Καθώς το Ισραήλ έρχεται αντιμέτωπο με την πρώτη επέτειο των φρικαλεοτήτων της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς, δύο τεράστιες προκλήσεις αναδύονται, εξηγεί ο Economist, εν μέσω των δραματικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή.
Ένα χρόνο μετά από εκείνο το δραματικό πρωινό που προκάλεσε ένα νέο γύρο συγκρούσεων στην πολύπαθη Μ. Ανατολή, όλος ο κόσμος θυμάται τα φρικιαστικά γεγονότα, ενώ η γενίκευση του πολέμου στην περιοχή προκαλεί τρόμο για το τι μπορεί να ακολουθήσει.
Oι προκλήσεις τίθενται μπροστά στο εβραϊκό κράτος ακόμα πιο ανοιχτά αυτήν την ημέρα θλίψης και οργής που σημάδεψε τη σύγχρονη Ιστορία του Ισραήλ.
Οι δύο προκλήσεις, ένα χρόνο μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023
Η μία πρόκληση που βλέπει o Εconomist είναι οι εσωτερικές διαιρέσεις του Ισραήλ, οι οποίες διακρίνονται από δύο ξεχωριστές τελετές μνήμης που πραγματοπoιήθηκαν.
Η άλλη είναι το πώς το Ισραήλ θα συνεχίσει και τελικά θα τερματίσει τις επιχειρήσεις που διεξάγει τώρα σε πολλαπλά μέτωπα, καθώς και το πώς θα ανταποδώσει την πρόσφατη μαζική πυραυλική επίθεση του Ιράν σε ισραηλινό έδαφος.
Στις 5 Οκτωβρίου ο στρατηγός Μάικλ Κουρίλα, επικεφαλής της αμερικανικής Κεντρικής Διοίκησης, έφτασε στο Ισραήλ σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί κοινός βηματισμός για τις επόμενες κινήσεις.
Η πρώτη επέτειος των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου έρχεται καθώς το Ισραήλ βρίσκεται σε έναν πολύπλοκο πόλεμο. Οι μάχες στο Λίβανο είναι έντονες, με τις χερσαίες επιχειρήσεις και τις αεροπορικές επιδρομές να συνεχίζονται, οι οποίες -σύμφωνα με το Ισραήλ- στοχεύουν τις υποδομές της Χεζμπολάχ. Στη Γάζα, η βία μοιάζει να μην έχει τέλος, παράλληλα με μια ανθρωπιστική καταστροφή και πάνω από 40.000 νεκρούς, όπως αναφέρει το ελεγχόμενο από την παλαιστινιακή οργάνωση υπουργείο Υγείας.
Στις 5 Οκτωβρίου οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) εξαπέλυσαν άλλη μια επιχείρηση στην Τζαμπαλία, έναν προσφυγικό καταυλισμό δίπλα στην πόλη της Γάζας, προκειμένου να εκδιώξουν μαχητές της Χαμάς που επανέφεραν τον έλεγχό τους εκεί. Είναι πιθανό ότι μια ακόμη απόπειρα τρομοκρατικής επίθεσης ή στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ισραήλ από τους πολλούς αντιπάλους του θα μπορούσε να σκοτεινιάσει περαιτέρω τη μαύρη επέτειο, επισήμαναν πολλοί αναλυτές.
Πένθος και οργή στο Ισραήλ
Παράλληλα με τις μάχες, το πένθος κατακλύζει τους Ισραηλινούς. Στο Ισραήλ η μαύρη επέτειος μπορεί μάλλον να φωτίσει περισσότερο τις διαιρέσεις, παρά να τις θεραπεύσει.
Από τη μία, μια εθνική τελετή μνήμης από την κυβέρνηση, με ομιλία του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, η οποία έχει ηχογραφηθεί εκ των προτέρων για λόγους ασφαλείας ή και προς αποφυγή αντιδράσεων. Από την άλλη, πολλές από τις οικογένειες των ομήρων και των Ισραηλινών που σκοτώθηκαν από τις 7 Οκτωβρίου είναι οργισμένες με την απροθυμία του Νετανιάχου, όπως λένε, να αναλάβει την ευθύνη για την τραγωδία και έχουν αρνηθεί να συμμετάσχουν στις συγκεκριμένες τελετές.
Ομοίως, ορισμένα από τα κιμπούτζ που δέχθηκαν επίθεση αρνήθηκαν να επιτρέψουν στους παραγωγούς της τελετής να κινηματογραφήσουν τις κοινότητές τους.
Έτσι, μια ξεχωριστή «τελετή μνήμης των οικογενειών» πραγματοποιήθηκε σε ένα πάρκο του Τελ Αβίβ. Περίπου 40.000 άνθρωποι είχαν εγγραφεί ηλεκτρονικά για να συμμετάσχουν, αν και λόγω των διαταγών πολιτικής προστασίας, που περιορίζουν το μέγεθος των δημόσιων εκδηλώσεων, μόνο συγγενείς των ομήρων και των θυμάτων συμμετείχαν.
Ενώ ο αγώνας κατά της Χεζμπολάχ έχει τονώσει το εθνικό φρόνημα, η όποια αλληλεγγύη είναι εύθραυστη, επισημαίνει το βρετανικό μέσο. Δεκάδες χιλιάδες έφεδροι επιστρατεύτηκαν για άλλη μια φορά, ορισμένοι για τρίτη φορά φέτος, για να μπορέσουν οι IDF να διευρύνουν τη χερσαία εκστρατεία στο Λίβανο, διατηρώντας παράλληλα το μέτωπο στη Γάζα και ενισχύοντας τα στρατεύματα στην ανήσυχη Δυτική Όχθη.
Επίσης, επισημαίνεται ότι ο θυμός αυξάνεται κατά των υπερ-θρησκευτικών συμμάχων του Νετανιάχου στον κυβερνητικό συνασπισμό. Επιμένουν ότι οι υπερ-ορθόδοξοι Εβραίοι, δυνητικά 60.000 νεοσύλλεκτοι, θα πρέπει να συνεχίσουν να εξαιρούνται από τη θητεία. Αν και το νόμιμο δικαίωμά τους να την αποφύγουν έχει λήξει, η κυβέρνηση και οι IDF παραμένουν απρόθυμες να τους επιστρατεύσουν.
Όλα αυτά θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν την πολιτική αστάθεια το επόμενο έτος.
Σε δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Ισραήλ, μιας δεξαμενής σκέψης, το 63% των Ισραηλινών επιθυμεί πρόωρες εκλογές και το 53% τάσσεται υπέρ του τερματισμού του πολέμου στη Γάζα. Αλλά σε άλλη δημοσκόπηση του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, εκφράζεται σημαντική στήριξη στην επιχείρηση εξόντωσης της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Η στάση των ΗΠΑ και της ΕΕ
Ακόμα και όταν οι εσωτερικές προκλήσεις του Ισραήλ είναι εμφανείς, το ίδιο συμβαίνει και με τους εξωτερικούς περιορισμούς στις πολεμικές του επιχειρήσεις. Ο Νετανιάχου είναι αποφασισμένος να καταφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στο Ιράν. Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναφέρουν δύο είδη στόχων στην κορυφή της λίστας χτυπημάτων τους, εκείνους που σχετίζονται με το αναπτυσσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και σημαντικούς οικονομικούς στόχους, συγκεκριμένα λιμενικές εγκαταστάσεις και τερματικούς σταθμούς πετρελαίου.
Ο Λευκός Οίκος φαίνεται να επιθυμεί μια πιο μετριοπαθή λίστα στόχων, αλλά ο Νετανιάχου μπορεί να υπολογίζει ότι με ένα μήνα να απομένει μέχρι τις προεδρικές εκλογές, μπορεί να αρνηθεί τις παρακλήσεις του Τζο Μπάιντεν και να διευθετήσει τα πράγματα με τον επόμενο πρόεδρο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, άλλωστε, έχει καλέσει το Ισραήλ να επιτεθεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Η Κάμαλα Χάρις ήταν πολύ πιο επιφυλακτική, αν και εγκάλεσε το Ιράν για «επιθετική συμπεριφορά».
Στην Ευρώπη, εν τω μεταξύ, υπάρχουν περισσότερες ενδείξεις ότι το Ισραήλ χάνει υποστήριξη. Μετά την απόφαση της Βρετανίας να αναστείλει ορισμένες άδειες εξαγωγής όπλων στο Ισραήλ, στις 5 Οκτωβρίου ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε εμπάργκο στα όπλα που χρησιμοποιούνται στη Γάζα. Ο πρακτικός αντίκτυπος είναι ελάχιστος, αφού καμία από τις δύο χώρες δεν πουλάει πολλά στο Ισραήλ, αλλά ο συμβολισμός είναι σημαντικός.
Οι δύο στόχοι του Ισραήλ με το Ιράν
Ο πρωταρχικός στόχος του Ισραήλ και στα τρία μέτωπα, στη Γάζα, κατά της Χεζμπολάχ και άλλων ιρανικών πληρεξουσίων και κατά του ίδιου του Ιράν, είναι να αποκαταστήσει την αποτροπή μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Το Ισραήλ το πέτυχε εν μέρει αυτό, ιδίως με τα αιφνιδιαστικά χτυπήματα κατά της Χεζμπολάχ τις προηγούμενες μέρες, αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται.
Στη Γάζα, οι επίσημοι στόχοι είναι να καταστραφούν οι στρατιωτικές και κυβερνητικές δυνατότητες της Χαμάς και να διασωθούν οι όμηροι. Το Ισραήλ έχει χτυπήσει τη Χαμάς, με κόστος τεράστιες απώλειες μεταξύ των αμάχων, αλλά 101 όμηροι εξακολουθούν να κρατούνται εκεί, ενώ περίπου οι μισοί θεωρούνται νεκροί και δεν υπάρχει κανένα εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης στον ορίζοντα, αναφέρουν οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι.
Όσον αφορά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Λίβανο, ο στόχος είναι να επιτραπεί σε πάνω από 60.000 πολίτες που δέχονται επιθέσεις με ρουκέτες της Χεζμπολάχ να επιστρέψουν στα σπίτια τους κοντά στα σύνορα στο βόρειο Ισραήλ. Αλλά οι Ισραηλινοί στρατηγοί παραδέχονται ότι παρά το γεγονός ότι έχουν αποκεφαλίσει την ηγεσία της Χεζμπολάχ, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας του ηγέτη της, Χασάν Νασράλα, και έχουν καταστρέψει τουλάχιστον το μισό πυραυλικό της οπλοστάσιο, η λιβανέζικη οργάνωση θα παραμείνει μια δύναμη στο Λίβανο. Μια επίθεση στο Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω κλιμάκωση από αυτήν.
Ένα χρόνο μετά, το Ισραήλ έχει καταφέρει να χτυπήσει τους εχθρούς του, αλλά δεν έχει ακόμη βρει πώς να τερματίσει τους πολέμους του και αδυνατεί να επεξεργαστεί πλήρως την τραγωδία που εξελίσσεται, ακόμη και όταν ξεκινάει ένας δεύτερος χρόνος μαχών.