων του ελληνικού στρατού, ανατολικογερμανικής κατασκευής, στην Ουκρανία. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε τα ελληνικά τεθωρακισμένα, τα οποία θα αποχωρίσουν σε μία κρίσιμη φάση εντάσεων με την Τουρκία, θα αντικατασταθούν από άλλα γερμανικά τεθωρακισμένα.
Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης (EPF) - Το εργαλείο της ΕΕ
Με βάση όσα αναφέρει η Υπηρεσία Έρευνας του Ευρωκοινοβουλίου, στις 16 Μαΐου, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να διαθέσουν 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ειρήνης (EPF) για τη χρηματοδότηση μέτρων βοήθειας που αποσκοπούν στη στήριξη της ικανότητας και της ανθεκτικότητας των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Μια περαιτέρω βοήθεια 500 εκατομμυρίων ευρώ προτάθηκε στις 13 Μαΐου 2022 και είναι πιθανό να εγκριθεί πολύ σύντομα, ανεβάζοντας το ποσό στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Αντίστοιχα, το EPF θα πληρώσει για μέρος του εξοπλισμού που έχουν παράσχει ή θα παράσχουν τα κράτη μέλη στην Ουκρανία. Αυτή είναι η πρώτη φόρα στην ιστορία της ΕΕ, προσπάθεια για από κοινού παροχή όπλων σε τρίτη χώρα.
Το ζήτημα του εάν θα προμηθεύσουν την Ουκρανία με βαρύ όπλισμό (για παράδειγμα τεθωρακισμένα) ή ελαφρύ (π.χ. πολυβόλα), καθώς και καθόλου στρατιωτικό εξοπλισμό έχει πυροδοτήσει τη συζήτηση σε όλη την ευρωπαϊκή επικράτεια. Ενώ χώρες όπως η Τσεχία, η Πολωνία και η Σλοβενία φέρεται να έχουν παραδώσει βαρύ οπλισμό συμπεριλαμβανομένων των αρμάτων μάχης T-72, άλλες όπως η Αυστρία και η Ιρλανδία αποφάσισαν να παρέχουν αποκλειστικά μη θανατηφόρο εξοπλισμό, σύμφωνα με τις πολιτικές τους για ουδετερότητα.
Μέχρι στιγμής, μόνο η Ουγγαρία, η Μάλτα και η Κύπρος έχουν αποφασίσει να μην προμηθεύσουν την Ουκρανία με στρατιωτικό εξοπλισμό. Εκτός από τον στρατιωτικό εξοπλισμό, πολλά κράτη μέλη έχουν παράσχει σημαντική στρατιωτική βοήθεια.ο πίνακας (Παράρτημα I) παρακάτω επιδιώκει να παρέχουν μια επισκόπηση της στρατιωτικής βοήθειας που δεσμεύτηκαν ή παραδόθηκαν διμερώς στην Ουκρανία από τα κράτη μέλη.
Η Ελλάδα σύμφωνα με την Υπηρεσία έχει παραδώσει μέχρι στιγμής φορητούς εκτοξευτές ρουκετών, πυρομαχικά και Καλάσνικοφ.
Τι είναι το γραφείο συμφηφισμού
Για τον συντονισμό της προσφοράς και της ζήτησης, το Στρατιωτικό Επιτελείο της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης έχει δημιουργήσει έναν μηχανισμό γραφείου συμψηφισμού, ο οποίος συντονίζει την προσφορά και τη ζήτηση. Η Ουκρανία υποβάλλει αιτήματα σε αυτό το γραφείο συμψηφισμού για τον απαραίτητο εξοπλισμό. Στη συνέχεια, τα αιτήματα ελέγχονται, επικυρώνονται και αντιστοιχίζονται με την προσφορά. Στη συνέχεια, κάθε κράτος μέλος παραδίδει ξεχωριστά τον διαθέσιμο εξοπλισμό και όπλα. Λαμβάνονται κυρίως από υπάρχοντα αποθέματα, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα των παραδόσεων.
Ακόμα και πρόβλεψη για αποζημίωση
Ορισμένος από τον στρατιωτικό εξοπλισμό που έχουν παραδώσει τα κράτη μέλη της ΕΕ στην Ουκρανία ενδέχεται να είναι επιλέξιμος για αποζημίωση μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ειρήνης – ενός νέου ταμείου εκτός προϋπολογισμού ύψους 5,69 δισεκατομμυρίων ευρώ σε τρέχουσες τιμές, το οποίο λειτουργεί από την 1η Ιουλίου 2021. Ωστόσο, η διαδικασία επικύρωσης Τα αιτήματα των κρατών μελών για επιστροφή δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Ως εκ τούτου, προς το παρόν, δεν είναι δυνατό να καθοριστεί ο βαθμός στον οποίο τα κράτη μέλη θα επιστραφούν –μέσω του EPF– για τον στρατιωτικό εξοπλισμό/όπλα που έχουν παραδώσει στην Ουκρανία.
Η Ουκρανία δείχνει το δρόμο για την ενότητα της ΕΕ
Σύμφωνα με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, αυτό αποτελεί το τέλος ενός ταμπού. Την 1η Μαρτίου 2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα με το οποίο καλεί το EPF να χρησιμοποιηθεί για τη διάθεση σημαντικής πρόσθετης χρηματοδότησης για την παροχή αμυντικού στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία και ζήτησε την άμεση εφαρμογή του. Σε πρόσφατο σχέδιο έκθεσης, οι ευρωβουλευτές σημείωσαν ότι, μετά την έγκριση της Στρατηγικής Πυξίδας, η ΕΕ πρέπει να αντλήσει διδάγματα από τη χρήση του EPF για τη στήριξη της Ουκρανίας, να αυξήσει τη χρηματοδότησή της και να βασιστεί στον μηχανισμό του γραφείου συμψηφισμού που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά για την Ουκρανία.