Ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ουκρανίας έφτασαν στη Σαουδική Αραβία για συναντήσεις υψηλού επιπέδου την Τρίτη, με στόχο την αποκατάσταση μιας σχέσης που έχει υποστεί σοβαρή ζημιά και έχει αφήσει το δοκιμαζόμενο Κίεβο χωρίς την υποστήριξη της Ουάσιγκτον.
Η αντιπροσωπεία της Ουκρανίας, με επικεφαλής τον προσωπάρχη του Ζελένσκι, Αντρέι Γέρμακ, θα συναντηθεί με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, και άλλους ανώτερους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, σε ένα έδαφος που θεωρείται ουδέτερο, στην πόλη Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας.
«Take it or leave it» η συμφωνία για ειρήνη στην Ουκρανία
Θα είναι η πρώτη επίσημη συνάντηση των δύο κυβερνήσεων μετά την καταστροφική διαφωνία στο Οβάλ Γραφείο μεταξύ του Ζελένσκι και του Τραμπ, μετά την οποία ο Αμερικανός ηγέτης διέκοψε την κρίσιμη στρατιωτική βοήθεια και την ανταλλαγή πληροφοριών.
Μετά το περιστατικό στον Λευκό Οίκο, που μεταδόθηκε ζωντανά παγκοσμίως, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, σύμφωνα με αναλυτές: θα υπάρξει μια «ειρήνη» που θα διαπραγματευτούν ο Τραμπ και ο Πούτιν και θα επιβληθεί στους Ουκρανούς. Δεν πρόκειται για μια διαπραγμάτευση «δούναι και λαβείν», αλλά για μια διαπραγμάτευση «take it or leave it» («είτε τη δέχεσαι είτε όχι»).
Οι κρίσιμες συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία
Οι δύο πρόεδροι δεν θα λάβουν μέρος στις συνομιλίες, αν και ο Ζελένσκι βρέθηκε στην Τζέντα τη Δευτέρα για να συναντηθεί με τον Σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, η κυβέρνηση του οποίου έχει διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας.
Ο Ζελένσκι έστειλε επίσης τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας στην Τζέντα για τις συνομιλίες. «Από την πλευρά μας, είμαστε πλήρως προσηλωμένοι στον εποικοδομητικό διάλογο και ελπίζουμε να συζητήσουμε και να συμφωνήσουμε στις απαραίτητες αποφάσεις και βήματα», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Χ. «Ρεαλιστικές προτάσεις βρίσκονται στο τραπέζι. Το κλειδί είναι να κινηθούμε γρήγορα και αποτελεσματικά» πρόσθεσε.
Οι ρωσικές δυνάμεις -που αναθάρρησαν αφού η Ουκρανία έχασε τη στήριξη του μεγαλύτερου υποστηρικτή της- εκμεταλλεύτηκαν τη συγκυρία, εξαπολύοντας καταιγιστικές επιθέσεις με βαλλιστικούς πυραύλους, ενώ προσπαθούν να περικυκλώσουν ουκρανικά στρατεύματα που βρίσκονται επί επτά μήνες στη ρωσική περιοχή του Κουρσκ.
Ο Λευκός Οίκος έχει πλαισιώσει την πολιτική του Τραμπ για την Ουκρανία ως αποσκοπούσα στην επίτευξη μιας διαρκούς «ειρήνης», αλλά ο πρόεδρος έχει επικεντρωθεί κυρίως στην άσκηση πίεσης στον Ζελένσκι για να παραδώσει τον ορυκτό πλούτο της χώρας του στις ΗΠΑ.
Οι κινήσεις Ζελένσκι
Μετά την κρίση στο Οβάλ Γραφείο, ο Ζελένσκι προσπάθησε να διορθώσει τους δεσμούς με τον Αμερικανό ηγέτη. Ο Ουκρανός πρόεδρος δηλώνει πρόθυμος να υπογράψει συμφωνία για τα ορυκτά, αν και φαίνεται απίθανο να κερδίσει αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας που το Κίεβο θεωρεί ζωτικής σημασίας για την αποτροπή μελλοντικών ρωσικών επιθέσεων.
Με την υποστήριξη των ΗΠΑ να είναι αμφίβολη, ο Ζελένσκι προσπάθησε να ενισχύσει την ευρωπαϊκή υποστήριξη. Παρ' όλα αυτά, δέχεται πιέσεις για να διασώσει τη σχέση με την Ουάσιγκτον, η οποία υπήρξε ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή του 2022.
Η στάση της Βρετανίας
Ο εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ δήλωσε ότι είχε μιλήσει με τον Τραμπ τη Δευτέρα και εξέφρασε την ελπίδα για «θετική έκβαση των συνομιλιών [με τη Σαουδική Αραβία], που θα επιτρέψει την επανέναρξη της αμερικανικής βοήθειας και της ανταλλαγής πληροφοριών».
Ο εκπρόσωπος του Στάρμερ δήλωσε ότι αξιωματούχοι του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ουκρανίας είχαν επίσης μιλήσει κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και «παρέμειναν προσηλωμένοι σε μια διαρκή ειρήνη».
Οι ΗΠΑ περιμένουν πρόοδο στη Σ. Αραβία, αν και υπάρχουν λεπτομέρειες που μένει να διευθετηθούν
Ο σύμβουλος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον αναμένει ουσιαστική πρόοδο στην Τζέντα. Ερωτηθείς στο Fox News αν πιστεύει ότι ο Ζελένσκι θα μπορούσε να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά αυτή την εβδομάδα, ο Γουίτκοφ είπε: «Είμαι πραγματικά αισιόδοξος. Όλα τα σημάδια είναι πολύ, πολύ θετικά».
Η ανταλλαγή πληροφοριών θα συζητηθεί στις συναντήσεις, πρόσθεσε ο Γουίτκοφ.
Ωστόσο, ο Ρούμπιο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, δήλωσε στους δημοσιογράφους καθ' οδόν προς την Τζέντα ότι υπάρχουν ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν σχετικά με τη συμφωνία για τα ορυκτά.
Ο Τραμπ θέλει περισσότερα
Το NBC News μετέδωσε την Κυριακή ότι ο Τραμπ θα απαιτούσε περισσότερα από τη συμφωνία για τα ορυκτά προκειμένου να επαναλάβει τις παραδόσεις στρατιωτικής βοήθειας και να ανανεώσει την ανταλλαγή πληροφοριών με την Ουκρανία. Το πρακτορείο ανέφερε ότι ο Τραμπ περίμενε ότι η Ουκρανία θα συμφωνούσε σε βασικές παραχωρήσεις για να συνεχιστεί η αμερικανική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της προθυμίας να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία στο πλαίσιο των ειρηνευτικών συνομιλιών και να κινηθεί επίσης προς την κατεύθυνση των εκλογών.
Το NBC και άλλα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν, επίσης, ότι ο Τραμπ μπορεί να θέλει να δει τον Ζελένσκι να παραιτείται στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας. Η στάση αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί δημοσίως από τον Λευκό Οίκο.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι έχουν διαβεβαιώσεις ότι οι ΗΠΑ είναι κοντά στην επανέναρξη της στρατιωτικής βοήθειας και της ανταλλαγής πληροφοριών και ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Air Force One ότι οι ΗΠΑ είναι «σχεδόν» έτοιμες να συνεχίσουν τη βοήθεια. «Θέλουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να κάνουμε την Ουκρανία να σοβαρευτεί, για να γίνει κάτι», δήλωσε.
Τι θα προτείνει η Ουκρανία
Η ουκρανική πλευρά αναμένεται να προτείνει ένα ειρηνευτικό σχέδιο που θα περιλαμβάνει τη διακοπή των πληγμάτων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, καθώς και την αναστολή της στρατιωτικής δραστηριότητας στη Μαύρη Θάλασσα. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η πρόταση θα αποτελέσει δοκιμασία της δέσμευσης της Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχει δείξει κανένα ενδιαφέρον για κατάπαυση του πυρός.
Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας δήλωσε ότι οι δυνάμεις της Μόσχας ανακατέλαβαν τρεις ακόμη οικισμούς στην περιοχή του Κουρσκ και ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, υποστήριξε ότι οι δυνάμεις του Κιέβου είναι σχεδόν περικυκλωμένες.
Οι εξελίξεις στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία
Οι ρωσικές δυνάμεις φέρονται να πλησιάζουν την πόλη Σούντζα, που βρίσκεται υπό ουκρανική κατοχή στη Ρωσία. Την Κυριακή, το γενικό επιτελείο της Ουκρανίας δήλωσε ότι απέκρουσε μια επίθεση από ρωσικές ομάδες σαμποτάζ και μέσω ενός αγωγού φυσικού αερίου στην περιοχή. Περίπου 100 Ρώσοι στρατιώτες πέρασαν τέσσερις ημέρες μέσα στον αγωγό μήκους 15 χιλιομέτρων που οδηγεί στα περίχωρα της Σούντζα.
Στο εσωτερικό της Ουκρανίας, η συνοριοφυλακή της χώρας δήλωσε ότι οι ρωσικές δυνάμεις προσπαθούν να δημιουργήσουν μια ενεργή ζώνη μάχης στη βορειοανατολική περιοχή του Σούμι, απέναντι από τα σύνορα με το Κουρσκ.
Ο ανώτατος στρατηγός του Κιέβου, ωστόσο, απέρριψε τις αναφορές ότι τα ουκρανικά στρατεύματα που μάχονται στην περιοχή του Κουρσκ κινδύνευαν να περικυκλωθούν από ρωσικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από βορειοκορεατικά στρατεύματα.
«Η Ουκρανία μπορεί να μην επιβιώσει, ούτως ή άλλως»
Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί αυτό το Σαββατοκύριακο ότι η Ουκρανία μπορεί να μην είναι σε θέση να συνεχίσει να μάχεται στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, ακόμη και με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Σε συνέντευξή του στο Fox News, υπερασπιζόμενος την απόφασή του να διακόψει την υποστήριξη προς την Ουκρανία, είπε: «Λοιπόν, μπορεί να μην επιβιώσει, ούτως ή άλλως».
Ο Τραμπ είπε επίσης ότι ο Ζελένσκι είχε πάρει πολλά από τις ΗΠΑ επί κυβέρνησης Μπάιντεν και επανέλαβε τον ισχυρισμό του ότι ο Ουκρανός πρόεδρος δεν ήταν «ευγνώμων», αλλά τον περιέγραψε ως «έξυπνο» και «σκληρό».