Η Ρωσία θα πληρώσει ακριβά τον πόλεμο στην Ουκρανία και στον αθλητισμό, αναφέρει η ερευνητική υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Η Υπηρεσία Έρευνας του Ευρωκοινοβουλίου δημοσίευσε μια αποκαλυπτική μελέτη για το τέλος της ουδετερότητας του αθλητισμού που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία και το πλήγμα που θα υποστεί ο ρωσικός αθλητισμός.
Τα αυταρχικά καθεστώτα και ο αθλητισμός
Υπό το βλέμμα του Βλαντιμίρ Πούτιν, η Ρωσία φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2014 στο Σότσι και το Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA 2018. Άλλα αυταρχικά καθεστώτα, όπως αυτό της Κίνας και του Κατάρ, έχουν συμμετάσχει σε παρόμοιες δραστηριότητες «ξεπλύματος» μέσω του αθλητισμού για να κερδίσουν διεθνή αξιοπιστία και να αποσπάσουν την προσοχή από τα ενοχλητικά πρωτεία στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, η απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία έβαλε τέλος στην ουδετερότητα του αθλητισμού.
Τις τελευταίες εβδομάδες, πολλά αθλητικά όργανα, διοικήσεις και διεθνείς ομοσπονδίες κινήθηκαν για να αποκλείσουν τη Ρωσία από μεγάλα αθλητικά γεγονότα, στερώντας έτσι μέρος της ήπιας ισχύος της.
Το τέλος της ουδετερότητας των σπορ
Η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία το 2008, ένα χρόνο αφότου η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) είχε αναθέσει τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2014 στο Σότσι. Έξι χρόνια αργότερα, την ημέρα της τελετής λήξης των αγώνων, η Ρωσία εισέβαλε και στη συνέχεια προσάρτησε την Κριμαία.
Παρά τη συνεχιζόμενη κατοχή της περιοχής από τη Ρωσία, η FIFA -η Διεθνής Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία - αποφάσισε να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ανδρών στη Ρωσία το 2018.
24 Φεβρουαρίου 2022- Ημερομηνία ορόσημο
Η ευρείας κλίμακας στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε όμως μία διαφορετική αντίδραση. Πράγματι, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή καταδίκασε την παραβίαση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας από τη Ρωσία που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και, μετά από αρχικούς δισταγμούς, στις 28 Φεβρουαρίου κάλεσε τις μεμονωμένες ομοσπονδίες να απαγορεύσουν σε Ρώσους αθλητές τη συμμετοχή σε οποιεσδήποτε διεθνείς διοργανώσεις μέχρι νεοτέρας. Η Διεθνής Παραολυμπιακή Επιτροπή ακολούθησε το παράδειγμά της
Ομοίως, σε κοινή δήλωση της 28ης Φεβρουαρίου, η FIFA και η UEFA (η Ένωση Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών) ανακοίνωσαν την απόφασή τους να αναστείλουν «όλες τις ρωσικές ομάδες, είτε εθνικές αντιπροσωπευτικές είτε ομάδες συλλόγων… από τη συμμετοχή στις διοργανώσεις της FIFA και της UEFA μέχρι νεωτέρας».
Το παράδειγμα της Νότιας Αφρικής
Στην πρόσφατη ιστορία, μόνο η Νότια Αφρική αντιμετώπισε παρόμοιες κυρώσεις κατά την εποχή του απαρτχάιντ. Η Ρωσική Ποδοσφαιρική Ένωση προσέφυγε ανεπιτυχώς κατά της απαγόρευσης στο Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο, το οποίο επικύρωσε τις κυρώσεις.
Οι πιέσεις απέδωσαν καρπούς
Η απόφαση της FIFA και της UEFA ήρθε αφού δέχθηκαν έντονη πίεση από μεμονωμένες χώρες να προχωρήσουν περαιτέρω στις κυρώσεις τους, με τη FIFA να δηλώνει αρχικά ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αγωνιστεί ως «Ποδοσφαιρική Ένωση της Ρωσίας» και να παίξει αγώνες εκτός της χώρας. Πράγματι, η Πολωνία, η Σουηδία και η Τσεχία αρνήθηκαν να παίξουν παιχνίδια πλέι οφ του Παγκοσμίου Κυπέλλου με τη Ρωσία.
Η Αγγλία, η Σκωτία και η Ουαλία ακολούθησαν γρήγορα το παράδειγμά τους. Η UEFA αποφάσισε επίσης να στερήσει από την πατρίδα του Πούτιν, την Αγία Πετρούπολη, τον τελικό του Champions League, το σημαντικότερο ποδοσφαιρικό γεγονός της χρονιάς.
Ομοίως, η UEFA τερμάτισε μια συμφωνία αξίας 40 εκατομμυρίων ευρώ τη σεζόν με την ενεργειακή εταιρεία Gazprom, κύριο χορηγό του Champions League από το 2012.
Ευκαιριακές οι αντιδράσεις ΔΟΕ, FIFA και UEFA
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι τελευταίες αντιδράσεις της ΔΟΕ, της FIFA και της UEFA ήταν ευκαιριακές: φαινομενικά, οι φορείς παρέμειναν ουδέτεροι για μεγάλο χρονικό διάστημα για να διατηρήσουν τις εμπορικές τους φιλοδοξίες και αντέδρασαν μόνο όταν ένιωθαν την ανάγκη να κινηθούν σύμφωνα υπό την πίεση της κοινής γνώμης.
Η δύναμη της κοινής γνώμης
Παράλληλα, σχεδόν 40 υπουργοί αθλητισμού και πολιτισμού από όλο τον κόσμο – μεταξύ άλλων από τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που μαζί με τις ΗΠΑ αποτελούν τους G7, των πιο ανεπτυγμένων οικονομιών – δημοσίευσαν μια δήλωση καλώντας τις διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες να κόψουν τους δεσμούς με τη Ρωσία και να «δείξουν αλληλεγγύη στον λαό της Ουκρανίας».
Υποκινούμενες από τη συντριπτική παγκόσμια δημόσια οργή κατά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και το κύμα αλληλεγγύης προς τον ουκρανικό λαό, δεκάδες διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες διέκοψαν τους δεσμούς τους με τη Ρωσία και απαγόρευσαν στις εθνικές της ομάδες τη συμμετοχή στις διεθνείς διοργανώσεις.
Ακυρώνονται όλες οι προγραμματισμένες αθλητικές διοργανώσεις στη Ρωσία
Η Ένωση Επαγγελματιών Τένις (ATP) μετέφερε το Open της Αγίας Πετρούπολης 2022 στο Καζακστάν. Η Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (ITF) ακύρωσε όλους τους αγώνες στη Ρωσία, απέκλεισε την ομάδα της από διεθνείς διοργανώσεις και ανέστειλε τη συμμετοχή της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης.
Ωστόσο, η ATP και η Παγκόσμια Ένωση Αντισφαίρισης (WTA) αρνήθηκαν να υποκύψουν στη διεθνή πίεση και επέτρεψαν σε μεμονωμένους παίκτες να συνεχίσουν να συμμετέχουν σε αγώνες, αλλά όχι υπό τη ρωσική εθνική σημαία. Το ATP, το WTA, το ITF και τα τέσσερα τουρνουά Grand Slam δώρησαν 700.000 δολλάρια για την υποστήριξη της εκστρατείας Tennis Plays for Peace, η οποία στοχεύει να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία και στην Ουκρανική Ομοσπονδία Αντισφαίρισης.
Στα πιο δημοφιλή σπορ στη Ρωσία χτυπούν οι κυρώσεις
Τρία από τα πιο δημοφιλή χειμερινά αθλήματα της Ρωσίας - χόκεϊ επί πάγου, δίαθλο και πατινάζ - επηρεάστηκαν επίσης. Η Διεθνής Ομοσπονδία Χόκεϊ επί Πάγου, η Διεθνής Ένωση Δίαθλου και η Διεθνής Ένωση Πατινάζ απαγόρευσαν σε όλους τους αθλητές από τη Ρωσία να συμμετέχουν σε αγώνες μέχρι νεοτέρας.
Η Διεθνής Ομοσπονδία Βόλεϊ ανέστειλε όλες τις Ρωσικές εθνικές ομάδες, συλλόγους και υπαλλήλους. Αφαίρεσε στη Ρωσία το δικαίωμα να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Βόλεϊ Ανδρών του 2022 τον Αύγουστο του 2022 και θα μεταφέρει αγώνες που επρόκειτο να γίνουν στη Ρωσία τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.
Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Βόλεϊ ανακοίνωσε παρόμοια απαγόρευση. Ακολούθησαν η Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης και η Διεθνής Ομοσπονδία Γυμναστικής.
Η απάντηση της ΕΕ και του αθλητικού κινήματος
Στις 4 Απριλίου, υπό τη γαλλική Προεδρία του Συμβουλίου, οι υπουργοί αθλητισμού της ΕΕ υποστήριξαν πρωτοβουλίες για να βοηθήσουν τους Ουκρανούς αθλητές να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους.
Η Γαλλίδα υπουργός Αθλητισμού, Ροξάνα Μαρατσινάνου, επαίνεσε ιδιαίτερα τους αθλητικούς συλλόγους από χώρες της ΕΕ για την υποδοχή αθλητών και γυναικών της Ουκρανίας, την παροχή της απαραίτητης υποδομής και εξοπλισμού και την ενσωμάτωση Ουκρανών αθλητών σε συλλόγους και ομάδες της ΕΕ.
Οι αρμόδιοι υπουργοί της ΕΕ παρακολούθησαν επίσης μια μαρτυρία βίντεο από τον Ουκρανό ομόλογό τους, Βαντίμ Χουτσάιτ, ο οποίος ζήτησε περισσότερες κυρώσεις εναντίον Ρώσων και Λευκορώσων αθλητών.
Ο Σπύρος Καπράλος, πρόεδρος των Ευρωπαϊκών Ολυμπιακών Επιτροπών, υπενθύμισε τη συνεργασία με τις εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές από την Πολωνία, την Φινλανδία,την Εσθονία, την Ρουμανία, την Αυστρία και την Ιταλία για την προσφορά καταλύματος και αθλητικού εξοπλισμού σε Ουκρανούς αθλητές, μια πράξη αλληλεγγύης και μήνυμα ανθρωπισμού στον πολύπαθο ουκρανικό λαό, σημειώνει το ερευνητικό τμήμα του Ευρωκοινοβουλίου.