Το ρωσικό κυβερνητικό αεροπλάνο που προσγειώθηκε στη Μόσχα από την Άγκυρα την Πέμπτη μετέφερε κατασκόπους, δολοφόνους και εγκληματίες, το ήμισυ της μεγαλύτερης ανταλλαγής κρατουμένων από τον Ψυχρό Πόλεμο.
Αλλά μεταξύ των πρώτων που κατέβηκαν από το αεροπλάνο ήταν δύο μικρά παιδιά, που κοιτούσαν γύρω τους με ορθάνοιχτα μάτια και έμοιαζαν μπερδεμένα. Η Σοφία, 11 ετών, και ο Ντάνιελ, 8 ετών, γεννήθηκαν στην Αργεντινή. Αργότερα μετακόμισαν με τους γονείς τους, Maria Mayer και Ludwig Gisch, στη Σλοβενία, όπου η Mayer διηύθυνε μια διαδικτυακή γκαλερί τέχνης και ο Gisch ξεκίνησε μια εταιρεία πληροφορικής. Η Mayer είπε στους φίλους ότι η οικογένεια είχε εγκαταλείψει την πατρίδα τους την Αργεντινή για να αποφύγει τη μικροεγκληματικότητα. Η οικογένεια μιλούσε ισπανικά στο σπίτι, τα παιδιά πήγαν σε ένα διεθνές σχολείο στη Λιουμπλιάνα, όπου διδάσκονταν στα αγγλικά.
«Buenas noches», είπε ο Πούτιν στα παιδιά των Ρώσων κατασκόπων
Μόλις η Σοφία και ο Ντάνιελ έφτασαν στο αεροδρόμιο Vnukovo της Μόσχας, τους υποδέχθηκαν με κόκκινο χαλί, μία στρατιωτική τιμητική φρουρά ήταν εκεί, ενώ ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος παρέδωσε στη Σοφία ένα μπουκέτο λουλούδια. «Buenas noches», είπε στο παιδί χαμογελώντας.
Αργότερα, ο εκπρόσωπος του Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ εξήγησε ότι στο αεροπλάνο από την Άγκυρα στη Μόσχα οι γονείς είπαν στα παιδιά τους για πρώτη φορά ότι δεν ήταν πραγματικά Αργεντινοί. Η Μαρία και ο Λούντβιχ ήταν ψευδώνυμα. Τα πραγματικά τους ονόματα ήταν Άννα Ντούλτσεβα και Άρτεμ Ντούλτσεφ και ήταν «παράνομοι» από τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών SVR.
Το ζευγάρι συνελήφθη τον Δεκέμβριο του 2022, όταν ένοπλοι αστυνομικοί έκαναν έφοδο στο σπίτι της οικογένειας σε ένα ήσυχο προάστιο της Λιουμπλιάνα, έπειτα από πληροφορία από υπηρεσία πληροφοριών συμμαχικής δύναμης. Μετά τη σύλληψη των γονιών τους, η Σοφία και ο Ντάνιελ μεταφέρθηκαν σε ανάδοχη φροντίδα και δεν ξαναβρέθηκαν μαζί τους μέχρι την ανταλλαγή της Πέμπτης.
Όπως τονίζει στο ρεπορτάζ του ο Guardian, όταν επισκέφτηκε τη Σλοβενία για να καλύψει την υπόθεση πέρυσι, κανένας από τους φίλους της οικογένειας δεν πίστευε ότι το ευγενικό, συνηθισμένο ζευγάρι με δύο παιδιά θα μπορούσε πραγματικά να έκρυβε ένα τόσο δραματικό μυστικό.
Ένας γείτονας ισχυρίστηκε ότι όλα είχαν εφευρεθεί από ψεύτες δημοσιογράφους. Ένας φίλος είπε ότι η Μάγιερ, την οποία αγκάλιασε ο Πούτιν καθώς έβγαινε από το αεροπλάνο την Πέμπτη, ήταν «γκρίζο ποντίκι» (άνθρωπος χαμηλών τόνων) και προφανώς δεν ήταν κατάσκοπος.
Οι αποκαλύψεις στην τρίωρη πτήση προς τη Μόσχα πρέπει να ήταν πολλές: η Σοφία και ο Ντάνιελ δεν μιλούσαν ούτε λέξη ρωσικά και δεν ήξεραν τίποτα για τη χώρα. Τώρα πετούσαν εκεί για να ζήσουν, ίσως για πάντα. Αφού μπήκαν στον τερματικό σταθμό του αεροδρομίου, ρώτησαν τους γονείς τους ποιος ήταν ο άντρας που τους έδωσε λουλούδια. «Δεν ήξεραν καν ποιος ήταν ο Πούτιν», είπε ο Πεσκόφ.
Οι «παράνομοι» κατάσκοποι της Ρωσίας
Οι παράνομοι είναι οι πιο αξιόλογοι κατάσκοποι της Ρωσίας, που εκπαιδεύονται για χρόνια να μιμούνται τη γλώσσα και τους τρόπους των ξένων και στη συνέχεια αποστέλλονται στο εξωτερικό σε αποστολές που μπορεί να διαρκέσουν για δεκαετίες. Κάθε κατασκοπεία περιλαμβάνει εξαπάτηση, αλλά το να είσαι παράνομος περιλαμβάνει εξαπάτηση στο σημείο που οι πράκτορες πρέπει να λένε ψέματα σε όλους γύρω τους για χρόνια, ακόμα και στα ίδια τους τα παιδιά.
Σύμφωνα με τον Guardian, πρόσφατα, οι παράνομοι έχουν γίνει βασικό μέρος της προπαγάνδας του καθεστώτος του Πούτιν, καθώς γυρίζονται με αγιογραφικά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, τα πατριωτικά τους κατορθώματα μεταφέρονται σε βιβλία, ενώ στήνονται ακόμη και αγάλματα για μερικούς από τους πιο γνωστούς παρανόμους σε διάφορες ρωσικές πόλεις.
Ο Πεσκόφ υποβάθμισε τη σημασία των συνταρακτικών νέων που αποκάλυψαν οι Ντούλτσεφ στα παιδιά τους στο αεροπλάνο ως ένα αναπόφευκτο μέρος των παράνομων, «που κάνουν τέτοιες θυσίες για χάρη της δουλειάς τους και της αφοσίωσής τους στην υπηρεσία τους».
Οι Ντούλτσεφ είναι απλώς η πιο πρόσφατη περίπτωση Σοβιετικών και Ρώσων παρανόμων στην μακρόχρονη ιστορία του προγράμματος που πέρασαν την επίπονη διαδικασία να αποκαλύψουν στα παιδιά τους ότι ολόκληρη η ανατροφή τους ήταν ένα ψέμα.
Στην περίπτωση των Καναδικής καταγωγής Τιμ και Άλεξ Φόλεϊ ανακάλυψαν ότι οι γονείς τους, Ντον και Αν, ήταν στην πραγματικότητα οι Αντρέι και Έλενα από τη Σιβηρία όταν το FBI χτύπησε το σπίτι τους στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, στα 20α γενέθλια του Τιμ, το 2010.
Μόνο όταν έφτασε στη Μόσχα και του έδειξαν παλιές φωτογραφίες των γονιών του που φορούσαν στολές της KGB, τελικά το αποδέχθηκε, είπε ο Άλεξ στον Guardian το 2016. Στα αδέρφια αφαιρέθηκε η καναδική υπηκοότητα και δόθηκαν ρωσικά διαβατήρια και νέα επώνυμα. «Όσον αφορά την οικογένεια και το να κρατάς όλο αυτό το πράγμα μαζί, πραγματικά δεν λειτουργεί καλά όταν επιλέγεις αυτό το είδος διαδρομής», είπε ο Τιμ.
Όπως τονίζει ο Guardian, το βασικό ερώτημα για όλους τους παράνομους που έκαναν παιδιά ήταν πότε, αν ποτέ, έπρεπε να αποκαλύψουν την αλήθεια. Το να γίνει αυτό στο εξωτερικό αποτελούσε έναν τεράστιο λειτουργικό κίνδυνο. Τι θα γινόταν αν τα παιδιά έλεγαν κάτι σε φίλους ή δασκάλους; Πολλοί παράνομοι, όπως οι Ντούλτσεφ, αποκάλυψαν την ταυτότητά τους στα παιδιά τους μόνο όταν επέστρεφαν στο σπίτι τους στο τέλος της αποστολής τους.
Ένας φάκελος σε ένα αρχείο εγγράφων της KGB που μεταφέρθηκαν λαθραία από τη Ρωσία αφηγούνταν την περίπτωση ενός ζευγαριού που αποκάλυψε την αλήθεια όταν ήταν ήδη σε ένα τρένο από το Ανατολικό Βερολίνο στη Μόσχα, στο τέλος μιας μακράς αποστολής στη Δύση. «Το αγόρι άρχισε να κλαίει και ξάπλωσε στο κρεβάτι, επαναλαμβάνοντας το ίδιο πράγμα: ότι θέλει να πάει σπίτι και δεν θα πάει πουθενά αλλού», καταγράφεται στο αρχείο.
Σε μια σπάνια ειλικρινή παραδοχή, ο Vladimir Kryuchkov, ο οποίος διορίστηκε επικεφαλής της διεύθυνσης εξωτερικών πληροφοριών της KGB το 1974, παραδέχτηκε ότι η ζωή ενός παράνομου οδηγούσε συχνά σε «θλιβερές οικογενειακές καταστάσεις… και μερικές φορές ασυμβίβαστο μίσος». Η Σοφία και ο Ντάνιελ μπορεί να είναι αρκετά νέοι ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν στη νέα τους ζωή στη Ρωσία, αλλά δεν θα είναι εύκολη προσαρμογή και είναι απίθανο να ξαναδούν ποτέ κάποιον από τους φίλους τους από τη Λιουμπλιάνα. Ήδη, όμως, η περίεργη οικογενειακή τους κατάσταση χαρακτηρίζεται στη Μόσχα ως κάτι για το οποίο πρέπει να είναι περήφανοι – απόδειξη του πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν οι Ρώσοι πράκτορες στο όνομα του πατριωτισμού.
«Είμαι τόσο ευγνώμων στη χώρα μας και τόσο ευγνώμων στον Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς [Πούτιν]», είπε η Ντούλτσεβα, καθώς ολόκληρη η οικογένεια εμφανίστηκε στη ρωσική τηλεόραση τη Δευτέρα, να κάνει βόλτα στους χώρους των κεντρικών γραφείων του SVR στα προάστια της Μόσχας.
Ήταν τα ένατα γενέθλια του Ντάνιελ και ο ανταποκριτής του έδωσε ένα παιχνίδι Cheburashka από το καρτούν της Σοβιετικής εποχής και ρώτησε αν είχαν μάθει ακόμα ρωσικές φράσεις. Οι γονείς τους κοιτούσαν, χαμογελαστοί, προφανώς αδιαφορώντας για το γεγονός ότι τα παιδιά τους έβγαιναν στην τηλεόραση. Ο ανταποκριτής καθησύχασε τους θεατές ότι η κατασκοπεία που διεξήγαγαν οι Ντουλστέφ κατά των χρόνων που ήταν μυστικοί πράκτορες άξιζε την εξαπάτηση: «Είναι επαγγελματίες υψηλής ποιότητας που αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή στην πατρίδα, κάνοντας θυσίες που οι απλοί άνθρωποι δεν θα μπορούσαν ποτέ να καταλάβουν. Μεγάλωσαν τα παιδιά τους ως ισπανόφωνους καθολικούς. Τώρα θα πρέπει να τους διδάξουν τι είναι το μπορς», είπε.