Παρουσιάστηκε η έρευνα για το Μέλλον της Κοινωνικής Προστασίας και Πρόνοιας στην Ε.Ε. σε εκδήλωση, που διοργάνωσαν το ΔΙΚΤΥΟ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το Friends of Europe και η Μεταρρύθμιση.
Την έκθεση παρουσίασε η πρόεδρος του ΔΙΚΤΥΟΥ, πρ. Επίτροπος ΕΕ και πρ. υπουργός, 'Αννα Διαμαντοπούλου, ενώ πτυχές της έκθεσης ανέδειξαν μέλη της Επιτροπής και Έλληνες ακαδημαϊκοί μέσα από τις αναλύσεις τους και τον σχολιασμό τους.
Στα συμπεράσματα της έκθεσης υπογραμμίζεται η σημασία ενός συμπεριληπτικού και δίκαιου κράτους πρόνοιας για την ελαχιστοποίηση των κοινωνικών κινδύνων και τον μετριασμό των οικονομικών δυσχερειών με παράλληλη στήριξη της οικονομικής παραγωγής και της ευημερίας του ατόμου. Ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας θα πρέπει να παρέχει ισχυρά αποθέματα ασφαλείας έναντι οικονομικών κλυδωνισμών και να επενδύει σε «ενδιάμεσα στάδια», που βοηθούν τους ανθρώπους σε κρίσιμες περιόδους μετάβασης, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Αναγνωρίζοντας ότι δεν υπάρχουν ενιαίες λύσεις για τα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη πρόνοιας, η έκθεση παρουσιάζει έναν κατάλογο 21 συστάσεων για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας.
Όπως επισημαίνεται στη συνοπτική παρουσίαση, στις συστάσεις περιλαμβάνονται οι ακόλουθες:
«- Προστασία και στήριξη των οικογενειών με παιδιά: Για παράδειγμα, η παιδική φροντίδα για όλα τα παιδιά κάτω των 3 ετών θα πρέπει να είναι δωρεάν ή οικονομικά προσιτή.
Επίσης, οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε επαρκή οικονομική στήριξη και υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, ώστε να είναι ευκολότερο γι' αυτούς να δημιουργήσουν οικογένεια.
Για τις ευάλωτες οικογένειες, οι υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να παρέχονται δωρεάν.
- Ίσες ευκαιρίες για εκπαίδευση και κατάρτιση: Τα κράτη πρόνοιας θα πρέπει να εξασφαλίζουν την παροχή ίσων ευκαιριών στους νέους από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, ώστε να μπορούν να συνεχίζουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση, μετά την υποχρεωτική εκπαίδευση, για παράδειγμα με υποτροφίες.
- Πρόσβαση στην κοινωνική προστασία για όλους: Ανεξάρτητα από τη σύμβαση ή τη μορφή εργασίας, όλοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση και να συνεισφέρουν στην κοινωνική προστασία. Επιπλέον, η κοινωνική προστασία θα πρέπει να είναι επαρκής και προσβάσιμη, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων.
- Ποιότητα εργασίας: Τα κράτη μέλη και οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να στηρίζουν την ποιότητα των θέσεων εργασίας, συμπεριλαμβανομένων του αξιοπρεπούς και ασφαλούς εισοδήματος, της αυτονομίας, της σωματικής και ψυχικής υγείας, των ευκαιριών επαγγελματικής εξέλιξης και της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
- Διά βίου μάθηση: Όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν ευκαιρίες να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους ή να μάθουν νέες. Οι εν λόγω ευκαιρίες θα αυξήσουν τις πιθανότητές τους να βρουν ή να αλλάξουν θέση εργασίας, στο πλαίσιο της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Θα τους βοηθήσουν επίσης στο να ασχοληθούν με εντελώς νέα επαγγέλματα, για παράδειγμα σε νέους τομείς.
- Προστασία του εισοδήματος και των θέσεων εργασίας.
- Παράταση του εργασιακού βίου, επαρκείς συντάξεις και μακροχρόνια φροντίδα: Οι κοινωνικοί εταίροι και τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν την προώθηση της παράτασης του εργασιακού βίου σε καλή κατάσταση υγείας, κυρίως μέσω της ευέλικτης ρύθμισης του χρόνου εργασίας, της προσαρμογής των χώρων εργασίας και της κατάρτισης.
- Καλύτερη χρηματοδότηση του κράτους πρόνοιας: Για να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες ανάγκες και προκλήσεις, τα κράτη μέλη πρέπει να βρουν νέες πηγές για τη βιώσιμη χρηματοδότηση της κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας. Για παράδειγμα, μέσω της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης και της αναπροσαρμογής του μείγματος εσόδων.
- Ένας χρυσός κανόνας για τα δημόσια οικονομικά: Η μελλοντική δημοσιονομική διακυβέρνηση της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζει την κοινωνική προστασία και, ειδικότερα, την κάλυψη των αναγκών για κοινωνικές επενδύσεις, καθώς και να επιτρέπει τον δανεισμό για επενδύσεις σε κοινωνικές υποδομές.
- Ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να διασφαλίζει την κοινωνική προστασία.
Επομένως, οι συστάσεις συνοψίζονται ως εξής:
Α. ∆υνατό ξεκίνηµα: Ενίσχυση της ανάπτυξης των παιδιών για όλους
Β. ∆ηµιουργία εφαλτηρίου για τη νέα γενιά
Γ. ∆ιασφάλιση συµπεριληπτικής κοινωνικής προστασίας και διά βίου µάθησης
∆. Στήριξη της παράτασης του εργασιακού βίου σε καλή κατάσταση υγείας για τη διασφάλιση επαρκούς εισοδήµατος κατά τη συνταξιοδότηση
Ε. ∆ιασφάλιση παροχής ισότιµης και υψηλής ποιότητας µακροχρόνιας φροντίδας
ΣΤ. Προώθηση της - χωρίς αποκλεισµούς και της φιλικής προς το περιβάλλον - στέγασης και των µεταφορών
Ζ. ∆ιασφάλιση της παροχής υπηρεσιών χωρίς αποκλεισµούς, που ενισχύει την ευηµερία και τις ικανότητες
Η. ∆ιασφάλιση βιώσιµης χρηµατοδότησης για ένα ανθεκτικό κράτος πρόνοιας
Θ. Ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να εξασφαλίζει κοινωνική προστασία στο µέλλον».
Μιλώντας στην εκδήλωση, ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, 'Αδωνις Γεωργιάδης, χαρακτήρισε τα συμπεράσματα της έκθεσης εξαιρετικά χρήσιμα, ενώ σημείωσε ότι οι προϋποθέσεις, για να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, είναι το θάρρος και, όσο γίνεται, η μεγαλύτερη συναίνεση.
Πλέον, όπως είπε, η Ελλάδα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν, καθώς έχουν γίνει πολλές μεταρρυθμίσεις. Μάλιστα, απέκλεισε το ενδεχόμενο να ληφθούν αποφάσεις οι οποίες θα έθεταν σε κίνδυνο τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, το οποίο είναι βιώσιμο έως το 2070.
Όμως, όπως υπογράμμισε, η γήρανση του πληθυσμού φέρνει τεράστιες προκλήσεις, «τις οποίες δεν μπορούμε να παραβλέψουμε». «Η δημογραφική κάμψη, που παρατηρείται, κινείται με μεγάλη ταχύτητα και είναι βέβαιο ότι, στο μέλλον, θα βρεθούμε ξανά ενώπιον δύσκολων επιλογών» τόνισε ο κ. Γεωργιάδης και συμπλήρωσε ότι το υπουργείο έχει λάβει μία σειρά πρωτοβουλιών, όπως είναι, για παράδειγμα, η ενθάρρυνση των συνταξιούχων που επιθυμούν να εργαστούν με την προωθούμενη διάταξη για την κατάργηση της παρακράτησης του 30% από τη σύνταξή τους. «Πρόκειται για μία σημαντική μεταρρύθμιση, που θα συμβάλει στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά και στην καλύτερη λειτουργία της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα» σχολίασε ο αρμόδιος υπουργός.
Παράλληλα, ο κ. Γεωργιάδης αναφέρθηκε στη σημασία των πόρων που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για upskilling και reskilling του εργατικού δυναμικού, έτσι ώστε να γίνει αντιστοίχιση μεταξύ των δυνατοτήτων του και των αναγκών της αγοράς εργασίας στον σύγχρονο κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εργασίας υπενθύμισε ότι το υπουργείο έχει εντάξει στο Ταμείο Ανάκαμψης έργα για ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, ενώ προσέθεσε ότι σχεδιάζονται προγράμματα απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων για άτομα τρίτης ηλικίας.
Ενδιαφέρουσες ήταν και οι τοποθετήσεις του αναπληρωτή καθηγητή Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πλάτωνα Τήνιου και του καθηγητή Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και πρ. Διοικητής του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ), Μιλτιάδη Νεκτάριου, ο οποίος δήλωσε ότι η έκθεση κωδικοποιεί τους παράγοντες οι οποίοι έχουν διαμορφώσει το σημερινό περιβάλλον, που είναι η κλιματική αλλαγή, η γήρανση του πληθυσμού και η ανασύνθεση της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης. Μεταξύ άλλων, ο κ. Νεκτάριος σημείωσε ότι η έκθεση παρέχει και χρήσιμες οδηγίες για τα συμπληρωματικά επαγγελματικά συστήματα συντάξεων και πώς αυτά πρέπει να διασυνδεθούν με τα υποχρεωτικά κρατικά συστήματα συντάξεων, για να μπορέσουν να προσφέρουν καλύτερες συντάξεις στις νέες γενιές.
Τέλος, τοποθετήσεις πραγματοποίησαν στο πάνελ συζήτησης, με θέμα «νέες προκλήσεις κοινωνικής συνοχής για τον 21ο αιώνα και τα νέα κοινωνικά δεδομένα», ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Πάνος Τσακλόγλου, ο Yves Stevens, Ph.D. - Social Law Professor, Coordinator of the specialized pension law program, Director of the legal post-academic training programs, University of Leuven και η Αντιγόνη Λυμπεράκη, καθηγήτρια Οικονομικών στο Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.