Πότε έγινε αντιληπτό πως η Λιζ Τρας είχε χάσει το παιχνίδι και θα εγκατέλειπε τη θέση της; Τι έγινε πίσω από τις κλειστές πόρτες της Ντάουνινγκ Στριτ μέχρι την παραίτησή της;
Η Daily Mail παρουσιάζει όλο το παρασκήνιο που οδήγησε στην παραίτηση της Λιζ Τρας, της πιο βραχύβιας πρωθυπουργού στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου. Από την πρώτη «ρωγμή» στην ηγεσία της, μέχρι τα τηλεφωνήματα στις 4 τα ξημερώματα προχθές στους στενούς της συνεργάτες αλλά και τα τελευταία -ειρωνικά- σχόλια στο προσωπικό της λίγο πριν ανακοινώσει την απόφασή της.
Τα τηλεφωνήματα στους στενούς της συνεργάτες τα ξημερώματα
Οι στενότεροι σύμμαχοι της Βρετανίδας πρωθυπουργού κατάλαβαν ότι το παιχνίδι είχε τελειώσει τα ξημερώματα της Πέμπτης, όταν τα κινητά τους τηλέφωνα άρχισαν να χτυπούν λίγο μετά τις 4 π.μ.
Η πρωθυπουργός έστελνε μηνύματα σε φίλους της μέχρι αργά το βράδυ, μετά από μια χαοτική μέρα στο Γουεστμίνστερ, απολύοντας τον υπουργό Εσωτερικών της και στη συνέχεια παρακαλώντας τον επικεφαλής της να μην παραιτηθεί, λίγες ώρες αργότερα.
Τρομαγμένη η Λιζ Τρας από το πόσο γρήγορα εξελίσσονταν τα πράγματα
Εν μέσω σκηνών χάους στις αίθουσες ψηφοφορίας της Βουλής των Κοινοτήτων το βράδυ της Τετάρτης, βουλευτές των Τόρηδων ακούστηκαν να της φωνάζουν: «Πρόκειται για μια πανωλεθρία!». «Έδειχνε τρομαγμένη από το πόσο γρήγορα εξελίσσονταν τα πράγματα», είπε στην Daily Mail ένας σύμμαχός της. «Αλλά εξακολουθούσε να πιστεύει ότι θα μπορούσε να επιβιώσει. Τότε τα μηνύματα άρχισαν να έρχονται και πάλι το επόμενο πρωί και η διάθεσή της είχε αλλάξει. Ποτέ δεν είναι καλό σημάδι να στέλνεις μηνύματα στις 4 το πρωί και μέχρι εκείνη τη στιγμή φαινόταν να έχει συνειδητοποιήσει ότι μάλλον είχε τελειώσει».
Έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, η διάθεση μεταξύ των Συντηρητικών βουλευτών ήταν επίσης βαριά. Ο πρώτος που μίλησε ήταν ο βουλευτής Σάιμον Χόαρ, ο οποίος εμφανίστηκε στην εκπομπή «Today» του BBC Radio 4 λίγο μετά τις 7 π.μ. για να εκδώσει την καταδικαστική ετυμηγορία του. «Το ανησυχητικό είναι πως δεν υπάρχει σχέδιο πορείας -είναι μάχες σώμα με σώμα σε καθημερινή βάση», είπε. «Μπορεί το πλοίο να γυρίσει πίσω; Ναι, αλλά έχει περίπου 12 ώρες να το κάνει».
Προσπάθειες να κρύψουν το χάος
Η υπουργός Μεταφορών Αν Μαρί Τρεβελιάν ήταν η υπουργός του υπουργικού συμβουλίου που ανέλαβε το άχαρο έργο να προσπαθήσει να υπερασπιστεί την κυβέρνηση σε πρωινή εκπομπή, ενώ η ηγεσία βρισκόταν ήδη σε ελεύθερη πτώση.
Τέσσερις φορές ρωτήθηκε εάν η Λιζ Τρας θα οδηγήσει τους Συντηρητικούς στις επόμενες εκλογές και τέσσερις φορές απέφυγε την ερώτηση. Η Τρεβελιάν επέμεινε ότι η κυβέρνηση εξακολουθεί να «λειτουργεί», αλλά δυσκολεύτηκε να στηρίξει με επιχειρήματα την άποψή της.
Στα μάτια πολλών βουλευτών, η μοίρα της Λιζ Τρας είχε σφραγιστεί έξι ημέρες νωρίτερα, όταν απέλυσε τον υπουργό Οικονομικών της Κουάσι Κουαρτένγκ και ακύρωσε το εμβληματικό της σχέδιο για τη μείωση του εταιρικού φόρου.
Τα πρώτα σημάδια πως η Λιζ Τρας έχανε το κύρος και τη θέση της
Κάθε αμφιβολία που παρέμενε, εξαφανίστηκε τη Δευτέρα, όταν καθόταν ανέκφραστη στο κοινοβούλιο παρακολουθώντας τον νέο υπουργό Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ να διαλύει ολόκληρη την ατζέντα της.
Ο λόρδος Φροστ, κάποτε ένθερμος υποστηρικτής της κυρίας Τρας, αποτύπωσε εύστοχα την κρίση αξιοπιστίας της, λέγοντας: «Η κυβέρνηση δεν εφαρμόζει ούτε το πρόγραμμα που υποστήριζε αρχικά η Λιζ Τρας ούτε το μανιφέστο του 2019. Πηγαίνει προς μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Δεν υπάρχει κανένα ίχνος εντολής γι’ αυτό».
Ακολούθησε ο Γκάρι Στρίτερ, ο οποίος προέρχεται από την αντίθετη πτέρυγα του κόμματος, λέγοντας πως ακόμη και μια θεϊκή παρέμβαση μπορεί να μην είναι αρκετή για να σώσει τους Συντηρητικούς. «Δυστυχώς, φαίνεται ότι πρέπει να αλλάξουμε ηγέτη», είπε. «Αλλά ακόμη κι αν αναλάβει τώρα ο αρχάγγελος Γαβριήλ, το κοινοβουλευτικό κόμμα πρέπει επειγόντως να ανακαλύψει εκ νέου την πειθαρχία, τον αμοιβαίο σεβασμό και την ομαδική εργασία, αν θέλουμε να κυβερνήσουμε καλά το Ηνωμένο Βασίλειο και να αποφύγουμε την πανωλεθρία στις επόμενες εκλογές».
Πολλοί στο υπουργικό συμβούλιο είχαν επίσης καταλήξει στο συμπέρασμα πως η Τρας δεν μπορούσε να συνεχίσει, αλλά ήθελαν να παραμείνει τουλάχιστον για να παρουσιάσει το δημοσιονομικό σχέδιο, όταν ο Χαντ θα προσπαθήσει να καλύψει μια μαύρη τρύπα 40 δισεκατομμυρίων λιρών στα δημόσια οικονομικά. Το ίδιο ένιωθε και ο σερ Γκρέιαμ Μπρέιντι, πρόεδρος της «Επιτροπής 1922», στα πίσω έδρανα.
Η επιστροφή του Μπρέιντι
Ο Μπρέιντι, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα ήταν σε διακοπές στην Ελλάδα, επέστρεψε μετά από ένα κύμα πιέσεων για την αλλαγή του καταστατικού του κόμματος που αποκλείει την επίσημη ψήφο εμπιστοσύνης σε ένα νέο ηγέτη, πριν κλείσει τον πρώτο χρόνο ηγεσίας του.
Λέγεται πως είπε στους Συντηρητικούς που αγωνίζονταν για την απομάκρυνση της Λιζ Τρας να περιμένουν και να δουν πώς θα αισθάνονται μετά τις 31 Οκτωβρίου. Αλλά όλα αυτά άλλαξαν μετά την προσωπική «μαύρη Τετάρτη» της πρωθυπουργού.
Η «μαύρη Τετάρτη» της Λιζ Τρας
Η Λιζ Τρας μόλις και μετά βίας επέζησε από τη συνεδρίαση στο κοινοβούλιο όπου δέχτηκε καταιγισμό ερωτήσεων στις λεγόμενες «ερωταπαντήσεις του πρωθυπουργού». Και η υπόλοιπη μέρα δεν εξελίχθηκε όπως θα περίμενε. Μέχρι το απόγευμα είχε απολύσει τη Σουέλα Μπρέιβερμαν από υπουργό Εσωτερικών. Η επίσημη αιτιολογία ήταν μια σχετικά ασήμαντη παραβίαση ασφαλείας.
Στην πραγματικότητα όμως, όπως αποκαλύπτουν πηγές στην Daily Mail, οι δύο γυναίκες είχαν έναν σοβαρό καβγά για το μεταναστευτικό. Η Μπρέιβερμαν δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί και στην επιστολή παραίτησής της πρότεινε στην πρωθυπουργό να παραιτηθεί, λέγοντας ότι «αθέτησε βασικές δεσμεύσεις».
Όμως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν ο καταστροφικός χειρισμός -όπως το θέτει η Daily Mail- για το fracking, που εμπνεύστηκαν οι Εργατικοί. Οι επικεφαλής των Συντηρητικών έλαβαν εντολή να τη μετατρέψουν σε «ψήφο εμπιστοσύνης» προς τη Λιζ Τρας. Όταν όμως κάποιοι βουλευτές άρχισαν να επαναστατούν, η Ντάουνινγκ Στριτ άρχισε να πανικοβάλλεται. Λίγα λεπτά πριν από την ψηφοφορία, ο αρμόδιος υπουργός ενημερώθηκε ότι δεν επρόκειτο πλέον για ψήφο εμπιστοσύνης.
Το αποτέλεσμα ήταν να επικρατήσει πανδαιμόνιο. Η επικεφαλής του κόμματος Γουέντι Μόρτον και ο αναπληρωτής της Κρεγκ Γουίτακερ παραιτήθηκαν άμεσα. Ο Γουίτακερ ακούστηκε να διαμαρτύρεται δυνατά στους συναδέλφους του: «Είμαι εξοργισμένος και δεν δίνω δεκάρα πια».
Οι «αντάρτες» δεν γνώριζαν εάν θα απολύονταν ή όχι. Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση της βουλευτού Σιβόν Μπέιλι, η οποία έγραψε στο Twitter: «Για όσους ρωτούν εάν είμαι ακόμα βουλευτής των Συντηρητικών -δεν ξέρω, αλλά το ελπίζω».
Το χάος που επικρατούσε έκανε όλο και περισσότερους βουλευτές των Συντηρητικών να ζητούν την αποχώρηση της Λιζ Τρας.
Η στιγμή που η Λιζ Τρας κατάλαβε ότι έπρεπε να παραιτηθεί
Και χθες, εντός της Ντάουνινγκ Στριτ, η Λιζ Τρας είχε συγκεντρώσει τους στενότερους συνεργάτες της στην αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου για να συζητήσουν την αποχώρησή της. Ο προσωπάρχης Μαρκ Φουλμπρουκ, ο γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου Σάιμον Κέις και ο ιδιωτικός γραμματέας της Νικ Κατσάρας συμφώνησαν ότι θα έπρεπε να μιλήσει με τον σερ Γκρέιαμ Μπρέιντι για να εκτιμήσει εάν υπάρχει ελπίδα επιβίωσης πριν συμφωνήσει τα σχέδια για τη διαδοχή. Θα έπρεπε επίσης να ενημερώσει τον βασιλιά ότι, μετά από μόλις 44 ημέρες στη θέση αυτή, η δική της «βασιλεία» τελείωνε. Ακόμη και μέσα στην Ντάουνινγκ Στριτ η απόφασή της ήταν ένα καλά φυλασσόμενο μυστικό.
Ο Μπρέιντι πήγε στην πρωθυπουργική κατοικία από την πίσω πόρτα στις 11:40 π.μ. Εκείνη τη στιγμή, ο επίσημος εκπρόσωπος της Λιζ Τρας ενημέρωνε τους δημοσιογράφους πως δεν υπήρχε «κανένα σχέδιο» για να δει τον πρόεδρο της «Επιτροπής 1922» και πως σκόπευε να συνεχίσει να αγωνίζεται. Αλλά έξω, τα κομμάτια του παζλ που έδειχναν την επικείμενη αποχώρησή της έμπαιναν στη θέση τους.
Στις 12:25 μ.μ., η αναπληρώτρια πρωθυπουργός Τερέζ Κόφεϊ έφτασε στην Ντάουνινγκ Στριτ για να συμμετάσχει στη συνάντηση με την Τρας και τον Μπρέιντι. Δεκατέσσερα λεπτά μετά, ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, Τζέικ Μπέρι, προσήλθε στη συνάντηση. Κι ενώ οι κάμερες των τηλεοπτικών δελτίων όλου του κόσμου ήταν στραμμένες στη μαύρη πόρτα του αριθμού 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, ο σερ Γκρέιαμ Μπρέιντι απευθυνόταν στην πρωθυπουργό.
«Της είπε ότι δεν είχε την υποστήριξη για να συνεχίσει και πως εάν προσπαθούσε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, θα έχανε», ανέφερε μια πηγή στην Daily Mail. «Ήταν αρκετά ωμός, αλλά δεν ήταν κάτι που δεν είχε ήδη καταλάβει η ίδια».
Στις 13:15, το Νο 10 ανακοίνωσε ότι η πρωθυπουργός θα έκανε δήλωση σε 15 λεπτά. Κι όντως, λίγα λεπτά αργότερα, η Λιζ Τρας εμφανίστηκε με τον σύζυγό της Χιου Ο’Λίρι για να εκφωνήσει μια σύντομη ομιλία παραίτησης 90 δευτερολέπτων. Μετά από μόλις 44 ημέρες στην εξουσία, δεν υπήρχε εξάλλου μεγάλη κληρονομιά για να παρουσιάσει.
Το κρύο αστείο στο προσωπικό της λίγο πριν από την ανακοίνωση της παραίτησης
Λίγο νωρίτερα είχε συγκεντρώσει το προσωπικό στην αίθουσα του υπουργικού συμβουλίου για να ανακοινώσει αυτό που οι περισσότεροι είχαν ήδη μαντέψει. Η διάθεσή της, σύμφωνα με τους παρευρισκόμενους, ήταν εντυπωσιακά αισιόδοξη και οι παρατηρήσεις της ήταν διανθισμένες με ένα ειρωνικό χιούμορ που δεν συνηθίζει. «Η πολιτική είναι ένα αιματηρό άθλημα», τους είπε. Αυτή τη φορά εκείνη ήταν το θήραμα, όπως αναφέρει η Daily Mail.