Οι μαθητές στις κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας επιστρέφουν την 1η Σεπτεμβρίου στα σχολεία και όλα όσα ήξεραν για τον τόπο τους αλλάζουν.
Το BBC ανακάλυψε ότι οι Ουκρανοί δάσκαλοι πιέζονται να χρησιμοποιήσουν το ρωσικό πρόγραμμα σπουδών, που σημαίνει να διδάσκουν σύμφωνα με την οπτική του Κρεμλίνου.
Στις κατεχόμενες περιοχές του νότου της Ουκρανίας, τα διοικητικά και εκπαιδευτικά κτίρια, συμπεριλαμβανομένων των σχολείων, έχουν ντυθεί με ρωσικές σημαίες.
Στη Μελιτόπολη, που ελέγχεται από τη Ρωσία, το 13χρονο παιδί της Ιρίνας ετοιμάζεται να ξεκινήσει την 8η τάξη (α' γυμνασίου). Η μητέρα του ανησυχεί.
Η Ιστορία ξαναγράφεται
«Αυτό που πραγματικά με ενοχλεί είναι τι θα διδάσκονται στην Ιστορία. Θα διδάσκεται από την άλλη πλευρά» λέει η μητέρα, η οποία δηλώνει επίσης θυμωμένη για το γεγονός ότι τα μαθήματα θα γίνονται στα ρωσικά και όχι στα ουκρανικά: «Είναι η επιβολή των παραδόσεων και του πολιτισμού τους. Δεν θέλω τα παιδιά να είναι όμηροι αυτής της κατάστασης», είπε.
Πληθαίνουν οι εικόνες Ρώσων στρατιωτών να αφαιρούν βιβλία Ιστορίας της Ουκρανίας από βιβλιοθήκες, ενώ το λεγόμενο Υπουργείο Διαφώτισης της Ρωσίας έχει αρχίσει να παρέχει σε αρκετές κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας ρωσικά βιβλία.
Το BBC ανέλυσε το περιεχόμενο των βασικών σχολικών εγχειριδίων που εγκρίθηκαν για χρήση από το ρωσικό υπουργείο Παιδείας και τις διαφορές μεταξύ των προπολεμικών εκδόσεων του 2016 και του 2022.
Οι περισσότερες αναφορές στην Ουκρανία και το Κίεβο καταργήθηκαν. Ακόμη και το «Ρως του Κιέβου» -το όνομα του μεσαιωνικού ανατολικοευρωπαϊκού κράτους με πρωτεύουσα το Κίεβο- αντικαταστάθηκε με το όνομα «Ρως» ή, απλώς, «Παλιό Ρως».
Τα βιβλία περιλαμβάνουν ψεύδη ότι κατά τη διάρκεια της ρωσικής προσάρτησης της Κριμαίας, το 2014, άνθρωποι βγήκαν για να «προστατέψουν τα δικαιώματά τους», αφού «ριζοσπάστες εθνικιστές… ήρθαν στην εξουσία στο Κίεβο με την υποστήριξη της Δύσης».
Εν τω μεταξύ, στην τρέχουσα έκδοση των σχολικών βιβλίων, ο αριθμός των αναφορών στον Πούτιν και τα επιτεύγματά του έχει αυξηθεί.
Το BBC επικοινώνησε με το υπουργείο Διαφώτισης της Ρωσίας, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Η Ιρίνα, που για λόγους ασφαλείας δεν κατονομάζεται με το πραγματικό της όνομα, έχει σκεφτεί να φύγει για τις περιοχές που παραμένουν υπό τον έλεγχο της Ουκρανίας, αλλά δεν θέλει να εγκαταλείψει το σπίτι της. Είναι όμως ανένδοτη στο ότι δεν θέλει το παιδί της να διδαχθεί σύμφωνα με το ρωσικό πρόγραμμα σπουδών. Παρ' όλα αυτά, ανησυχεί για τις συνέπειες, αν κρατήσει το παιδί της στο σπίτι.
Τα παιδιά μπορούν να μάθουν το πρόγραμμα σπουδών της Ουκρανίας μέσω Διαδικτύου, αλλά οι γονείς ανησυχούν για τις επιπτώσεις.
«Τι θα συμβεί αν κάποιος μας καταγγείλει στις νέες αρχές ή αν αρχίσουν να διώκουν εμένα και το παιδί μου επειδή δεν λάβαμε ρωσική εκπαίδευση;», αναρωτιέται η Ιρίνα.
10.000 ρούβλια δίνει ο Πούτιν στους Ουκρανούς για να πάνε στο νέο σχολείο
Στις 19 Αυγούστου, μια ανάρτηση στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Telegram από ένα τοπικό φιλοουκρανικό μέσο ανέφερε ένα μήνυμα που φέρεται να εστάλη στους γονείς από έναν φιλορώσο δάσκαλο σε ένα σχολείο λίγο έξω από τη Μελιτόπολη. Είπε ότι δεν θα υπάρξει «καμία εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην απελευθερωμένη επικράτειά μας», όπως περιγράφει το Κρεμλίνο τις κατεχόμενες περιοχές.
Οι γονείς που αρνούνται να στείλουν τα παιδιά τους για προσωπική διδασκαλία θα «στερούνται των γονικών δικαιωμάτων» εάν παραβιάσουν τον κανόνα πολλές φορές.
Εν τω μεταξύ, οι γονείς που συμφωνούν να στείλουν τα παιδιά τους σε σχολεία σε κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας θα ανταμειφθούν...
Στις 24 Αυγούστου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την εφάπαξ πληρωμή 10.000 ρουβλίων στους γονείς, εφόσον τα παιδιά τους ξεκινήσουν τη φοίτησή τους σε σχολείο έως τις 15 Σεπτεμβρίου.
Δάσκαλοι καλούνται για «επανεκπαίδευση»
Οι δάσκαλοι έχουν επίσης πληγεί σκληρά από τον πόλεμο, με ορισμένους να αναγκάζονται να κρυφτούν, να σταλούν για «επανεκπαίδευση» και να απειλούνται με απέλαση.
Ο Ντμίτρο, διευθυντής στη Μελιτόπολη, εργαζόταν σε σχολείο με περισσότερους από 500 μαθητές πριν από την εισβολή. Τώρα κρύβεται, αφού τον αναζήτησαν Ρώσοι αξιωματούχοι επειδή προσπάθησε να οργανώσει διαδικτυακά μαθήματα με βάση το ουκρανικό πρόγραμμα σπουδών.
Λέει ότι γνωρίζει δασκάλους που είτε αναγκάστηκαν είτε αποφάσισαν να συνεργαστούν με Ρώσους αξιωματούχους και στάλθηκαν στην Κριμαία ή τη Ρωσία για να επανεκπαιδευθούν με τρόπο που είναι αποδεκτός για το Κρεμλίνο.
«Τους είπαν, "είμαστε η Ρωσία, είμαστε ένας λαός. Πρέπει να είμαστε ενωμένοι" και ότι αυτές οι αφηγήσεις πρέπει να περάσουν στα παιδιά», είπε ο πρώην διευθυντής. Ενώ ο Ντμίτρο έχει επιλέξει να μείνει σε περιοχές που ελέγχονται από τη Ρωσία, πολλοί δάσκαλοι και γονείς αποφάσισαν να φύγουν.
Η Μαρίνα, μια δασκάλα από τη Χερσώνα, έφυγε στα τέλη Ιουλίου. Η απόφασή της ήρθε λίγες εβδομάδες αφότου ένοπλοι Ρώσοι στρατιώτες και ένας επικεφαλής της εκπαίδευσης ανακοίνωσαν ότι έκλεισαν το σχολείο της, επειδή ο διευθυντής δεν θα συνεργαζόταν μαζί τους.
Η δασκάλα ανησυχεί ότι το εκπαιδευτικό σύστημα που έχει εγκαταστήσει η Ρωσία θα είναι επιζήμιο για την αίσθηση της ταυτότητας των παιδιών.
«Θέλουν τα παιδιά μας να ξεχάσουν σε ποια χώρα ζούσαν, να ξεχάσουν ποιοι είναι»
«Το κύριο καθήκον τους είναι να κάνουν πλύση εγκεφάλου και να βάλουν τις δικές τους αφηγήσεις στο μυαλό ενός παιδιού. Θέλουν τα παιδιά μας να ξεχάσουν σε ποια χώρα ζούσαν, να ξεχάσουν ποιοι είναι».
«Το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί τη σχολική εκπαίδευση ως εργαλείο προπαγάνδας», λέει ο Ντμίτρο από τη Μελιτόπολη. Ωστόσο, ελπίζει ότι ακόμη και με περιορισμένη πρόσβαση σε μια διαδικτυακή έκδοση του ουκρανικού προγράμματος σπουδών, τα παιδιά από την περιοχή του θα μπορούν να μάθουν την πραγματική πορεία των γεγονότων και να κατανοήσουν καλύτερα την πρόσφατη Ιστορία της Ουκρανίας.
«Τα παιδιά μας συνεχίζουν να ρωτούν γιατί τα σχολεία τους έχουν ντυθεί με μια σημαία άλλου κράτους. Τι να πω… Ακόμα και τα εξάχρονα παιδιά καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν είναι φυσιολογικό», σχολίασε με αφοπλιστικό τρόπο ο εκπαιδευτικός.