Ένα ισχυρό κύμα φεμινιστικής διαμαρτυρίας σαρώνει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις ΗΠΑ μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ με πολλές νεαρές γυναίκες να ασπάζονται το «κίνημα 4Β».
Από το Instagram μέχρι το Tik Tok και το Χ ολοένα και περισσότερες νέες, φιλελεύθερες Αμερικανίδες απευθύνουν έκκληση για έναν διαφορετικό δρόμο αυτοδιάθεσης χρησιμοποιώντας ως πηγή έμπνευσής τους το νοτιοκορεατικό κίνημα 4Β, που τάσσεται υπέρ της χειραφέτησης των γυναικών από τους επιβληθέντες παραδοσιακούς ρόλους και τις προσδοκίες της ανδροκρατούμενης κοινωνίας.
Πολλά από τα βίντεο σχετικά με το 4B που δημοσιεύτηκαν στο TikTok έχουν γίνει viral, κερδίζοντας εκατομμύρια προβολές. «Κάνω το ρόλο μου ως Αμερικανίδα χώρισα με τον Ρεπουμπλικανό φίλο μου χθες το βράδυ και εντάχθηκε επίσημα στο κίνημα 4Β σήμερα το πρωί», έγραψε μια γυναίκα στο X.
Όταν επιβεβαιώθηκε την περασμένη Τετάρτη η νίκη του Τραμπ οι αναζητήσεις στο Google για το 4B εκτοξεύτηκαν κατά 450% με πάνω από 200.000 γυναίκες να αναζητούν πληροφορίες για το κίνημα.
Η εκτόξευση του ενδιαφέροντος για το 4B αντανακλά την ανησυχία πολλών Αμερικανίδων για τον κίνδυνο υπαναχώρησης των δικαιωμάτων των γυναικών και των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων τους στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Τι είναι το κίνημα 4Β των γυναικών
Το 4Β είναι συντομογραφία των τεσσάρων κορεατικών λέξεων bihon, bichulsan, biyeonae και bisekseu, που μεταφράζονται σε αποχή των γυναικών από το σεξ, το γάμο, τη γέννηση παιδιών και τις ρομαντικές και σεξουαλικές σχέσεις με άνδρες ως μορφής διαμαρτυρίας και απόρριψης των παραδοσιακών τους ρόλων.
Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια των Σπουδών Φύλου στο Πανεπιστήμιο UCLA, Ζου Χούι Τζούντι Χαν, το κίνημα 4Β εμφανίστηκε στη Νότια Κορέα γύρω στο 2015 ή το 2016 και γρήγορα κατέκτησε τις καρδιές νεαρών γυναικών ηλικίας 2–30 ως ένα περιθωριακό παρακλάδι του #MeToo και άλλων φεμινιστικών κινημάτων που προέκυψαν ως απάντηση στην έντονη ανισότητα των φύλων στη χώρα.
Πώς εδραιώθηκε το φεμινιστικό κίνημα στη Νότια Κορέα
Το 2016 μια γυναίκα δολοφονήθηκε βίαια κοντά σε σταθμό του μετρό της Σεούλ με το δράστη να λέει ότι διέπραξε το φόνο επειδή ένιωθε ότι τον αγνοούσαν οι γυναίκες. Η άγρια δολοφονία ξεσήκωσε έντονες διαμαρτυρίες στη Νότια Κορέα και πυροδότησε μια συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι γυναίκες στη χώρα, τις γυναικοκτονίες, την εκδικητική πορνογραφία και τα τα ψηφιακά σεξουαλικά εγκλήματα, τη χρήση κρυφών καμερών για τη βιντεοσκόπηση των θυμάτων γυμνών, στην τουαλέτα ή στη διάρκεια σεξουαλικών περιπτύξεων.
Το κίνημα 4Β, στο οποίο φέρονται να προσχώρησαν μερικές χιλιάδες γυναίκες στη Νότια Κορέα, βάζει στο σταυρόνημά του την βαθιά συντηρητική, πατριαρχική κουλτούρα της χώρας και υπογραμμίζει ζητήματα από τη βία κατά των γυναικών μέχρι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Η Νότια Κορέα κατατάσσεται στην 94η θέση από 146 έθνη στον παγκόσμιο δείκτη χάσματος των φύλων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Η νίκη του Τραμπ έδωσε φτερά στο 4Β στις ΗΠΑ
Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ χαρακτηρίστηκαν από ορισμένους ως δημοψήφισμα για τα δικαιώματα των γυναικών στη χώρα. Ένας από τους βασικούς πυλώνες της προεκλογικής εκστρατείας της Κάμαλα Χάρις ήταν η υποστήριξή της στο δικαίωμα της πρόσβασης στην άμβλωση και η προειδοποίηση ότι με τον Τραμπ στην εξουσία τα δικαιώματα αυτά θα διαβρωθούν ακόμη περισσότερο.
Με απόφασή του το 2022 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ τερμάτισε ως γνωστόν το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση τροφοδοτώντας μια σειρά περιοριστικών νόμων σε ελεγχόμενες από τους Ρεπουμπλικάνους πολιτείες. Στις αμερικανικές εκλογές την περασμένη εβδομάδα οι ψηφοφόροι σε δέκα πολιτείες κλήθηκαν να αποφανθούν και για την επέκταση ή όχι των δικαιωμάτων στην άμβλωση. Επτά πολιτείες ψήφισαν υπέρ, ενώ τρεις πολιτείες — η Φλόριντα, η Νεμπράσκα και η Νότια Ντακότα — απέρριψαν τα μέτρα, κλιμακώνοντας τους φόβους ακτιβιστών ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα μειώσει την πρόσβαση σε αναπαραγωγικά δικαιώματα και υπηρεσίες.
Είναι ίσως νωρίς για να αποφανθεί κανείς κατά πόσον το κίνημα 4Β θα ριζώσει στις ΗΠΑ, αλλά μέχρι στιγμής έχει πυροδοτήσει πολλές συζητήσεις μεταξύ νεαρών γυναικών στο Διαδίκτυο. Ορισμένες το ανακαλύπτουν τώρα και δηλώνουν πρόθυμες να ενταχθούν σε αυτό, ενώ άλλες – ήδη παντρεμένες ή σε σχέση – λένε ότι σχεδιάζουν να διαμαρτυρηθούν με άλλους τρόπους, όπως με μποϊκοτάζ σε επιχειρήσεις που ανήκουν σε άνδρες.
Κατά την άποψη της επίκουρης καθηγήτριας Χαν το κίνημα 4Β είναι απίθανο να κυριαρχήσει στις ΗΠΑ, αφού βασίζεται πολύ στο δίπολο του φύλου και πολλά από τα επίδοξα μέλη του αγνοούν ότι πολλές γυναίκες ψήφισαν τον Τραμπ. Η ίδια προβλέπει σε δηλώσεις της στο CNN ότι θα ατονήσει σύντομα το ενδιαφέρον των Αμερικανίδων για το κίνημα. Ελπίζει, ωστόσο, ότι η κουβέντα που άναψε γι’ αυτό στις ΗΠΑ θα βοηθήσει τις γυναίκες να κατανοήσουν ότι δεν είναι μόνες τους στους αγώνες τους και να οικοδομήσουν δεσμούς αλληλεγγύης με άλλες ανά την υφήλιο.
«Πιστεύω ότι πολλές Αμερικανίδες… προσπαθούν να βρουν τρόπους για ενδυνάμωση των γυναικών, αναζητούν έναν τρόπο να επιβιώσουν», λέει. «Και ελπίζω ότι αυτό που θα βρουν δεν είναι απαραίτητα ένα συγκεκριμένο κίνημα όπως το κίνημα 4Β, αλλά μια αναγνώριση ότι οι αγώνες για αναπαραγωγική δικαιοσύνη και ισότητα των φύλων σίγουρα δεν είναι μόνον αμερικανικές ανησυχίες».