Ο πρόεδρος του Τσαντ, Ιντρίς Ντεμπί Ιτνο, ένας πρώην αξιωματικός του στρατού ο οποίος κατέλαβε με τα όπλα την εξουσία και κυβέρνησε τη χώρα αυτή της Κεντρικής Αφρικής επί 30 χρόνια, απεβίωσε σήμερα σε ηλικία 68 ετών από τα τραύματα που υπέστη σε μάχη με αντάρτες στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Ο Ιντρίς Ντεμπί Ίτνο έχασε τη ζωή του μία ημέρα αφότου ανακηρύχθηκε νικητής των προεδρικών εκλογών της 11ης Απριλίου, τις οποίες είχαν μποϊκοτάρει τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης.
Ο γιος του επικεφαλής στο Στρατιωτικό Μεταβατικό Συμβούλιο
Ο στρατηγός Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί, ένας από τους γιους του προέδρου του Τσαντ που σκοτώθηκε σε μάχες εναντίον των ανταρτών, ανακοίνωσε απόψε τα ονόματα των 14 στρατηγών που μετέχουν στο Στρατιωτικό Μεταβατικό Συμβούλιο (CMT), με επικεφαλής τον ίδιο. Το CMT θα ασκεί την εξουσία για διάστημα 18 μηνών, μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών, όπως αναφέρεται στο διάταγμα που υπογράφει ο 37χρονος Μαχαμάτ Ιντρίς.
Οι 14 στρατηγοί που αποτελούν το Συμβούλιο ανήκουν στον στενό κύκλο των συνεργατών του Ιντρίς Ντεμπί Ίτνο, ο οποίος υπέκυψε χθες στα τραύματά του. Ορισμένοι είναι συγγενείς του και πέντε είναι μέλη της φυλής του, των Ζαγκάουα, που έχει καταλάβει όλα τα γρανάζια του στρατού και του κράτους αφότου κατέλαβε την εξουσία ο Ιντρίς Ντεμπί, το 1990.
Κανείς από τους διορισμούς δεν αποτελεί έκπληξη. Ο στρατηγός Ταχίρ Έρντα Τάιρο, ένας από τους έμπιστους του πρώην προέδρου, είναι ο γενικός διευθυντής της πανίσχυρης υπηρεσίας στρατιωτικών πληροφοριών. Ο Αμπακάρ Αμπντελκερίμ Νταούντ είναι ο αρχηγός του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων, ο Αχμάτ Γιουσούφ Μαχαμάτ Ίτνο είναι ο πρώην επικεφαλής της αστυνομίας και ο Τζιμαντούμ Τιράινα ήταν υπουργός Άμυνας.
Ο Ντεμπί εντάχθηκε στις Ενοπλες Δυνάμεις στα χρόνια του 1970, όταν το Τσαντ σπαρασσόταν από έναν μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο. Εκπαιδεύθηκε στρατιωτικά στη Γαλλία και πήρε δίπλωμα πιλότου. Επέστρεψε στο Τσαντ το 1978, υποστήριξε τον πρόεδρο Ισέν Αμπρέ και έγινε αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων.
Αναγνωρίσθηκε η στρατιωτική ευφυΐα του και κατάφερε να επιζήσει από πολυάριθμες απόπειρες πραξικοπήματος και εξεγέρσεων. Ο Ντεμπί ουδέποτε δίστασε να βρεθεί στο μέτωπο με στρατιωτική στολή ανάμεσα στους στρατιώτες. Πέρυσι τιμήθηκε με τον τίτλο του Στρατάρχη του Τσαντ.
Ο πρόεδρος του Τσαντ και εκλεκτός του Παρισιού
Μετά την ανάρρησή του στην εξουσία το 1990, με τη βοήθεια του Παρισιού, ο Ιντρίς Ντεμπί υπολόγιζε πάντα στη Γαλλία, μια χώρα σύμμαχο που έχει εγκαταστήσει στην Ντζαμένα το Γενικό Επιτελείο της δύναμης Barkhane, η οποία πολεμά τους τζιχαντιστές στην ευρύτερη περιοχή του Σάχελ.
«Ο Ντεμπί ήταν εκείνος ο σύμμαχος που δεν τον αγγίζουμε. Κλείσαμε πολύ τα μάτια στους εκβιασμούς που διέπραξε. Είναι μια πολιτική επιλογή. Η Γαλλία υπολόγιζε στη στήριξη του Ντεμπί» στη μάχη της εναντίον των τζιχαντιστών, σχολίασε η Καρολίν Ρουσί, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων (IRIS) του Παρισιού.
Ο γαλλικός στρατός, που έχει σχεδόν μόνιμη παρουσία στο Τσαντ μετά την ανεξαρτησία της χώρας το 1960, παρενέβη πολλές φορές για να αποκρούσει διάφορες ανταρτικές ομάδες. Η Γαλλία έχει συνάψει σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας με το Τσαντ.
Το 2008, μια ένοπλη ομάδα της Ένωσης των Δυνάμεων της Αντίστασης (UFR), που έφτασε από το ανατολικό Τσαντ, έπληξε την καρδιά της Ντζαμένα, αλλά δεν κατάφερε να ανατρέψει την κυβέρνηση του Ντεμπί.
Το Παρίσι παρείχε τότε στήριξη αποφασιστικής σημασίας στις δυνάμεις του Τσαντ. Πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2019, γαλλικά μαχητικά έπληξαν μια αυτοκινητοπομπή της UFR, αποτελούμενη από φορτηγάκια με βαρύ οπλισμό, η οποία είχε φτάσει από τη Λιβύη. Η παρέμβαση αυτή είχε ως στόχο «να αποτραπεί ένα πραξικόπημα» στο Τσαντ, όπως είχε δηλώσει τότε ο υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
Συνεχίζεται η ένταση το Τσαντ
Οι αντάρτες, που εδώ και εννέα ημέρες έχουν εξαπολύσει επίθεση εναντίον του καθεστώτος του Τσαντ, προειδοποίησαν απόψε ότι θα βαδίσουν προς την πρωτεύουσα Ντζαμένα και απέρριψαν «κατηγορηματικά» το στρατιωτικό μεταβατικό συμβούλιο, με επικεφαλής τον γιο του εκλιπόντος προέδρου Ιντρίς Ντεμπί Ιτνο, ο οποίος σκοτώθηκε στις μάχες εναντίον τους.
«Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τη μετάβαση (…) Υπολογίζουμε να συνεχίσουμε την επίθεση», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Κινγκαμπέ Ογκουζεϊμί ντε Ταπόλ, ο εκπρόσωπος του Μετώπου για την Αλλαγή και την Ομόνοια στο Τσαντ (FACT), μιλώντας τηλεφωνικά από τη Λιμπρεβίλ.
Οι Ενοπλες Δυνάμεις του Τσαντ και η κυβέρνηση είχαν διαβεβαιώσει ότι «κατέστρεψαν» την ομάδα των ανταρτών και σκότωσαν 300 μαχητές.
«Το Τσαντ δεν είναι μοναρχία. Δεν πρέπει να υπάρχει μεταβίβαση (της εξουσίας) από τον πατέρα στον γιο», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του FACT.
«Οι δυνάμεις μας είναι καθ’ οδόν για την Ντζαμένα, αλλά δίνουμε περιθώριο 15-28 ωρών ώστε οι γιοι του Ντεμπί να θάψουν τον πατέρα τους, όπως ορίζουν οι παραδόσεις», είπε.
Την Παρασκευή η κηδεία του εκλιπόντος προέδρου του Τσαντ
Η προεδρία ανακοίνωσε, ωστόσο, ότι η κηδεία του Ιντρίς Ντεμπί Ίτνο θα γίνει την Παρασκευή στην Ντζαμένα, «παρουσία αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων φιλικών χωρών» και στη συνέχεια θα ενταφιαστεί στη γενέτειρά του, στο ανατολικό Τσαντ.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι ο πρόεδρος υπέκυψε στα τραύματά του τη Δευτέρα και όχι σήμερα, όπως είχε ανακοινώσει ο στρατός το πρωί.
Χθες, λίγο μετά τις 9 το βράδυ, τοπική ώρα, η εκλογική επιτροπή ανακήρυξε τον Ιντρίς Ντεμπί νικητή των προεδρικών εκλογών της 11ης Απριλίου, με ποσοστό 79,32%.
Την Παρασκευή, αφού του αποδοθούν στρατιωτικές τιμές και μετά την προσευχή στο Μεγάλο Τέμενος της Ντζαμένα, η σορός του Ντεμπί θα μεταφερθεί αεροπορικώς στο Αμτζαράς, ένα χωριουδάκι δίπλα στη γενέτειρά του, την Μπερντόμπα, την πρωτεύουσα της επαρχίας του Ανατολικού Ενέντι. Θα ενταφιαστεί εκεί, σε απόσταση πάνω από 1.000 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, κοντά στα σύνορα με το Σουδάν.
Εισβολή της FACT στο βόρειο Τσαντ
Στις 11 Απριλίου, ανήμερα των προεδρικών εκλογών, οι δυνάμεις της πολιτικοστρατιωτικής οργάνωσης FACT εισέβαλαν στο βόρειο Τσαντ, προερχόμενες από τη Λιβύη.
Η ιστορία του ανεξάρτητου Τσαντ βρίθει τέτοιων ένοπλων επιχειρήσεων, από ομάδες που μπήκαν στη χώρα από τη Λιβύη ή το Σουδάν. Ο ίδιος ο Ιντρίς Ντεμπί κατέλαβε την εξουσία ως επικεφαλής ανταρτών που εισέβαλαν στην Ντζαμένα.
Μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Ιντρίς Ντεμπί, το Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο (CMT) υπό την προεδρία του στρατηγού τεσσάρων αστέρων Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί, 37 ετών, διέλυσε την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο και υποσχέθηκε ότι θα διεξαχθούν «ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές» μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Ο Μαχαμάτ Ιντρίς Ντεμπί ήταν μέχρι σήμερα επικεφαλής της Προεδρικής Φρουράς, μιας ειδικής μονάδας υποστήριξης του καθεστώτος.
Καταδικάζει η Δύση τα επεισόδια στο Τσαντ
Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε «τα ειλικρινή συλλυπητήριά του» στον λαό του Τσαντ για τον θάνατο του προέδρου. «Καταδικάζουμε την πρόσφατη βία και την απώλεια ζωών στο Τσαντ. Στηρίζουμε την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας με βάση το Σύνταγμα του Τσαντ», ανέφερε ένας εκπρόσωπος σε ανακοίνωση που εξέδωσε.
Η γαλλική προεδρία τόνισε εξάλλου ότι με τον θάνατο του Ντεμπί Ίτνο η Γαλλία «χάνει έναν θαρραλέο φίλο», υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει μια «ειρηνική μετάβαση» στο Τσαντ, τον σύμμαχό της στο Σάχελ.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ιβ Λε Ντριάν, ζήτησε επίσης να είναι «περιορισμένης διάρκειας» η διακυβέρνηση από το μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο και να οδηγηθεί το Τσαντ σε μια «πολιτική κυβέρνηση», ενώ η υπουργός Άμυνας, Φλοράνς Παρλί, είπε ότι το Παρίσι «χάνει έναν σημαντικό σύμμαχο στον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας στο Σάχελ».