Νύχτα-μέρα συνεδριάζουν από προχθές οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, προσπαθώντας να καταλήξουν σε συγκλίσεις στην υπερπλήρη ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι συνηθισμένο μεν να συνωστίζονται πολλά ανοιχτά ζητήματα στη τελευταία συνεδρίαση της χρονιάς, αλλά στην τριήμερη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ξεκινά την Τετάρτη οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται να βρουν χώρο για δύσκολους συμβιβασμούς και να πάρουν αποφάσεις για μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων για το μέλλον της Ευρώπης.
Με τους δύο πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα να βρίσκονται σε κρίσιμη φάση, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να αντιμετωπίσει σημαντικά διλήμματα και εσωτερικούς διχασμούς και αντιπαραθέσεις, ενώ σε έξι μήνες θα διεξαχθούν οι ευρωπαϊκές εκλογές και οι κομματικοί μηχανισμοί ετοιμάζονται ήδη για ένα σκληρό πολιτικό αγώνα. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα φτάσουν την Τετάρτη στις Βρυξέλλες για να συναντηθούν αρχικά με τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, προσπαθώντας να κρατήσουν ζωντανή τη διαδικασία διεύρυνσης. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Πέμπτη και την Παρασκευή οι 27 ηγέτες θα κληθούν να διαπραγματευθούν και να πάρουν αποφάσεις για την Ουκρανία, το μεταναστευτικό, τη στάση της Ένωσης στο Παλαιστινιακό και τις σχέσεις με την Κίνα, ενώ είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν άτυπες συζητήσεις και για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας.
Οι σχέσεις ΕΕ-Ουκρανίας είναι το πιο άμεσο και δύσκολο προς επίλυση ζήτημα για τρεις λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι η οικονομική ενίσχυση προς το Κίεβο, με την Κομισιόν να ζητά επιπλέον 50 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία δεν είχαν προβλεφθεί στον πολυετή προϋπολογισμό 2021-2027 της Ένωσης. Ο δεύτερος λόγος είναι το αίτημα Κιέβου και Κομισιόν να ανοίξουν άμεσα οι διαδικασίες για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και ο τρίτος λόγος είναι η καθυστέρηση στην παροχή κρίσιμου πολεμικού υλικού στο Κίεβο, ενόσω η αντεπίθεση των ουκρανικών δυνάμεων στο μέτωπο έχει ουσιαστικά παγώσει. Ο Βίκτορ Όρμπαν έχει βρει ευκαιρία να εκβιάσει την Ένωση, δηλώντας κάθετα αντίθετος στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, όπως και στην άνευ όρων χρηματοδότηση του Κιέβου με νέους ευρωπαϊκούς πόρους. Το αντάλλαγμα που ζητά πίσω από τις κλειστές πόρτες είναι το ξεπάγωμα ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους 22 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία έχει μπλοκάρει η Κομισιόν λόγω των παραβιάσεων της Ουγγαρίας στα ζητήματα του κράτους δικαίου και της διαφάνειας στις αναθέσεις των δημοσίων έργων.
Δύσκολες συζητήσεις όμως προβλέπονται και για την αναθεώρηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, όπως και τα επιπλέον 16 δισεκατομμύρια ευρώ που ζητά η Κομισιόν για να καλύψει μεταξύ άλλων αυξημένες ανάγκες στη διαχείριση του μεταναστευτικού και την ανθρωπιστική βοήθεια για τη Γάζα. Οι “φειδωλές” χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά ζητούν αναδιανομή υπαρχόντων κονδυλίων και όχι καινούργια χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Το ζήτημα αυτό ήταν ανάμεσα στα θέματα που συζήτησαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ολλανδός Πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε την Παρασκευή στη Χάγη. Όσον αφορά το μεταναστευτικό, οι χώρες του Βίζεγκραντ συνεχίζουν να μπλοκάρουν το σχέδιο που έχει συμφωνηθεί από τη Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο, ενώ κάποιες ελπίδες υπάρχουν από την αλλαγή κυβέρνησης στην Πολωνία, με τον Ντόναλντ Τουσκ να αναλαμβάνει την Τετάρτη την πρωθυπουργία στη Βαρσοβία, ελάχιστες ώρες πριν πετάξει για το Συμβούλιο στις Βρυξέλλες.
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συζητηθεί ακόμη και η αναθέρμανση των σχέσεων με την Τουρκία, με την Κομισιόν να προτείνει μια σειρά από μέτρα ενίσχυσης της Τελωνειακής Ένωσης και την αναβίωση των διακυβερνητικών διασκέψεων με την τουρκική κυβέρνηση, οι οποίες είχαν διακοπεί μετά τις προκλητικές ενέργειες της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει στην εισήγησή της πως οποιαδήποτε αναθέρμανση των ευρωτουρκικών σχέσεων τίθεται υπό τον όρο της αποχής της Τουρκίας από γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως και αποφυγή δημιουργίας νέων τετελεσμένων στα Βαρώσια και τη νεκρή ζώνη. Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το αν θα κληθεί και τελικά παραβρεθεί στη Σύνοδο ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν και ποιά στάση θα τηρήσει η Τουρκία στους όρους που θέτει η Κομισιόν.
Η συνηθισμένη φράση που ακούγεται όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε εσωτερικές διαφωνίες και συγκρούσεις είναι πως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πάντα υπάρχουν δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων αλλά πάντα προκύπτει ένας συμβιβασμός την τελευταία στιγμή. Το πόσο δύσκολη είναι αυτή τη φορά η κατάσταση φαίνεται και από την ατάκα του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Μαρκ Ρούτε στη συνάντησή τους πως θα ήταν καλό να μην χρειαστεί να διαπραγματεύονται μέχρι και το Σάββατο στις Βρυξέλλες. Εάν όμως υπάρχει δυνατότητα να υπάρξει συμφωνία για την Ουκρανία, τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, το μεταναστευτικό και τις σχέσεις με την Ουκρανία, τότε μάλλον θα αξίζει να χάσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες και μια ημέρα από το Σαββατοκύριακό τους.