Η αποστολή του Γιαν Μπαχμούτ στην μοναδική ερευνητική βάση της Ουκρανίας στην Ανταρκτική έχει σχεδόν τελειώσει, αλλά το σπίτι του πίσω στην πατρίδα έχει καταστραφεί.
Ο Μπαχμούτ βρισκόταν 15.500 χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του στην πόλη Χάρκοβο της ανατολικής Ουκρανίας, όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή. Εργαζόμενος ως γεωφυσικός στο σταθμό Vernadsky, τη μοναδική ερευνητική βάση της Ουκρανίας στην Ανταρκτική, έχει παρακολουθήσει τη φρίκη του πολέμου να εκτυλίσσεται από μια μεγάλη απόσταση.
Τώρα, η μακροχρόνια αποστολή του στο απομακρυσμένο φυλάκιο πλησιάζει στο τέλος της και είναι πλέον αντιμέτωπος με την επιστροφή σε μια χώρα που έχει αλλάξει για πάντα. Το Χάρκοβο, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας, καταστράφηκε από ρωσικές αεροπορικές επιδρομές. Οι ουκρανικές δυνάμεις εξακολουθούν να διατηρούν τον έλεγχο της πόλης, αλλά η πόλη έχει δεχθεί δεκάδες βομβαρδισμούς, με πολλούς πολίτες να σκοτώνονται και να τραυματίζονται και πολλά κτίρια να έχουν καταστραφεί.
Η οικογένειά του έφυγε από το Χάρκοβο - «Δεν έχω πού να επιστρέψω»
Η μητέρα και η κοπέλα του Μπαχμούτ έχουν φύγει για την Πολωνία, ενώ ο πατέρας και η γιαγιά του κατέφυγαν στη δυτική Ουκρανία. Καθηγητές στο ινστιτούτο όπου εργαζόταν πριν αναλάβει τη θέση αυτή στην Ανταρκτική, έχουν ενταχθεί στις μονάδες εδαφικής άμυνας. «Είναι αδύνατο να το περιγράψεις, βρίσκεσαι τόσο μακριά από όλους τους ανθρώπους που γνωρίζεις και αγαπάς, και δεν μπορείς να αλλάξεις κάτι» είπε ο Μπαχμουτ σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Guardian.
«Απλώς συνειδητοποιείς ότι δεν έχεις πού να επιστρέψεις και το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να στραφείς σε μια νέα πραγματικότητα. Η ζωή σου χωρίζεται στο ‘πριν’ και το ‘μετά’». Πρόσθεσε πως δεν μπορούσε να επιτρέψει στον εαυτό του να πανικοβληθεί ή να δείξει αδυναμία. «Κατανοώ πόσο σημαντική θα είναι η υλικοτεχνική, οικονομική και πληροφοριακή υποστήριξη μου».
Ο Μπαχμούτ είναι ένας από τους 12 ένοικους του σταθμού Vernadsky, μιας πρώην βρετανικής ερευνητικής βάσης που πέρασε στα χέρια της Ουκρανίας το 1996. Κάθε χρόνο, μια ομάδα Ουκρανών επιστημόνων και προσωπικού υποστήριξης καταφθάνει για να πραγματοποιήσει έρευνα στη βάση, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής και τις επιπτώσεις της στα φυτά και τα ζώα. Ως γεωφυσικός, η δουλειά του Μπαχμούτ είναι να μετρά το μαγνητικό πεδίο της Γης.
Στις 2 Μαρτίου, η ομάδα στο σταθμό Vernadsky κατέγραψε μια ομιλία προς τους συμπολίτες της. «Οι καρδιές μας είναι γεμάτες πόνο από αυτό που συμβαίνει στην πατρίδα μας» είπαν στο βίντεο. «Δυστυχώς, δεν μπορούμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας με τους στρατιώτες, την εδαφική άμυνα και τους εθελοντές τώρα, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε τη χώρα μας».
Τι θα κάνει ο Ουκρανός επιστήμονας μόλις επιστρέψει στην πατρίδα του
Ο Μπαχμούτ και οι συνεργάτες του έχουν ακόμη περίπου τρεις εβδομάδες στη βάση. Θα παραδώσουν το έργο τους στη νέα ομάδα ερευνητών που έχουν φύγει για την Ανταρκτική μέσω Χιλής παρά τον πόλεμο.
Ο Ουκρανός γεωφυσικός σχεδιάζει να πετάξει στην Πολωνία για να επανενωθεί με την οικογένειά του. Αλλά δεν είναι σίγουρος για το μέλλον μετά από αυτό. Λέει, ανάλογα με την κατάσταση, είτε θα ενταχθεί στις αμυντικές δυνάμεις στην Ουκρανία είτε θα παραμείνει στην Πολωνία και θα συνεχίσει το επιστημονικό του έργο. «Έχω την ευκαιρία να συνεχίσω τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη ώστε να μην παραμεληθούν εντελώς. Διαφορετικά, θα είναι δύσκολο να τα ανανεώσουμε», είπε.
Πώς ήταν η ζωή του στην Ανταρκτική - Ανέβαζε βίντεο στο TikTok
Μέχρι να ξεκινήσει ο πόλεμος, ο Μπαχμούτ δημοσίευε βίντεο με λεπτομέρειες της ζωής του στον ερευνητικό σταθμό στο TikTok στους περισσότερους από 75.000 ακολούθους του. Μοιράστηκε βίντεο με εντυπωσιακούς παγετώνες του Νότιου Ωκεανού, πιγκουίνους αλλά και τη ζωή στη βάση. Πολλοί από τους συνδρομητές του ήταν Ρώσοι.
Αφότου οι ρωσικές επιδρομές άρχισαν να σφυροκοπούν το Χάρκοβο, ο Μπαχμούτ κατέγραψε ένα βίντεο προσπαθώντας να πει στο ρωσικό κοινό του την αλήθεια. «Θυμάμαι εκείνη τη μέρα. Η μαμά μου και η κοπέλα μου είχαν φύγει, αλλά ο πατέρας μου και η γιαγιά μου έμειναν πίσω. Ο πατέρας μου μου έστειλε ένα μήνυμα για να τον αποχαιρετίσω» θυμάται. «Στενοχωρημένος όπως ήμουν, γύρισα ένα βίντεο που έλεγε ευθέως: ‘η πόλη μου βομβαρδίζεται’». Το μήνυμά του δεν έγινε δεκτό με ενθουσιασμό. Δέχτηκε επίθεση στα σχόλια και τελικά, λέει ότι το βίντεό του μπλοκαρίστηκε.
«Νόμιζα ότι η προπαγάνδα του Κρεμλίνου είχε το κοινό της, κάπου μακριά. Τώρα βλέπω ότι όλη η χώρα είναι αδαής, με κάποιες εξαιρέσεις. Είναι μια χώρα που ζει σε μια παράλληλη πραγματικότητα, όπου το μαύρο είναι άσπρο και το λευκό είναι μαύρο».