Η απόσταση από την υποψηφιότητα στα Όσκαρ 2019 για τον ρόλο της στην ταινία «Ρόμα» έως τον ακτιβισμό υπέρ των αυτοχθόνων και τις γυναίκες, ήταν μόλις ένα βήμα για την Μεξικανή ηθοποιό Γιαλίτσα Απαρίσιο.
Μακριά από τα κινηματογραφικά πλατό, η νεαρή γυναίκα με καταγωγή από την αυτόχθονη εθνότητα Μιχτέκε, που ζει στην Πολιτεία της Οαχάκα, στο νότιο Μεξικό, αναλαμβάνει πλέον τον ρόλο της Πρέσβειρας Καλής Θέλησης της UNESCO για τους αυτόχθονες λαούς. Στο πλαίσιο των νέων καθηκόντων της η Απαρίσιο θα ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο δίνοντας διαλέξεις για να προωθήσει τον σκοπό και τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών.
Διάλεξη της υποψήφιας για Όσκαρ στο Χάρβαρντ
Η Απαρίσιο, η πρώτη αυτόχθων που προτάθηκε για «πρώτο καλλίτερο γυναικείο ρόλο» στα Όσκαρ και δασκάλα στο επάγγελμα, θα επιστρέψει την Παρασκευή στις αίθουσες. Όχι όμως ενός οποιουδήποτε σχολείου, αλλά στο Παν/μιο του Χάρβαρντ για να μιλήσει στο πλαίσιο του συνεδρίου «Η συνδιάσκεψη για το Μεξικό 2020», που είναι αφιερωμένη στις προκλήσεις που η κεντροαμερικανική χώρα καλείται να αντιμετωπίσει στον 21ο αιώνα.
«Γνωρίζω πως η διασημότητα έρχεται και παρέρχεται. Το γεγονός ότι σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο μου επιτρέπει να στρέψω την προσοχή στις αυτόχθονες κοινότητες και να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο για τα ζητήματα που αγγίζουν την καρδιά μου, με αποζημιώνει πλήρως», τονίζει η ίδια, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Τα πρόσωπά μας δεν είναι καινούργια. Εδώ βρισκόμασταν και στο παρελθόν. Όμως κανείς δεν έβλεπε στο πέρασμά μας. Όσο για εμάς, ποτέ δεν φροντίσαμε να πούμε: Αρκετά! Ως εδώ! Υπάρχουμε κι εμείς!», τονίζει η ίδια.
Η τυχαία συνάντηση με τις κάμερες και τα Όσκαρ
Η κινηματογραφική της σταδιοδρομία ξεκίνησε τυχαία, αμέσως μετά την αποφοίτησή της από το Πανεστήμιο, όταν συνοδεύοντας την αδελφή της στο ‘καστ’ μίας μεξικανικής ταινίας, κάποιος την έσπρωξε μπροστά από την κάμερα. Τότε δεν μπορούσε να σκεφθεί πως αυτό το τυχαίο γεγονός έμελλε να αλλάξει για πάντα τη ζωή της και θα την οδηγήσει στην εκδήλωση των Όσκαρ πριν από έναν χρόνο.
Στην γενέτειρά της, την Οαχάκα—δεύτερη μεξικανική Πολιτεία που νομιμοποίησε τις αμβλώσεις—η Γιαλίτσα δέχθηκε επικριτικά σχόλια από τους συντηρητικούς κύκλους, όμως αυτή δεν κάμπτεται: «ο καθείς είναι ελεύθερος να αποφασίσει ανάλογα προς την κατάστασή του. Εγώ απλώς στηρίζω τα δικαιώματα που πρέπει να χαίρουν όλες οι γυναίκες: είμαστε ελεύθερες να αποφασίζουμε για το σώμα μας».Στο πρόσφατο βιντεοκλίπ του τραγουδιού «Plata Ta Ta», όπου συμμετέχει κι η γνωστή Χιλιανή τραγουδίστρια Μον Λαφέρτε, η Απαρίσιο εμφανίζεται με το πράσινο φουλάρι, διεθνές σύμβολο του αγώνα υπέρ του δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση.
Απαρίσιο, η υποψήφια για όσκαρ, «φεμινίστρια στρατευμένη στην ισότητα»
Η βία κατά των γυναικών στο Μεξικό –όπου δέκα γυναίκες δολοφονούνται κάθε ημέρα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ—κι η χειραφέτησή τους είναι θέματα που επανέρχονται με συχνότητα στις ομιλίες της 26χρονης Απαρίσιο, υποψήφια για Όσκαρ καλύτερου γυναικείου ρόλου, η οποία αυτοχαρακτηρίζεται ως «φεμινίστρια στρατευμένη στην ισότητα».
Στο Τλαχιάκο, τη γενέτειρά της, αντιμετωπίζεται ήδη ως «υπέρλαμπρο άστρο»: «όποτε επιστρέφω σπίτι μου λένε: ‘πως είναι δυνατόν να πλένεις τα πιάτα! Εσύ πρέπει μόνον να κάθεσαι. Είσαι μία διασημότητα!’. Τότε εγώ απαντώ, χαριτολογώντας, πως δεν πρόκειται να κουλαθώ!»