Συναγερμός σήμανε στη Δύση όταν ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν μετά από σφοδρή μάχη χθες το Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία.
Πρόκειται για τη ραδιενεργή ακόμη περιοχή της πυρηνικής καταστροφής του 1986.
Και το ερώτημα είναι γιατί η Ρωσία να περιλάβει μεταξύ των πρώτων της στόχων στην Ουκρανία τη ζώνη αυτή. Αν και την πλήρη απάντηση τη γνωρίζουν ίσως μόνον οι κεφαλές στη Μόσχα, το Τσέρνομπιλ βρίσκεται σε μια από τις πιο άμεσες διαδρομές προς το Κίεβο. «Η τοποθεσία είναι σημαντική λόγω της θέσης που βρίσκεται», λέει ο Αμερικανός πρώην διοικητής των δυνάμεων των ΗΠΑ στην Ευρώπη, Μπεν Χότζες. «Το Τσέρνομπιλ βρίσκεται ακριβώς στο δρόμο προς το Κίεβο».
Το Τσέρνομπιλ απέχει λιγότερο από 17 χλμ. από τα σύνορα της Ουκρανίας με τη σύμμαχο της Μόσχας, Λευκορωσία, όπου ο Πούτιν παρέταξε τα στρατεύματά του ενόψει της εισβολής. Από εκεί είναι μια σχετικά ευθεία πορεία περίπου 130 χλμ. νότια προς το Κίεβο. Η διαδρομή από τη Λευκορωσία προς το Κίεβο μέσω του Τσέρνομπιλ ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τους Ρώσους επιτελείς επειδή τους επέτρεψε να περάσουν από τον Δνείπερο στη Λευκορωσία αποφεύγοντας ένα πιθανώς επικίνδυνο πέρασμα του κυρίως ποταμού, που χωρίζει την Ουκρανία, πίσω από τις εχθρικές γραμμές.
«Το ήθελαν γιατί θέλουν να πάρουν τον έλεγχο ολόκληρης της χώρας», είπε η Έβελιν Φάρκας, αναπληρώτρια βοηθός υπουργός Άμυνας επί κυβέρνησης Ομπάμα, αρμόδια για τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ευρασία. «Θέλουν να περικυκλώσουν την πρωτεύουσα».
Πεισματική αντίσταση από την Εθνοφρουρά της Ουκρανίας στο Τσέρνομπιλ
Το Γαλλικό Πρακτορείο έκανε λόγο χθες για σφοδρές μάχες κοντά στον χώρο αποθήκευσης των πυρηνικών αποβλήτων στο εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ, επικαλούμενο σύμβουλο του υπουργού Εσωτερικών Αντόν Γκερατσένκο. «Τα στρατεύματα των εισβολέων εισχώρησαν από τη Λευκορωσία στη ζώνη του εργοστασίου του Τσερνόμπιλ. Τα μέλη της Εθνοφρουράς που προστατεύουν τον χώρο αποθήκευσης προβάλλουν πεισματικά αντίσταση» έγραψε στο Telegram.
Από την πλευρά του ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έγραψε στο Twitter πως «οι μαχητές μας δίνουν τη ζωή τους για να μην επαναληφθεί η τραγωδία του 1986. Οι εθνοφρουροί πολεμούν σκληρά» υποστήριξε.
Η μεγάλη «ζώνη αποκλεισμού» στον αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ
Μια μεγάλη «ζώνη αποκλεισμού» περιβάλλει τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ και την εγκαταλελειμμένη γειτονική πόλη Πριπιάτ, όπου οι εργαζόμενοι επί πολλά χρόνια απασχολούνταν με την επίπονη αποσυναρμολόγηση του πρώην εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθαρίζοντας ραδιενεργά συντρίμμια. Μετά την έκρηξη του 1986, ένα ραδιενεργό σύννεφο κάλυψε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Η ραδιενέργεια της περιοχής γύρω από το εργοστάσιο έχει μειωθεί τις δεκαετίες που ακολούθησαν την καταστροφή και μελέτες εντόπισαν ακμάζοντες πληθυσμούς άγριων ζώων στη ζώνη αποκλεισμού, παρά τη μόλυνση στο έδαφος, σύμφωνα με την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση.
Οι μάχες στην περιοχή του Τσέρνομπιλ αυτή την εβδομάδα θα μπορούσαν να προκαλέσουν διασπορά μολυσμένου νέφους σκόνης από το έδαφος και να φέρουν στην επιφάνεια άλλα συντρίμμια, εγείροντας ανησυχίες για την πιθανότητα επιβλαβών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η Φάρκας είπε ότι ακόμα κι αν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν ενδιαφέρεται για το ίδιο το παροπλισμένο εργοστάσιο, η Μόσχα θα ήθελε να εξασφαλίσει την εγκατάσταση, ειδικά με την πιθανότητα παρατεταμένης μάχης με τους Ουκρανούς αντάρτες, εφόσον η Ρωσία προχωρήσει στην κατάληψη της χώρας. «Σίγουρα δεν θέλουν να κυκλοφορούν στον αέρα πυρηνικά υλικά», είπε. «Κατανοούν τον κίνδυνο εκεί», είπε.
Η ΕΣΣΔ κατασκεύασε το εργοστάσιο του Τσέρνομοπιλ όταν η Ουκρανία αποτελούσε μέρος της και πολλοί θεωρούν ότι η καταστροφή του 1986 συνέβαλε στην πτώση της πάλαι ποτέ υπερδύναμης λίγα χρόνια αργότερα. Η καταστροφή αποτέλεσε αντικείμενο ιστορικού ρεβιζιονισμού τις δεκαετίες που ακολούθησαν, καθώς ο Πούτιν και οι σύμμαχοί του προσπαθούν να παρουσιάσουν υπό πιο θετικό πρίσμα τη Σοβιετική Ένωση. Μετά τη δημοτικότητα της μίνι σειράς του 2019 του HBO για το Τσέρνομπιλ, που παρουσίαζε την πυρηνική καταστροφή ως προϊόν σοβιετικής κακοδιαχείρισης, ένα τηλεοπτικό δίκτυο που υποστηρίζεται από το Κρεμλίνο πρόβαλε δική του σειρά κατηγορώντας τη CIA.
Οι άθικτοι αντιδραστήρες του εργοστασίου συνέχισαν να παράγουν ενέργεια για την Ουκρανία μέχρι το 2000, όταν το Τσέρνομπιλ έκλεισε οριστικά. «Είναι ένα άχρηστο ακίνητο», είπε ένας Αμερικανός αξιωματούχος. «Αλλά αν θέλει κάποιος να καταλάβει γρήγορα το Κίεβο, ο δρόμος περνά από Τσέρνομπιλ».