Δύο δολοφονίες σε ισάριθμες εβδομάδες, με θύματα εισαγγελέα ειδικευμένο σε υποθέσεις ναρκωτικών και δήμαρχο που αγωνιζόταν κατά της διαφθοράς, μοιάζουν να ηχούν συναγερμό για την Παραγουάη.
Η χώρα φαίνεται να οδεύει προς την εδραίωση, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και με τα όπλα, της κυριαρχίας του οργανωμένου εγκλήματος και των διακινητών ναρκωτικών.
«Σεργιανίζουν οπλισμένοι και κανένας δεν κάνει τίποτα. Πώς γίνεται να κυκλοφορούν στον δρόμο οπλισμένοι με AR-15 ή AK-47; (...) Ξέρουμε πολλά. Ο κόσμος ξέρει τι γίνεται εδώ» όμως κατά τα φαινόμενα «η αστυνομία δεν άκουσε τίποτα, η εισαγγελία δεν έμαθε τίποτα...»
Με αυτόν τον πικρό, ειρωνικό τρόπο εξέφραζε την αγανάκτησή του ο Χοσέ Κάρλος Ασεβέδο, 51 ετών, δήμαρχος στην πόλη Πέδρο Χουάν Καβαγιέρο (βόρεια), κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε πριν από μερικούς μήνες. Μια από τις τελευταίες, προτού τον γαζώσουν άγνωστοι στον δρόμο τη 17η Μαΐου, καθώς έβγαινε από συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου. Υπέκυψε έπειτα από μερικά εικοσιτετράωρα αγωνίας.
Μία εβδομάδα νωρίτερα, ο 45χρονος εισαγγελέας Μαρτσέλο Πέσι, δεξί χέρι της γενικής εισαγγελέως της Παραγουάης, στην πρώτη γραμμή σε υποθέσεις διακίνησης ναρκωτικών και νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα, δολοφονήθηκε μπροστά στα μάτια της συζύγου του στην παραλία νησιού της Κολομβίας όπου πέρναγαν τον μήνα του μέλιτος.
Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται, σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στην έρευνα, αφορά τον Σέρτζου τζι Αρούδα Κουιντσιλιάνου Νέτου, ή «Μινώταυρο», φερόμενο ως μέλος της βραζιλιάνικης συμμορίας Πρώτη Διοίκηση της Πρωτεύουσας (Primeiro Comando Capital, PCC), ο οποίος συνελήφθη το 2019 και είναι το τρέχον διάστημα φυλακισμένος στην πατρίδα του. Η PCC και η λεγόμενη Κόκκινη Διοίκηση (Comando Vermelho) βρίσκονταν στο στόχαστρο του εισαγγελέα Πέσι, ειδικά η δράση τους εξ αποστάσεως στην παραγουανή επικράτεια.
Στη μικρή, περίκλειστη υποτροπική χώρα 7,3 εκατομμυρίων κατοίκων, ανάμεσα στη Βολιβία, την Αργεντινή και τη Βραζιλία –μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με αυτή την τελευταία– είναι γνωστό πως παράγεται μαριχουάνα. Όμως «έχουμε μετατραπεί σε περιφερειακό κόμβο της κοκαΐνης που φεύγει από τις Άνδεις, χώρα από όπου αναχωρούν φορτία για την Ευρώπη, μέσω των λιμανιών του Μπουένος Άιρες και του Μοντεβιδέο», τονίζει ο Χουάν Μάρτενς, εγκληματολόγος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ασουνσιόν.
«Ναρκωθεσμοί»
Το βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, που γειτονεύει με τη Βραζιλία –η Πέδρο Χουάν Καβαγιέρο, 452 χιλιόμετρα από την Ασουνσιόν, γειτονεύει με την Πόντα Πόρα, στη βραζιλιάνικη πολιτεία Μάτου Γκρόσου ντο Σουλ– βιώνει τελευταία αναβρασμό, μεταξύ εντατικοποιημένων επιχειρήσεων κατά των διακινητών ναρκωτικών, ξεκαθαρισμάτων λογαριασμών μεταξύ συμμοριών που επιδιώκουν να καταλάβουν το κενό που αφήνει η φυλάκιση ηγετών κακοποιών, εξοντώσεων δικαστικών ή πολιτικών που δεν συμμορφώνονται, ή ακόμη συγγενών τους.
Η ανιψιά του δημάρχου Χοσέ Κάρλος Ασεβέδο είχε δολοφονηθεί το 2021.
Στην επαρχία Αμαμπάι, της οποίας η «Πεδροχουάν», όπως τη λένε οι ντόπιοι, είναι η πρωτεύουσα, ο δείκτης ανθρωποκτονιών έφθασε το 2020 πάνω από τις 70 ανά 100.000 κατοίκους — ήταν, με άλλα λόγια, δεκαπλάσιος από τον εθνικό μέσο όρο.
Στην ίδια περιοχή, η αστυνομία κατέστρεψε μόλις την περασμένη εβδομάδα 600 τόνους μαριχουάνας κατά τη διάρκεια επιχείρησης που προβλήθηκε πολύ από τα ΜΜΕ, στον απόηχο της δολοφονίας του εισαγγελέα Πέσι.
Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, καταστράφηκαν πάνω από 10.000 στρέμματα καλλιεργειών μαριχουάνας και ποσότητα 3.400 τόνων, είτε σε μορφή φυτών, είτε μετά τη συγκομιδή και την επεξεργασία της, κάτι που σήμανε «απώλεια 103 εκατομμυρίων δολαρίων για τους διακινητές ναρκωτικών», διαβεβαίωσε το Γαλλικό Πρακτορείο ο Φραντσίσκο Αγιάλα, εκπρόσωπος της υπηρεσίας δίωξης ναρκωτικών της Παραγουάης. Ενώ κατασχέθηκαν επίσης 2,2 τόνοι κοκαΐνης, εκτιμώμενης αξίας 15,7 εκατ. δολαρίων.
Ο συντηρητικός πρόεδρος Μάριο Άμπντο Μπενίτες, ο οποίος επικρίνεται για την έλλειψη χειροπιαστών αποτελεσμάτων στον αγώνα κατά των ναρκωτικών, εξέφρασε ικανοποίηση την περασμένη εβδομάδα για αυτούς τους αριθμούς «ρεκόρ» και το γεγονός ότι «μεγάλα ψάρια» συνεχίζουν να συλλαμβάνονται.
Όμως, ταυτόχρονα, σκιαγράφησε έναν ανησυχητικά μελανό πίνακα, αυτόν μιας χώρας όπου «το οργανωμένο έγκλημα πληρώνει πολιτικούς, πληρώνει κοινοβουλευτικούς, πληρώνει εισαγγελείς, δικαστικούς, πληρώνει διάφορες αρχές».
Χωρίς να κατονομάσει κανέναν
Τη διάγνωση πάντως επιβεβαιώνει ο καθηγητής Μάρτενς, σύμφωνα με τον οποίο εκτυλίσσεται «προοδευτική κατάληψη του ελέγχου διαφόρων θεσμών», δημόσιων ή μη, από διακινητές ναρκωτικών. «Εδώ στην Παραγουάη έχουμε ναρκωκτηνοτρόφους, ναρκωσόγια, ναρκωαθλητισμό, ναρκωεκκλησία, ναρκωπανεπιστήμια...»
Για τον αρχηγό του κράτους, οι δολοφονημένοι είναι «θύματα του πολέμου» που διεξάγουν οι συμμορίες των διακινητών ναρκωτικών, ένδειξη ακριβώς του γεγονότος ότι διεξάγεται μετωπική σύγκρουση που όπως προειδοποίησε «θα είναι σκληρή και θα έχει διάρκεια».
Το κοινοβούλιο συζητά αυτή την εβδομάδα σχέδιο νόμου για την αναχαίτιση –ως ακόμη και την κατάρριψη– μικρών αεροσκαφών τουρισμού τα οποία δεν υποβάλουν σχέδια πτήσης, ή κινούνται με «εχθρικό» τρόπο, αχίλλειο πτέρνα της Παραγουάης, οι «ανοικτοί ουρανοί» της οποίας εκτιμώνται πολύ από συμμορίες που διακινούν ναρκωτικά, όπως σχολιάζει ειρωνικά ο καθηγητής Μάρτενς.
Όμως, με πρώτο τον αρχηγό της Πολεμικής Αεροπορίας, τον πτέραρχο Αρτούρο Γκονσάλες, οι ένοπλες δυνάμεις ζητούν ραντάρ και αεροσκάφη, όχι νομοσχέδια.