Μια φιγούρα δράσης από το 1979 που δεν κυκλοφόρησε ποτέ επίσημα στα καταστήματα έγινε το πιο πολύτιμο vintage παιχνίδι που πουλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά μάλιστα το CNN, με τα χρήματα της προσφοράς θα μπορούσε κανείς να αγοράσει ένα σπίτι με τρία υπνοδωμάτια και δύο μπάνια σε πολλά μέρη των ΗΠΑ.
Η φιγούρα δράσης Boba Fett που εκτοξεύει πυραύλους, η οποία σχεδιάστηκε κατά τον κυνηγό επικηρυγμένων του «Star Wars», αγοράστηκε στο Ντάλας από έναν ανώνυμο αγοραστή για 525.000 δολάρια, ανακοίνωσε η Heritage Auctions την περασμένη Δευτέρα. Εκθρόνισε την Barbie από την Νο. 1 θέση που κατείχε από το 2010, όταν μια εκδοχή της εμβληματικής κούκλας με ένα κολιέ από αληθινά διαμάντια πουλήθηκε σε δημοπρασία του Christie’s για 302.500 δολάρια.
Όπως εξηγεί το CNN, οι προσπάθειες των συλλεκτών να πάρουν στα χέρια τους τα συγκεκριμένα παιχνίδια είναι αναμενόμενες σε αυτόν τον εξειδικευμένο κλάδο, ο οποίος ναι μεν μπορεί να είναι επικερδής, αλλά οι τιμές είναι αδιαφανείς και ασταθείς και πολλές οι πιο ακριβές προσφορές γίνονται ιδιωτικά μεταξύ χομπιστών.
Μέρος αυτού που κάνει σχεδόν κάθε αγορά αναμνηστικών τόσο κερδοσκοπική και ασταθή, ειδικά αυτή που βασίζεται στην ψυχαγωγία, είναι ότι διέπεται από συναίσθημα και νοσταλγία. Όσοι μεγάλωσαν παίζοντας με τις πρώτες φιγούρες δράσης τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 έχουν τώρα τα χρήματα να ξοδέψουν σε μερικά από τα παιχνίδια που είχαν (ή δεν μπορούσαν να έχουν) ως παιδιά, και πολλοί χομπίστες είναι πρόθυμοι να ρίξουν πολλά χρήματα σε σπάνια vintage παιχνίδια.
«Έχω πολύ περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα τώρα από ό,τι όταν μάζευα παιχνίδια ως παιδί», είπε ο Τζάστιν Καραβούλιας, υπεύθυνος του τμήματος Action Figures & Toys στην Heritage Auctions, του οποίου η συλλογή περιλαμβάνει μια σειρά από φιγούρες δράσης G.I. Joe από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα. «Οι άνθρωποι της ηλικίας μου έχουν το διαθέσιμο εισόδημα για να πουν: “Θέλω αυτή τη φιγούρα Ράμπο 100 δολαρίων, τη φιγούρα των 400 δολαρίων Hot Toys Star Wars ή, γεια σου, θέλω τη φιγούρα του Boba Fett των 525.000 δολαρίων”. Έτσι, οι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει με αυτό έχουν ωριμάσει σε σημείο που μπορούν να ξοδέψουν κάποια πραγματικά χρήματα σε αυτά τα πράγματα».
Η ιστορία του παιχνιδιού
Το «Rocket Fett», όπως αποκαλείται μερικές φορές, ήταν μέρος μιας ταχυδρομικής προώθησης από τον Αμερικανό κατασκευαστή παιχνιδιών Kenner, ο οποίος πωλούσε δημοφιλή παιχνίδια από το Star Wars και το Batman. Στο πλαίσιο της προωθητικής ενέργειας, όποιος παρείχε αποδείξεις ότι αγόρασε τέσσερις φιγούρες δράσης «Star Wars» θα του ταχυδρομούνταν μια φιγούρα Boba Fett που είχε έναν εκτοξευτή πυραύλων στην πλάτη του. Αλλά ο κατασκευαστής αποφάσισε τελικά να συνδέσει τον πλαστικό πύραυλο στο παιχνίδι επειδή αποτελούσε κίνδυνο πνιγμού για τα παιδιά. Τις φιγούρες συνοδεύει μια «Σημείωση προς τους πελάτες» από την εταιρεία που εξηγεί την αλλαγή.
Αν και δεν ταχυδρομήθηκαν, ορισμένα από αυτά σώθηκαν από τους υπαλλήλους της Kenner προτού η εταιρεία καταστρέψει το απόθεμά της. Ο έμπορος παιχνιδιών Brian Rachfal, ο οποίος εκπροσώπησε τον πωλητή στη δημοπρασία, εκτιμά ότι κυκλοφορούν περίπου 100 μοντέλα εκτόξευσης ρουκετών διαφόρων τύπων μεταξύ συλλεκτών vintage παιχνιδιών και χομπίστων. Μερικοί έχουν φτάσει ακόμη και στο να εντοπίσουν πρώην υπαλλήλους της Kenner για να αγοράσουν τα μοντέλα που έσωσαν, μια σταθερή αποφασιστικότητα που είναι χαρακτηριστική σε πολλές συλλεκτικές αγορές όπου οι διαπροσωπικές συμφωνίες εξακολουθούν να κυριαρχούν.
Όπως τονίζει χαρακτηριστικά το CNN, ο ενήλικες σήμερα έλκονται όλο και περισσότερο να αγοράζουν παιχνίδια για τον εαυτό τους, ίσως αναζωογονώντας έτσι νέες συλλεκτικές αγορές.
Σε αντίθεση με τα αναμνηστικά καλών τεχνών ή αθλητικών ειδών, η αγορά συλλεκτικών φιγούρων δράσης μετρά μόνο λίγες δεκαετίες, επειδή οι φιγούρες δράσης κυκλοφορούν μόλις από τα μέσα της δεκαετίας του 1960.
«Η πρώτη φιγούρα δράσης ήταν ο G.I. Τζο το 1964», είπε ο Caravoulias. Όπως ανέφερε μάλιστα στο CNN, το στέλεχος της Hasbro, Ντον Λέβιν, επινόησε τον όρο «φιγούρα δράσης» ως εργαλείο μάρκετινγκ, επειδή «δεν μπορούμε να τις ονομάσουμε κούκλες. Τα αγόρια δεν θέλουν να παίζουν με «κούκλες»».
Ακόμη και σήμερα, ειδικοί στα παιχνίδια λένε στο CNN ότι οι συλλέκτες φιγούρων δράσης τείνουν να είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία άνδρες, πολλοί σε επαγγέλματα υψηλής ισχύος, όπως τα οικονομικά και η βιομηχανία του θεάματος.
Η αγορά απογειώθηκε τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 με παιχνίδια όπως τα «Star Wars», «Masters of the Universe» και «Transformers». Εκείνη την εποχή, αυτές οι φιγούρες δράσης ήταν απλά παιχνίδια που προορίζονταν να παιχτούν και να φυλάσσονται σε ένα κουτί ή στην οικογενειακή αίθουσα παιχνιδιών.
«Κανείς δεν τα φύλαγε στο κουτί, γιατί γιατί να το κάνει; Δεν μπορείς να παίξεις με αυτό όσο είναι στο κουτί», είπε ο Καραβούλιας. «Υπήρχαν πολύ λίγοι άνθρωποι που τα συλλέγουν με αυτή την έννοια που γνωρίζουμε σήμερα, ως κάτι που θα άξιζε οτιδήποτε στο μέλλον».
Μέχρι τη δεκαετία του 1990, οι ενήλικες που παρακινούνται από τη νοσταλγία άρχισαν να αναζητούν τα παιχνίδια με τα οποία μεγάλωσαν. Η αυξημένη ζήτηση —σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ήταν σπάνιο να βρεθούν αυτά τα παιχνίδια στην αρχική τους συσκευασία— ώθησε τις τιμές για τις φιγούρες δράσης σε αρχική κατάσταση ακόμη υψηλότερα, μια τάση που συνεχίζεται σήμερα.
Σύμφωνα με τον Καραβούλια, η αξία ενός κομματιού οφείλεται στη δημοτικότητά του στους συλλέκτες, στην κατάστασή του και στο πόσο συνηθισμένο είναι να το βρεις στην αρχική του συσκευασία. Οι φιγούρες δράσης χάνουν τη συλλεκτικότητά τους εάν διατηρηθούν όλες σε άψογη κατάσταση. Η τιμή εξαρτάται συνήθως από τους αγοραστές και τους πωλητές σε κάθε δεδομένη συναλλαγή. Με τις δημόσιες δημοπρασίες, οι πλειοδότες ορίζουν την τελική αξία σε δολάρια, ενώ οι ειδικοί μπορούν να δώσουν μια εμβέλεια για το πόσο μπορεί να αξίζει ένα προϊόν. Αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τη ζήτηση μεταξύ άλλων παραγόντων. Το 2012, ένα παρόμοιο Rocket Fett θα είχε πουληθεί για 15.000 δολάρια, είπε ο Καραβούλιας. Άλλοι ειδικοί σημειώνουν ότι τα είδη με τις υψηλότερες τιμές συνήθως αλλάζουν χέρια σε ιδιωτικές πωλήσεις.