Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ενημέρωσε η Ειδική Αντιπρόσωπος της Aποστολής Βοήθειας του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν (UNAMA).
Η Ρόζα Οτουνμπάγεβα εξέφρασε την ανάγκη για μια «πολιτική διαδρομή που θα επιτρέψει την επανένταξη του Αφγανιστάν στο διεθνές σύστημα», διασφαλίζοντας παράλληλα «την τήρηση των διεθνών νομικών υποχρεώσεών του».
Στο πλαίσιο αυτό η κ. Οτουνμπάγεβα υπογράμμισε ότι εναπόκειται στις de facto αρχές να αποφασίσουν εάν επιθυμούν αυτήν την επανένταξη και εάν είναι διατεθειμένες να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα, σημειώνοντας ότι η "επιλεκτική προσέγγισή τους στις διεθνείς υποχρεώσεις εμποδίζει την πρόοδο και επηρεάζει αρνητικά τον πληθυσμό του Αφγανιστάν".
Ανθρωπιστικές και οικονομικές προκλήσεις
Η ανθρωπιστική κρίση στο Αφγανιστάν παραμένει σοβαρή, με 23 εκατομμύρια ανθρώπους (πάνω από το 50% του πληθυσμού)—να χρειάζονται βοήθεια. Η κ. Οτουνμπάγεβα προειδοποίησε ότι η μείωση της χρηματοδότησης έχει καταστροφικές συνέπειες, καθώς 200 δομές υγείας έχουν κλείσει τον τελευταίο μήνα, επηρεάζοντας 1,8 εκατομμύρια ανθρώπους.
Ευχαρίστησε την Παγκόσμια Τράπεζα για τη χρηματοδότηση των 240 εκατομμυρίων δολαρίων για τον τομέα της υγείας, αλλά προειδοποίησε ότι περαιτέρω περικοπές θα σταματούσαν την πρόοδο στη χώρα και θα εξανάγκαζαν πολλούς Αφγανούς να μεταναστεύσουν.
Παρόλο που η αφγανική οικονομία αυξήθηκε κατά 2,7% το 2024, ανέφερε, αυτή η ανάπτυξη δεν μπορεί να καλύψει την απώλεια της ξένης βοήθειας. Οι υποδομές εξακολουθούν να αναπτύσσονται, ανέφερε, αλλά η οικονομική αυτάρκεια δεν μπορεί να επιτευχθεί πλήρως χωρίς την επίλυση των εμποδίων για τη διεθνή επανένταξη.
Δικαιώματα των γυναικών και παραβιάσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Η κ. Οτουνμπάγεβα καταδίκασε τους συνεχείς περιορισμούς που επιβάλλουν οι Ταλιμπάν στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης της εκπαίδευσης των κοριτσιών για 4ο συνεχή χρόνο. Επισήμανε επίσης το κλείσιμο των ιατρικών σχολών για γυναίκες τον Δεκέμβριο του 2024, μία απόφαση, ανέφερε, που επιδεινώνει την υγειονομική περίθαλψη των Αφγανών γυναικών.
Υπογράμμισε ότι αυτοί οι περιορισμοί δεν έχουν καμία βάση στο Ισλάμ όπως αναγνωρίστηκε από τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ) και τη Σύνοδο του Ισλαμαμπάντ για την εκπαίδευση των κοριτσιών τον περασμένο Ιανουάριο.
Επιπλέον, ανέφερε πως ο "Νόμος για την Διάδοση της Αρετής και της Πρόληψης της Αμαρτίας" επηρεάζει τόσο τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και τη σταθερότητα της οικονομίας στη χώρα.
Απειλή για την ασφάλεια και τρομοκρατία
Παρόλο που οι Ταλιμπάν ελέγχουν την πλειοψηφία της χώρας, η απειλή της τρομοκρατίας παραμένει στην χώρα. Η κ. Οτουνμπάγεβα αναφέρθηκε σε πρόσφατες επιθέσεις του ΙSIL-KP και τόνισε ότι η παρουσία τρομοκρατικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των TTPs, ανέφερε, αποτελεί συνεχή απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια, ιδιαίτερα σε σχέση με το Πακιστάν.
Η κ. Οτουνμπάγεβα προειδοποίησε ότι "το διεθνές ενδιαφέρον για το Αφγανιστάν μειώνεται, καθώς αυξάνεται η απογοήτευση από τη στάση των Ταλιμπάν και τις αποτυχημένες πολιτικές συνομιλίες".
Ωστόσο, σημείωσε ότι υπάρχουν θετικές πρωτοβουλίες, όπως οι Ομάδες Εργασίας του ΟΗΕ για την καταπολέμηση των ναρκωτικών και τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίες βοηθούν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και στη δημιουργία βιώσιμων λύσεων.
Κλείνοντας η κ. Οτουνμπάγεβα κάλεσε τις de facto αρχές να στείλουν ένα σαφές μήνυμα ότι είναι δεσμευμένες στην επανένταξη του Αφγανιστάν στη διεθνή κοινότητα, προειδοποιώντας ότι η αποτυχία να το πράξουν θα οδηγήσει τη χώρα σε μεγαλύτερη φτώχεια, ευαλωτότητα και απομόνωση.
Ελλάδα: Το Αφγανιστάν «δεν πρέπει να γίνει ασφαλές καταφύγιο τρομοκρατίας»
Η Ελλάδα επανέλαβε τη δέσμευση της στον ΟΗΕ για στήριξη της UNAMA και την ανανέωση της εντολής της, όπως και τις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ για το Αφγανιστάν στη Ντόχα, τονίζοντας την ανάγκη για μια συμπεριληπτική κυβέρνηση που να διασφαλίζει τη πλήρη, ισότιμη και ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών.
Ο Έλληνας Μόνιμος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας υπογράμμισε ότι η "τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων του Αφγανιστάν είναι προαπαιτούμενο για την εξομάλυνση των σχέσεων του με τη διεθνή κοινότητα".
Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, ο κ. Σέκερης αναφέρθηκε στη δραματική κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια στο Αφγανιστάν, καταδικάζοντας τα πάνω από 80 περιοριστικά διατάγματα που έχει επιβάλει το καθεστώς των Ταλιμπάν.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον Νόμο για τη "Διάδοση της Αρετής και την Πρόληψη της Αμαρτίας", μέσω του οποίου οι Ταλιμπάν επιχειρούν να εξαλείψουν τις γυναίκες από τη δημόσια ζωή.
"Επαναλαμβάνουμε ότι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των γυναικών, η εγκαθίδρυση μιας κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς με την πλήρη, ισότιμη και ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών και η τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων του Αφγανιστάν αποτελούν προϋποθέσεις για την εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας με τη διεθνή κοινότητα ανέφερε ο κ. Σέκερης.
Καταδίκασε επίσης την απαγόρευση της πρόσβασης των γυναικών στην ιατρική εκπαίδευση και εργασία από τον Δεκέμβριο του 2024, τονίζοντας ότι "έχει σοβαρές επιπτώσεις στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και υγειονομικής περίθαλψης".
Η Ελλάδα "καταδικάζει, με τον πιο έντονο τρόπο, αυτές τις απαράδεκτες πρακτικές και καλεί τους Ταλιμπάν να τερματίσουν τις συστηματικές και συστημικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών".
Πέρα από τη διάκριση λόγω φύλου, η Ελλάδα εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εναντίον εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, καθώς και για τις διώξεις ακτιβιστών και δημοσιογράφων, τονίζοντας ότι οι περιορισμοί αυτοί "απειλούν σοβαρά την ελευθερία του Τύπου".
Επίσης ο κ. Σέκερης τόνισε την περιβαλλοντική καταστροφή στο Αφγανιστάν, που επιδεινώνεται από ξηρασία, πλημμύρες και έλλειψη νερού, πλήττοντας ιδιαίτερα αγροτικές κοινότητες και χαιρέτισε τον διορισμό συμβούλου για το κλίμα στην UNAMA, θεωρώντας τον ρόλο του κρίσιμο για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
Παράλληλα, η Ελλάδα εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τις συνεχιζόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις στη χώρα, υπογραμμίζοντας ότι το Αφγανιστάν "δεν πρέπει να γίνει καταφύγιο τρομοκρατίας". Ο κ. Σέκερης κάλεσε τους Ταλιμπάν να "ενισχύσουν τις προσπάθειες καταπολέμησης της τρομοκρατικής δραστηριότητας" ώστε να διασφαλιστεί η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή.
Η Ελλάδα επανέλαβε τη δέσμευση της για τη στήριξη ενός σταθερού, ευημερούντος και ειρηνικού Αφγανιστάν, δίνοντας έμφαση στα δικαιώματα των γυναικών, των κοριτσιών και των ευάλωτων ομάδων.
Ο κ. Σέκερης εξέφρασε την ετοιμότητα της Ελλάδας να συμβάλει σε περαιτέρω πρωτοβουλίες του Συμβουλίου Ασφαλείας για το Αφγανιστάν.
Λίγα λόγια για την UNAMA
Η UNAMA είναι μια ειδική πολιτική αποστολή του ΟΗΕ που ιδρύθηκε το 2002 με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας (Ψήφισμα 1401/2002).
Μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021, η UNAMA λειτουργεί -σύμφωνα με τον ΟΗΕ- υπό δύσκολες συνθήκες. Παρόλα αυτά, ο ΟΗΕ διατηρεί την Αποστολή του στη χώρα, προσπαθώντας να διατηρήσει διεθνείς συνομιλίες και ανθρωπιστική βοήθεια.
Η εντολή της UNAMA ανανεώνεται κάθε χρόνο με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και αποτελεί βασικό εργαλείο της διεθνούς κοινότητας στην προσπάθεια για ένα σταθερό και βιώσιμο Αφγανιστάν.