Ο Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε μερική επιστράτευση την Τετάρτη, έπειτα από σημαντικές ήττες για τη Ρωσία στο μέτωπο της Ουκρανίας, σχεδόν επτά μήνες μετά την εισβολή, προκαλώντας διεθνείς και εγχώριες αντιδράσεις.
Η απόφαση αυτή του Πούτιν να προχωρήσει σε επιστράτευση -κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στη Ρωσία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- αναμενόμενα πυροδότησε αντιδράσεις στη Δύση.
Ο Πούτιν κατηγορείται για κλιμάκωση της επίθεσης και για απειλές χρήσης πυρηνικού οπλοστασίου, ενώ δυτικοί αξιωματούχοι μιλούν για κίνηση απελπισίας από τη μεριά του Ρώσου προέδρου. Ωστόσο, οι αντιδράσεις δεν έρχονται μόνο από το εξωτερικό. Στη Ρωσία έχουν ξεσπάσει ήδη διαδηλώσεις πολιτών ενώ οι -νεότεροι σε ηλικία κυρίως- Ρώσοι προσπαθούν να αποφύγουν την επιστράτευση ή και να φύγουν εντελώς από τη χώρα, για να γλιτώσουν από τον πόλεμο.
Διαδηλώσεις στη Ρωσία για την επιστράτευση, πάνω από 1.000 συλλήψεις
Πανικός εξαπλώθηκε μεταξύ των Ρώσων και πλημμύρισε σύντομα τα κοινωνικά δίκτυα. Αντιπολεμικές οργανώσεις δήλωσαν ότι τα περιορισμένα αεροπορικά εισιτήρια από τη Ρωσία έφτασαν σε τεράστιες τιμές λόγω της υψηλής ζήτησης και γρήγορα έγιναν μη διαθέσιμα.
Ορισμένες αναρτήσεις αναφέρουν ότι κάποιοι πολίτες είχαν ήδη αναγκαστεί να γυρίσουν πίσω από τα χερσαία σύνορα της Ρωσίας με τη Γεωργία και ότι ο ιστότοπος της κρατικής εταιρείας ρωσικών σιδηροδρόμων «έπεσε» επειδή πάρα πολλοί άνθρωποι έψαχναν για διέξοδο από τη χώρα.
Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι συνελήφθησαν σε διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη Ρωσία μετά την ανακοίνωση του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ανακοίνωσε η OVD-Info, ομάδα που παρακολουθεί την αστυνομική δράση.
Τα κοινωνικά δίκτυα στα ρωσικά γέμισαν επίσης με συμβουλές για το πώς μπορεί κανείς να αποφύγει την επιστράτευση ή να φύγει από τη χώρα. Μάλιστα, παρατηρήθηκε μεγάλος αριθμός αναζητήσεων για το «πώς μπορεί να σπάσει το χέρι του» κάποιος, ένδειξη της απελπισίας των πολιτών της Ρωσίας για να γλιτώσουν τη ζωή τους.
Ρώσοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να ηρεμήσουν τους πολίτες, τονίζοντας ότι η επιστράτευση θα επηρεάσει περιορισμένο αριθμό ατόμων που πληρούν ορισμένα κριτήρια. Ωστόσο, οι αντικρουόμενες δηλώσεις και η έλλειψη λεπτομερειών οδήγησαν σε πανικό.
Η Avtozak, μια ρωσική ομάδα που παρακολουθεί πολιτικές διαδηλώσεις και κρατήσεις, ανέφερε ότι ορισμένοι συμμετέχοντες συνελήφθησαν σε διαδηλώσεις κατά της επιστράτευσης σε πολλές πόλεις.
Σύμφωνα με την OVD-Info, οργάνωση που ειδικεύεται στην καταμέτρηση συλλήψεων, κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν σε τουλάχιστον 23 πόλεις της χώρας.
Στην πόλη Ιρκούτσκ της Σιβηρίας, τουλάχιστον 10 από τους 60 διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν σε μια κεντρική πλατεία συνελήφθησαν, σύμφωνα με τοπικούς ακτιβιστές, αναφέρουν οι Moscow Times.
Δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου στη Μόσχα είδαν τουλάχιστον 50 συλλήψεις σε μία από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες της πρωτεύουσας. Στην Αγία Πετρούπολη, τη δεύτερη πόλη της Ρωσίας, ένα λεωφορείο της αστυνομίας μετέφερε συλληφθέντες.
«Δεν θέλω να πεθάνω για τον Πούτιν»
Οι διαδηλωτές φώναζαν «Όχι στον πόλεμο!» και «Καμία επιστράτευση!».
Στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας, Νοβοσιμπίρσκ, βίντεο που δημοσιεύθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει έναν διαδηλωτή να φωνάζει «Δεν θέλω να πεθάνω για τον Πούτιν».
Το αντιπολιτευόμενο κίνημα Vesna κάλεσε σε πανεθνικές διαμαρτυρίες, αν και δεν ήταν σαφές πόσοι θα συμμετείχαν, δεδομένων των σκληρών νόμων της Ρωσίας κατά της κριτικής του στρατού και του πολέμου.
«Χιλιάδες Ρώσοι άνδρες - οι πατέρες, τα αδέρφια και οι σύζυγοί μας - θα πεταχτούν στην κρεατομηχανή του πολέμου. Για τι θα πεθάνουν; Για τι θα κλαίνε οι μαμάδες και τα παιδιά;» είπε η ομάδα.
«Όλοι φοβούνται. Είμαι υπέρ της ειρήνης και δεν θέλω να χρειαστεί να πυροβολήσω. Αλλά είναι πολύ επικίνδυνο να βγω κανείς έξω τώρα, διαφορετικά θα είχε πολύ περισσότερο κόσμο», είπε ένας διαδηλωτής στην Αγία Πετρούπολη, ο Βασίλι Φεντόροφ, ένας φοιτητής.
Ο Αλεξέι Ζαβάρσκι, 60 ετών, εξέφρασε τη λύπη του για την άμεση επέμβαση της αστυνομίας στις συγκεντρώσεις.
«Ήρθα να συμμετάσχω, αλλά φαίνεται ότι έχουν ήδη πιάσει όλο τον κόσμο», είπε, πριν προσθέσει: «Δεν ξέρω πού οδηγούμαστε, αυτό το καθεστώς έχει υπογράψει την θανατική του ποινή, καταστρέφει τη νεολαία».
«Γιατί να υπηρετείτε τον Πούτιν; Έναν άνθρωπο που κάθεται στον θρόνο του είκοσι χρόνια!» φώναξε ένας άλλος διαδηλωτής προς την κατεύθυνση των αστυνομικών δυνάμεων.
«Φοβάμαι για τον εαυτό μου, για τον αδερφό μου, που είναι 25 ετών και έχει κάνει τη στρατιωτική του θητεία. Μπορεί να κληθεί», τόνισε η Οκσάνα Σιντορένκο, φοιτήτρια. «Γιατί αποφασίζουν άλλοι για το μέλλον μου;»
Με φυλάκιση 15 ετών απειλεί η Μόσχα τους διαδηλωτές
Καθώς τα καλέσματα για διαμαρτυρία κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο, η εισαγγελία της Μόσχας προειδοποίησε ότι η οργάνωση ή η συμμετοχή σε τέτοιες ενέργειες θα μπορούσε να οδηγήσει σε φυλάκιση έως και 15 ετών. Οι Αρχές εξέδωσαν παρόμοιες προειδοποιήσεις πριν από άλλες διαδηλώσεις πρόσφατα. Η κρατική υπηρεσία επιτήρησης επικοινωνίας Roskomnadzor προειδοποίησε επίσης τα μέσα ενημέρωσης ότι η πρόσβαση στις ιστοσελίδες τους θα αποκλειστεί για μετάδοση «ψευδών πληροφοριών» σχετικά με την επιστράτευση. Δεν ήταν σαφές τι ακριβώς σήμαινε αυτό.
Μέσα σε λίγες ώρες, η αστυνομία συνέλαβε δεκάδες ανθρώπους σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον δώδεκα στη Μόσχα. Ένα συνεργείο του Associated Press στη Μόσχα έγινε μάρτυρας δεκάδων συλλήψεων στα πρώτα 15 λεπτά μιας διαδήλωσης.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, ερωτηθείς τι έχει αλλάξει από τότε που ο ίδιος και άλλοι αξιωματούχοι δήλωσαν προηγουμένως ότι δεν σχεδιαζόταν επιστράτευση, είπε ότι η Ρωσία ουσιαστικά πολεμά το ΝΑΤΟ επειδή τα μέλη της συμμαχίας έχουν προμηθεύσει με όπλα το Κίεβο.
Το διάταγμα του Πούτιν ορίζει ότι ο αριθμός των ατόμων που θα κληθούν στην ενεργό υπηρεσία θα καθοριστεί από το Υπουργείο Άμυνας. Ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοιγκού δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη ότι θα κινητοποιηθούν αρχικά 300.000 έφεδροι με σχετική εμπειρία μάχης και υπηρεσίας.
Με κάθε μέσο προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα οι Ρώσοι μετά το διάγγελμα Πούτιν
Την ίδια ώρα, πολλοί Ρώσοι έσπευσαν να κλείσουν εισιτήρια μετάβασης έξω από τη χώρα, όσο ακόμα μπορούσαν, την Τετάρτη, αφού ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε τη μερική επιστράτευση.
Οι πτήσεις γέμισαν γρήγορα και οι τιμές των εισιτηρίων εκτοξεύτηκαν, προφανώς λόγω των φόβων ότι τα σύνορα της Ρωσίας θα μπορούσαν σύντομα να κλείσουν ή μιας ευρύτερης επιστράτευσης που θα μπορούσε να στείλει στην πρώτη γραμμή του πολέμου πολλούς Ρώσους άνδρες που βρίσκονται σε μάχιμη ηλικία.
Τα εισιτήρια για τις πτήσεις Μόσχας-Βελιγραδίου που εκτελούνται από την Air Serbia, τον μοναδικό ευρωπαϊκό αερομεταφορέα εκτός από την Turkish Airlines που διατηρεί πτήσεις προς τη Ρωσία παρά το εμπάργκο πτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαντλήθηκαν για τις επόμενες μέρες. Η τιμή για τις πτήσεις από τη Μόσχα προς την Κωνσταντινούπολη ή το Ντουμπάι αυξήθηκε μέσα σε λίγα λεπτά, φτάνοντας έως και τα 9.200 ευρώ για απλή μετάβαση στην οικονομική θέση.
Μια ομάδα με έδρα τη Σερβία, που ονομάζεται «Ρώσοι, Λευκορώσοι, Ουκρανοί και Σέρβοι Μαζί ενάντια στον Πόλεμο», έγραψε στο Twitter ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμες πτήσεις προς το Βελιγράδι από τη Ρωσία μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου. Οι πτήσεις προς Τουρκία, Γεωργία ή Αρμενία εξαντλήθηκαν επίσης, σύμφωνα με τον όμιλο που εδρεύει στο Βελιγράδι.
«Όλοι οι Ρώσοι που ήθελαν να πάνε στον πόλεμο είχαν ήδη πάει», είπε η ομάδα. «Κανείς άλλος δεν θέλει να πάει εκεί!»
Ρωσία: Όσοι συμμετέχουν σε διαδηλώσεις στην πόλη Τιουμέν «θα στέλνονται να υπηρετήσουν εκτός σειράς»
Στο πνεύμα αυτό, οσοι συμμετέχουν σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της επιστράτευσης, οι οποίες πραγματοποιούνται χωρίς την έγκριση των αρχών, στην πόλη Τιουμέν «θα στέλνονται να υπηρετούν εκτός σειράς». Αυτό ανέφερε ο ιστότοπος Ura.ru, επικαλούμενος μια πηγή στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου και τον δικηγόρο Ιλιά Ρεμεσλό στο κανάλι της εφαρμογής Telegram.
«Θα ενεργοποιηθούν μέτρα επιστράτευσης κατά των συμμετεχόντων σε παράνομες συγκεντρώσεις. Θα ελέγχονται επί τόπου η ταυτότητα τους, θα γίνεται ταυτοποίηση, θα συλλαμβάνονται και θα οδηγούνται στο αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια, θα καθορίζεται η κατηγορία στρατολόγησης με τη συμμετοχή εκπροσώπων του γραφείου στρατολόγησης και κατάταξης. Όσοι δεν εντάσσονται στην πρώτη κατηγορία θα εγγράφονται στο μητρώο για το επόμενη κλήτευση», δήλωσε ο Ρεμεσλό.
Πηγή του ιστότοπου Ura.ru στην FSB της περιοχής Τιουμέν δήλωσε ότι «όσοι συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις υπο το σύνθημα «Όχι στην επιστράτευση» θα στέλνονται να υπηρετήσουν εκτός σειράς».
Ο Ιλιά Ρεμεσλό, πρώην μέλος του Κοινωνικού Επιμελητηρίου, είναι ο συντάκτης της μήνυσης που είχε καταθέσει για διάπραξη ποινικών αδικημάτων εξαιτίας της οποίας κινήθηκε η ποινική διαδικασία κατά του πολιτικού της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι με την κατηγορία της δυσφήμισης της δικαιοσύνης. Σύμφωνα με έρευνα των συνεργατών του Ναβάλνι, ο Ρεμεσλό λαμβάνει συνολικά περίπου 10 εκατομμύρια ρούβλια ετησίως για τις δραστηριότητές του από νομικά πρόσωπα που συνδέονται με τον πρώην επικεφαλής του τμήματος εσωτερικής πολιτικής της προεδρικής διοίκησης, Κονσταντίν Κόστιν.