Το βρετανικό πολιτικό «δράμα» με την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον, σκιαγραφεί για το iefimerida.gr ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και διευθυντής του κέντρου αριστείας Jean Monnet.
Οι εξελίξεις στη Γηραιά Αλβιώνα είναι ραγδαίες, αφού ο Μπόρις Τζόνσον παραιτήθηκε -πολύ απρόθυμα- από τον πρωθυπουργικό θώκο, στη σκιά των διαφόρων σκανδάλων και των πολύ έντονων αντιδράσεων που προκάλεσαν κυρίως εντός του Συντηρητικού Κόμματος.
Κατά τον καθηγητή και πολύ έμπειρο στα βρετανικά πράγματα, Δημήτρη Παπαδημητρίου, η ιστορία της αποπομπής του Μπόρις Τζόνσον ουσιαστικά έχει ξεκινήσει εδώ και έξι μήνες.
«Η πρώτη φάση ήταν οι αποκαλύψεις για παράνομα πάρτι και συγκεντρώσεις, στη συνέχεια το πρόβλημα ήταν οι στενοί συνεργάτες του. Ωστόσο, από την αρχή της πρωθυπουργίας του τα προβλήματα ήταν πολλά, τόσο με τη λειτουργία της κυβέρνησής του, όσο και με το ποιόν του χαρακτήρα του. Ο Μπόρις Τζόνσον τελικά έγινε ένα βαρίδι στο Συντηρητικό κόμμα από το οποίο δεν μπορούσαν να απαλλαγούν», αναφέρει.
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ
Ο χαρακτήρας του Μπόρις Τζόνσον
Κατά τον καθηγητή, ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του Μπόρις Τζόνσον, που αποτέλεσε και την αιτία την ανάληψης της πρωθυπουργίας, ήταν τελικά και η αιτία για την κατάρρευσή του.
Και εξηγεί:
«Ο χαρακτήρας του ήταν ένα υπερόπλο το 2018-19 και ταυτόχρονα μια χειροβομβίδα στα θεμέλια της κυβέρνησης, όταν κέρδισε τις εκλογές του 2019. Ο Μπόρις Τζόνσον είναι πολύ εύθυμος, έχει στοιχεία φιλικότητας και αμεσότητας με το εκλογικό σώμα, κι αυτό τον βοήθησε πολύ να προσεταιριστεί ψηφοφόρους του Εργατικού Κόμματος που δεν είχαν ψηφίσει ποτέ τους Συντηρητικούς.
Το άνοιγμα που έκανε στην παραδοσιακή εκλογική πελατεία των Εργατικών είχε να κάνει με το θέμα του Brexit, μια πολιτική που παραμένει πολύ δημοφιλής στα κατώτερα στρώματα της αγγλικής κοινωνίας και όχι μόνο».
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου σκιαγραφώντας αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα, σημειώνει:
«Εδώ έχουμε το τρομερό παράδοξο – έναν πολυεκατομμυριούχο αρχηγό κόμματος ο οποίος μεγάλωσε στα πούπουλα, στα πιο ακριβά και προνομιακά σχολεία, σπούδασε στην Οξφόρδη και ταυτόχρονα κατάφερε να γίνει ο πρωθυπουργός του λαού, δηλαδή αυτός που καταλάβαινε τα προβλήματα του απλού πολίτη.
Ο χαρακτήρας του και η πρόθεσή του να σπάει συμβατικότητες του έκανε πολύ καλό. Πρέπει να ξέρετε ότι το αγγλικό σύστημα έχει πολλές συμβατικότητες ως προς τη συμπεριφορά των πολιτικών, με αυστηρά πρωτόκολλα. Ο Τζόνσον πλάσαρε τον εαυτό του σαν κάποιος που έσπασε αυτά τα πρωτόκολλα. Ενώ ήταν μέρος της άρχουσας τάξης δηλαδή, έδειχνε και μια έλλειψη σεβασμού στα ιερά και τα όσια της άρχουσας τάξης κι αυτό τον έκανε δημοφιλή στα λαϊκά στρώματα.
Οι πολιτικοί με τις μεγάλες αντιφάσεις δημιουργούν δυνατές σχέσεις με το εκλογικό σώμα. Δείτε και το παράδειγμα του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα», υπογραμμίζει.
Δεν «χρεώνουν» στον Τζόνσον το Brexit και την πανδημία
Ρωτάμε τον καθηγητή αν ένα σημαντικό μέρος των πολιτικών αλλά και του βρετανικού λαού «χρεώνουν» στον Μπόρις Τζόνσον το Brexit.
«Όχι», μας απαντά. «Το αντίθετο – η δημοφιλία του για το Brexit καθυστέρησε την αποπομπή του. Η πολιτική του Brexit παραμένει δημοφιλής σε μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού και του κατεστημένου. Η αποπομπή Τζόνσον δεν είναι θέμα αναστολών για το Brexit, παρότι μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα αποδειχτεί καταστροφικό για την Αγγλία».
Ούτε όμως και η διαχείριση της πανδημίας φαίνεται ότι «κόστισε» στον απερχόμενο πρωθυπουργό. «Η πρώτη φάση της διαχείρισής της ήταν καταστροφική, ένα Βατερλώ για την κυβέρνησή του, αλλά από την άλλη άλλες ομάδες από το κόμμα του Τζόνσον θεωρούσαν ότι δεν θα έπρεπε να έχει γίνει καν λοκαντάουν και ότι θα έπρεπε να λειτουργήσει η οικονομία, με τις όποιες παράπλευρες απώλειες. Στη δεύτερη φάση επίσης, όλα ήταν πετυχημένα, δηλαδή το πρόγραμμα του εμβολιασμού και η έξοδος από το λοκντάουν».
«Αυτό που του κόστισε περισσότερο», επαναλαμβάνει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, «ήταν οι αποκαλύψεις για τα πάρτι και τις συγκεντρώσεις, τη στιγμή που ο κόσμος ήταν κλειδωμένος στα σπίτια του».
Πυρά εκ των έσω για τη «σοσιαλιστική» οικονομική πολιτική του Μπόρις Τζόνσον
Όπως επίσης, και το γεγονός ότι πάντα ο εκκεντρικός πολιτικός είχε να αντιμετωπίσει «ισχυρή» αντιπολίτευση εντός των κόλπων των Συντηρητικών.
«Το «Συντηρητικό Κόμμα» έχει αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες – μερικές φορές και βάναυσα αλληλοσυγκρουόμενες. Η Θατσερική πτέρυγα κατηγόρησε τον Τζόνσον για την οικονομία – εκεί ο πρωθυπουργός υπήρξε κεντρώος, κρατικιστής περισσότερο, κι αυτό δεν τους άρεσε καθόλου. Αυτή η πτέρυγα επιθυμεί χαμηλούς φόρους και μικρή ρύθμιση στην οικονομία – ο Τζόνσον όμως δεν ήταν ποτέ φιλικά προσκείμενος σε αυτή την ομάδα και ούτε η πολιτική του ήταν τέτοια. Χρησιμοποίησε αντιθέτως πολύ το κράτος, για παράδειγμα στην πανδημία, εισήγαγε πολιτικές πληρωμής των υπαλλήλων όταν ήταν σε αργία. Αυτό στα μάτια των πιο συντηρητικών, ήταν ένα αμάρτημα που δεν του το συγχώρεσαν, γιατί δεν δέχονται ότι το κράτος πρέπει να συνδράμει με αυτόν τον τρόπο», εξηγεί ο καθηγητής.
Η επόμενη μέρα για τη Βρετανία, δεν θα είναι καθόλου εύκολη. «Η χώρα βρίσκεται υπό διαρκή οικονομική κρίση από το 2008. Το χρέος της έχει διπλασιαστεί, η οικονομία δανείζεται διαρκώς για να ανταπεξέλθει, κι αυτό είναι το μεγαλύερο πρόβλημα, επισημαίνει».
Τα σενάρια διαδοχής του Μπόρις Τζόνσον
Όσον αφορά στη διαδοχή του Μπόρις Τζόνσον, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου διαβλέπει τρία σενάρια.
«Η κατάρρευση της πρωθυπουργίας του θα ανοίξει μεγάλες διαμάχες στο Συντηρητικό Κόμμα. Υπάρχουν περί των 10 υποψηφίων που μπορούν όλοι να διεκδικήσουν με αξιώσεις την πρωθυπουργία. Αυτή τη στιγμή δεν διαφαίνεται κάποιο φαβορί.
Το πρώτο σενάριο, είναι να γίνει επιλογή πρωθυπουργού με προφίλ διαμετρικά αντίθετο από αυτό του Τζόνσον, όπως συνέβη μετά τη Θάτσερ, όταν και εκλέγη ένας «άχρωμος» ηγέτης, ο Τζον Μέιτζορ. Να επιλεγεί δηλαδή ένας πρωθυπουργός χαμηλών τόνων, σχετικά βαρετός, άλλα να έχει το χέρι του σταθερά στο τιμόνι της πρωθυπουργίας. Τζέρεμι Χαντ, πρώην υπουργός Εξωτερικών.
Το δεύτερο σενάριο, να εκλεγεί κάποιος που θα είναι άνθρωπος που συμμερίζεται κάποιες από τις σημαντικές πολιτικές απόψεις του Τζόνσον, π.χ. να είναι ακραιφνής υποστηρικτής του Brexit και πολύ ενάντιος στους μετανάστες. Η νυν υπουργός Εσωτερικών της Αγγλίας, Πρίτι Πατέλ, θα ταίριαζε με αυτό το προφίλ.
Το τρίτο σενάριο, θα ήταν μια επιλογή στο μέσον αυτών των δύο».
Όσο για την εξέλιξη τη διαδικασίας, ο καθηγητής καταλήγει: «Δεν είναι θέμα εβδομάδων, είναι θέμα μηνών. Η διαδικασία εκλογής θα ξεκινήσει άμεσα, αλλά εγώ θεωρώ ότι ο Τζόνσον θα παραμείνει υπηρεσιακός πρωθυπουργός μέχρι τον Σεπτέμβριο, εκτός αν υπάρξουν πάρα πολλές αντιδράσεις γιατί αρκετοί θεωρούν ότι θα επιδιώξει να παραμείνει στην εξουσία»...