Μετά τη συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κρατών μελών έπειτα από σχετική πρόταση που είχε κάνει η Ελλάδα για τα λεγόμενο «ψηφιακά πιστοποιητικά κορωνοϊού της ΕΕ», η Ευρώπη πλησίασε ακόμη περισσότερο στην επανεκκίνηση των ταξιδιών.
Τα πιστοποιητικά αυτά θα επιβεβαιώνουν κατά πόσον οι ταξιδιώτες έχουν εμβολιαστεί ή υποβλήθηκαν σε τεστ κορωνοϊού, ή αν διαθέτουν αντισώματα από προηγούμενη λοίμωξη και στη θεωρία τουλάχιστον θα καταστήσουν πιο άνετα και ασφαλέστερα τα ταξίδια σ’ ολόκληρη την Ένωση. Ωστόσο, το σχετικό κείμενο που αποτελεί προϊόν συμβιβασμού, όπως αναλύει το Politico, εγείρει ακόμη κάποια ερωτήματα ως προς το πώς ακριβώς θα λειτουργήσουν.
Tα είδη των πιστοποιητικών
Υπάρχουν τρία είδη πιστοποιητικών: Το ένα αποδεικνύει ότι κάποιος εμβολιαστεί, ένα άλλο καταγράφει τα πρόσφατα τεστ κορωνοϊού του κατόχου και το τρίτο πιστοποιεί την ανοσία του μετά από λοίμωξη.
Τα έγγραφα, που φέρουν κωδικό QR, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ψηφιακή ή έντυπη μορφή και θα εκδίδονται δωρεάν.
Μπορούμε να ταξιδέψουμε χωρίς πιστοποιητικό;
Ναι. Το έγγραφο δεν αποτελεί προϋπόθεση για ταξίδια.
Όσοι έχουν πιστοποιητικό θα γλιτώνουν τις καραντίνες ή τα πρόσθετα τεστ;
Όχι απαραίτητα. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι χώρες θα πρέπει να αποφεύγουν την επιβολή περαιτέρω περιορισμών, όπως καραντίνες ή τεστ σε ταξιδιώτες που διαθέτουν πιστοποιητικό - «εκτός εάν είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας ως απάντηση στην πανδημία της COVID-19», πράγμα που σημαίνει ότι οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να επιβάλουν πρόσθετα τεστ ή καραντίνα εάν το κρίνουν αναγκαίο. Αλλά ελπίζεται ότι τα κράτη μέλη θα μειώσουν τους περιορισμούς καθώς επιταχύνονται οι εμβολιαστικές εκστρατείες.
Θα πληρώνουμε για τα τεστ;
Αυτό εξαρτάται από κάθε χώρα. Οι ευρωβουλευτές πίεσαν να έχουν οι ταξιδιώτες πρόσβαση σε δωρεάν τεστ προειδοποιώντας ότι αν τα τελευταία είναι ακριβά, τότε για ορισμένους θα είναι απρόσιτα τα ταξίδια με την Κομισιόν να δεσμεύεται να διαθέσει εκατό, ή ίσως και περισσότερα, εκατ. ευρώ για να γίνουν τα τεστ πιο προσιτά, ειδικά για ομάδες ατόμων που υποχρεούνται να διασχίζουν τακτικά τα σύνορα. Η Κομισιόν θέλει επίσης να γίνεται πιο ευρεία χρήση των φθηνότερων rapid test.
Κι όσοι περιμένουν ακόμη να κάνουν τη δεύτερη δόση του εμβολίου;
Μια δόση του εμβολίου εξασφαλίζει ένα πιστοποιητικό ότι ο κάτοχος έκανε την πρώτη δόση, έστω κι αν απαιτείται να κάνει και δεύτερη. Ωστόσο, αυτό δεν εγγυάται ότι οι χώρες προορισμού θα επιτρέψουν στον κάτοχο του πιστοποιητικού να γλιτώσει έξτρα τεστ ή τις απαιτήσεις για καραντίνα.
Αρκεί ένα rapid test αντιγόνου;
Μπορείτε να λάβετε ένα έγγραφο, που θα πιστοποιεί ότι έχετε υποβληθεί σε rapid test, αλλά και πάλι εξαρτάται από τις χώρες προορισμού αν θα δεχθούν ότι αρκεί για να ταξιδέψετε ελεύθερα.
Η διάρκεια ισχύος του πιστοποιητικού
Το πιστοποιητικό που θα αποδεικνύει ότι ο κάτοχός του έχει περάσει την Covid-19 και άρα διαθέτει υποτίθεται κάποια ανοσία θα ισχύει για μέγιστο διάστημα έξι μηνών, όπως προβλέπει η συμφωνία. Προς το παρόν οι κάτοχοι θετικού τεστ PCR, που θα αποδεικνύει προηγούμενη λοίμωξη, θα θεωρούνται ότι έχουν ανοσία. Τα τεστ αντισωμάτων δεν θα γίνονται αποδεκτά, σύμφωνα με αξιωματούχο της Κομισιόν, σημειώνει το Politico, αν και αυτό μπορεί να αλλάξει αν υπάρξουν αρκετές επιστημονικές αποδείξεις ότι είναι αξιόπιστα. Ο κανονισμός για τα πιστοποιητικά θα ισύχει για ένα έτος.
Ποια εμβόλια καλύπτονται
Τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται να αποδεχθούν όλα τα εμβόλια που ενέκρινε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (και τα οποία περιλαμβάνουν προς το παρόν τα σκευάσματα των Pfizer/BioNTech, της Moderna, των AstraZeneca/Οξφόρδης και της Johnson & Johnson. Μπορούν, ωστόσο, τα κράτη να αποφασίσουν αν θα δεχθούν και άλλα εμβόλια, όπως το ρωσικό Sputnik V, που χρησιμοποιείται από την Ουγγαρία.
Πότε θα τεθούν σε ισχύ τα πιστοποιητικά;
Τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται να αναγνωρίζουν από την 1η Ιουλίου το πανευρωπαϊκό πιστοποιητικό, αλλά τους δίνεται μια περίοδος έξι εβδομάδων σταδιακής εισαγωγής, διάστημα κατά το οποίο θα μπορούν ακόμη να εκδίδουν τα δικά τους πιστοποιητικά.
Θα είναι έτοιμα εγκαίρως τα κράτη – μέλη;
Η Κομισιόν δηλώνει πεπεισμένη ότι τα περισσότερα κράτη μέλη θα είναι έτοιμα εγκαίρως όσον αφορά στις τεχνικές προετοιμασίες.
Ελλάδα, Κύπρος, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Σουηδία, Λουξεμβούργο, Κροατία, Βουλγαρία, Ολλανδία, Λιθουανία, Ισλανδία, Τσεχία, Δανία, Βέλγιο και Εσθονία έχουν ήδη δοκιμάσει την ψηφιακή υποδομή, που θα χρειαστούν για την επαλήθευση των δεδομένων που αναφέρονται στα πιστοποιητικά αυτά.
Πολωνία, Πορτογαλία, Λετονία, Ρουμανία, Ιρλανδία και Μάλτα θα προβούν σε πρόσθετες δοκιμές τις επόμενες ημέρες.
Και οι χώρες εκτός ΕΕ;
Το σχέδιο καλύπτει τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και τα πιστοποιητικά που εκδίδουν Ισλανδία, Νορβηγία και Λιχτενστάιν, ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες για αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών με την Ελβετία και ακολουθείται η ίδια προσέγγιση και με τη Βρετανία, όπως είπε την Παρασκευή ο επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς.
Παράλληλα η Κομισιόν είναι σε επαφή και με άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και διεθνείς οργανισμούς για να είναι διαλειτουργικά τα πιστοποιητικά κι όταν υπάρξει ένα «πλαίσιο εμπιστοσύνης», η ΕΕ θα μπορέσει να αποφασίσει την αναγνώριση και άλλων πιστοποιητικών, σημείωσε αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμπληρώνοντας ότι «δεν έχουμε φθάσει ακόμη εκεί».
Τι άλλο μπορεί να κάνει ο κάτοχος με το πιστοποιητικό;
Κράτη μέλη μπορούν επίσης να αποφασίσουν τη χρήση των πιστοποιητικών της ΕΕ και για άλλους σκοπούς, όπως π.χ. για να επιτρέπεται η πρόσβαση σε εστιατόρια ή κινηματογράφους, αλλά αυτό θα πρέπει να περιληφθεί στο εθνικό τους δίκαιο.