Ο Βίκτορ Μεντβεντσούκ αποτελεί κεντρικό χαρακτήρα στην πρόσφατη πολιτική ιστορία της Ουκρανίας. Όμως, δεν τον έχουμε ξαναδεί ποτέ όπως τον είδαμε χθες.
Μία είναι η εικόνα που κυριαρχεί στις ουκρανικές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες σήμερα: η φωτογραφία ενός ατημέλητου άνδρα, γύρω στα 60, φορώντας χειροπέδες και στρατιωτικά ρούχα, που δημοσιεύθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, χθες το βράδυ.
Το όνομά του είναι Βίκτορ Μεντβεντσούκ, είναι Ουκρανός πολιτικός και στενός φίλος του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν. Τόσο στενός, που ο Πούτιν τον επέλεξε για νονό μιας από τις κόρες του, σύμφωνα με το Sky News.
Το παρελθόν του Μεντβεντσούκ στις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας
Έχει χαρακτηριστεί ποικιλοτρόπως ως ο «γκρίζος καρδινάλιος» της Ουκρανίας και «ο πρίγκιπας του σκότους». Για αρκετές δεκαετίες υπήρξε βασικός πολιτικός του παρασκηνίου στην Ουκρανία, υπέρμαχος της Ρωσίας και ρυθμιστής της εξουσίας, καθώς η Ουκρανία χαρτογραφούσε το μέλλον της χωρίς, ή, όπως ήλπιζε ο ίδιος, με τη Ρωσία.
Η εγγύτητα του Μεντβεντσούκ με τη Μόσχα τού εξασφάλισε εξέχουσες θέσεις ακόμη και στις διάφορες φιλοδυτικές κυβερνήσεις της Ουκρανίας, που τον έβλεπαν ως «διαιτητή» για τις συναλλαγές με τον Πούτιν.
Σε συνεντεύξεις που έχει δώσει όλα αυτά τα χρόνια υποστήριζε ότι διαφωνούσε με την εκτίμηση του Πούτιν ότι η Ουκρανία και η Ρωσία ήταν ένα έθνος. Ωστόσο, υποστηρίζεται ότι ο Πούτιν θεωρούσε το ζήτημα της Ουκρανίας άλυτο χωρίς τη συμβολή του Μεντβεντσούκ.
Για αρκετά χρόνια ήταν ο κύριος διαμεσολαβητής μεταξύ Μόσχας και Κιέβου και αρχιτέκτονας των αποτυχημένων συμφωνιών του Μινσκ για την ειρήνη με τις αποσχισθείσες ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας. Όμως, σημαντική μερίδα του ουκρανικού κοινού ήταν βαθιά επιφυλακτική απέναντί του.
Η πτώση του μεγιστάνα των ΜΜΕ στην Ουκρανία
Το 2021, το Forbes υπολόγισε την περιουσία του σε 620 εκατομμύρια δολάρια. Πόση από αυτή την περιουσία προήλθε από το Κρεμλίνο δεν είναι γνωστό, αλλά γεγονός είναι πως είχε αρκετά μετρητά για να δημιουργήσει τρεις τηλεοπτικούς σταθμούς. Ο πρόεδρος Ζελένσκι έκλεισε και τους τρεις, κατηγορώντας τους ότι διαδίδουν φιλορωσική προπαγάνδα.
Ο Μεντβεντσούκ ήταν μέλος του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας και πρώην ηγέτης του πολιτικού κόμματος υπέρ της Ρωσίας «Για τη ζωή». Τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό τον Μάιο του 2021 και τα περιουσιακά του στοιχεία δεσμεύθηκαν από τον πρόεδρο Ζελένσκι, ο οποίος τον κατηγόρησε για χρηματοδότηση τρομοκρατικών ενεργειών.
Η κράτησή του, για προδοσία, ήταν ένας από τους λόγους που προκλήθηκε ανησυχία στις δυτικές περιοχές της Ουκρανίας εκείνη την εποχή, με τον Ζελένσκι να κατηγορείται ότι φιμώνει τους επικριτές του σε ένα δημοκρατικό καθεστώς.
Η κριτική αυτή έσβησε σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, καθώς ο Ζελένσκι αναδείχθηκε πρόεδρος της Ουκρανίας, που υπερασπίζεται τη δημοκρατία εν καιρώ πολέμου.
Ο Μεντβεντσούκ απέδρασε από τον κατ' οίκον περιορισμό 48 ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή. Ο Ζελένσκι δεν αποκάλυψε πού ή πώς συνελήφθη, αλλά είπε ότι θέλει να τον προσφέρει στη Ρωσία με αντάλλαγμα Ουκρανούς κρατούμενους. «Προσφέρω αυτόν τον άντρα σε αντάλλαγμα για τα αγόρια και τα κορίτσια μας», έγραψε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Είναι μια ειρωνική ανατροπή για έναν άνθρωπο που ο ρόλος του επί χρόνια ήταν να διαπραγματεύεται τις δικές του ανταλλαγές κρατουμένων.