Ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εισηγήθηκε χθες την ανάπτυξη διεθνούς οπλισμένης δύναμης στην Αϊτή, τη φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου, που έχει «παραλύσει» εξαιτίας «δραματικής» κρίσης ασφαλείας.
«Ο Γενικός Γραμματέας παροτρύνει τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας (του ΟΗΕ), να εξετάσει κατεπειγόντως το αίτημα της κυβέρνησης της Αϊτής να αναπτυχθεί ειδική διεθνής ένοπλη δύναμη άμεσα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανθρωπιστική κρίση» στην Αϊτή, σύμφωνα με δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε ο Στεφάν Ντουζαρίκ, ο εκπρόσωπος του κ. Γκουτέρες.
Ο κ. Γκουτέρες «παραμένει εξαιρετικά ανήσυχος για την κατάσταση στην Αϊτή, που είναι αντιμέτωπη με ξέσπασμα της χολέρας με φόντο τη δραματική επιδείνωση της ασφάλειας που έχει παραλύσει τη χώρα» της Καραϊβικής, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του.
Η προσεχής συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στην οποία θα συζητηθεί η κρίση στην Αϊτή είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί την 21η Οκτωβρίου, όμως ο Γενικός Γραμματέας υπέβαλε ήδη χθες «επιστολή που παρουσιάζει επιλογές για (να χορηγηθεί) ενισχυμένη υποστήριξη ως προς την ασφάλεια» στο Πορτ-ο-Πρενς, δυνάμει της Απόφασης 2645 (15η Ιουλίου 2022), κατά το κείμενο.
Η απόφαση αυτή παρέτεινε για έναν χρόνο την εντολή της δομής του ΟΗΕ η οποία αντικατέστησε την αστυνομική δύναμη που ανέλαβε να βοηθήσει την αϊτινή αστυνομία μετά την αποχώρηση των κυανοκράνων το 2017.
«Κατάληψη του ελέγχου»
Στην επιστολή του προς το ΣΑ, που περιήλθε σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς, του Γαλλικού Πρακτορείου και του Γερμανικού Πρακτορείου, ο επικεφαλής του ΟΗΕ επισημαίνει ότι «συμμορίες έχουν προχωρήσει στην κατάληψη του ελέγχου υποδομών στρατηγικής σημασίας, όπως το διεθνές λιμάνι του Πορτ-ο-Πρενς και ο κύριος τερματικός σταθμός καυσίμων της χώρας (Βαρό)».
Ταυτόχρονα καταγράφεται επανεμφάνιση της χολέρας και η κατάσταση «δημιουργεί τέλειες συνθήκες για την εκθετική αύξηση (των κρουσμάτων) της χολέρας σε όλη τη χώρα».
Την Πέμπτη, ο ΟΗΕ προειδοποίησε εναντίον του κινδύνου «έκρηξης» των κρουσμάτων της χολέρας στην Αϊτή.
Επιδημία χολέρας —το βακτήριο που προκαλεί την ασθένεια μετέφεραν στη χώρα κυανόκρανοι το 2010— μαινόταν ως το 2019 και στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 10.000 ανθρώπους.
Τρία χρόνια αργότερα, η ανακοίνωση την περασμένη Κυριακή πως επιβεβαιώθηκαν κρούσματα κι έχουν καταγραφεί 7 θάνατοι εγείρει φόβους για νέα καταστροφή τη στιγμή που, εξαιτίας της δράσης των συμμοριών, έχουν ενσκήψει ελλείψεις καυσίμων, εμφιαλωμένου νερού, ενώ αρκετά νοσοκομεία και άλλες δομές υγείας έχουν αναγκαστεί να κλείσουν, καθώς ηλεκτροδοτούνται με γεννήτριες.
«Απόγνωση»
Στην ανακοίνωσή του και σε επιστολή του προς τα μέλη του ΣΑ, η οποία περιήλθε σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς, ο κ. Γκουτέρες εξηγεί πως αποστολή της δυνητικής δύναμης ταχείας αντίδρασης θα ήταν «να υποστηρίξει» την αϊτινή αστυνομία, ιδίως στη μητροπολιτική περιοχή της πρωτεύουσας Πορτ-ο-Πρενς, καθώς και να «εγγυηθεί την ελεύθερη μεταφορά νερού, καυσίμων, τροφίμων και ιατρικών αγαθών από τα βασικά λιμάνια και αεροδρόμια στις κοινότητες και στις δομές υγείας».
Προς τον σκοπό αυτό, η δύναμη θα κληθεί να υποστηρίξει τις προσπάθειες της αϊτινής αστυνομίας «να εξαλείψει την απειλή που εγείρεται από τις οπλισμένες συμμορίες» και να εγγυηθεί τη φύλαξη «κρίσιμων υποδομών και υπηρεσιών», συμπληρώνει.
Πάντα σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες, κάποια χώρα θα χρειαστεί να αναλάβει τη διοίκηση της δύναμης ταχείας αντίδρασης, η οποία θα μπορέσει να «αποχωρήσει σταδιακά» καθώς η αστυνομία θα ανακτά «τον έλεγχο κρίσιμων υποδομών που βάζουν στο στόχαστρο οι συμμορίες» και θα αρχίσει «να αποκαθιστά γενικά την ασφάλεια και την ελευθερία της κίνησης» προσώπων και αγαθών.
Από τον πρόσφατο εντοπισμό του βακίλου της χολέρας, που μεταδίδεται μέσω του νερού, έχουν καταγραφεί 11 επιβεβαιωμένα και 111 ύποπτα κρούσματα, για την ώρα μόνο στην πρωτεύουσα Πορτ-ο-Πρενς, ανέφερε την Πέμπτη κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μέσω βιντεοσύνδεσης η συντονίστρια του ΟΗΕ για τις ανθρωπιστικές υποθέσεις στην Αϊτή, η Ουλρίκα Ρίτσαρντσον.
Όμως οι αριθμοί μπορεί «στην πραγματικότητα να είναι υψηλότεροι», προειδοποίησε η ίδια επισημαίνοντας ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργαστηριακές αναλύσεις στο εξωτερικό για να εξακριβωθεί εάν πρόκειται για το ίδιο στέλεχος του μικροβίου, όπως το 2010.
«Ανθρωπιστική καταστροφή»
Μετά την ανακοίνωση την 11η Σεπτεμβρίου από τον αϊτινό πρωθυπουργό Αριέλ Ανρί ότι η επιδότηση των καυσίμων τερματίζεται και η τιμή τους θα αυξηθεί ξέσπασαν διαδηλώσεις, εκτεταμένα βίαια επεισόδια, λεηλασίες. Και από τα μέσα Σεπτεμβρίου ο τερματικός σταθμός στο Βαρό, ο μεγαλύτερος της χώρας, αποκλείστηκε από συμμορίες.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, στελέχη του ΟΗΕ περιέγραφαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας την «ανθρωπιστική καταστροφή» στην πάμφτωχη χώρα, όπου η κατάσταση έχει φθάσει σε «νέο επίπεδο απόγνωσης» και προέβλεψαν ότι «4,5 εκατ. άνθρωποι» θα βρεθούν «σε επίπεδο κρίσης ως προς τη διατροφική ασφάλεια ή σε χειρότερη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων 1,3 εκατ. που βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Ο πρόεδρος της Δομινικανής Δημοκρατίας Λουίς Αμπιναδέρ ανακοίνωσε πως θα κλείσει τα σύνορα 380 χιλιομέτρων που μοιράζεται η χώρα του με την Αϊτή σε περίπτωση που η κρίση οδηγήσει σε «μαζική» αύξηση της ροής μεταναστών.
«Αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή η διεθνής δύναμη θα έχει τις μεθόδους για να αποφευχθεί μαζική μετανάστευση αϊτινών πολιτών προς τη χώρα μας, διότι σε αυτή την περίπτωση θα κλείσουμε τα σύνορα (...) είναι πολύ επικίνδυνη η μαζική υποδοχή προσφύγων, δεν τίθεται ζήτημα», είπε ο κ. Αμπιναδέρ στο παραμεθόριο χωριό Νταχαμπόν.
Η Αϊτή είναι βυθισμένη εδώ και χρόνια σε βαθιά, πολυδιάστατη κρίση —οικονομική, ασφαλείας, πολιτική— και η δολοφονία του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ το 2021 επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση, καθώς η δράση των συμμοριών κλιμακώθηκε.
«Μεσοπρόθεσμη» εντολή
Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση της Αϊτής ανακοίνωνε πως θα ζητήσει την ανάπτυξη διεθνούς δύναμης ειδικού σκοπού, για να βοηθήσει την αστυνομία, που βρίσκεται σε μειονεκτική θέση, να αντιμετωπίσει τις πάνοπλες συμμορίες.
Ο κ. Γκουτέρες, αξιοσημείωτα, δεν έκανε λόγο για ανάπτυξη δύναμης του ΟΗΕ στην επιστολή του προς το ΣΑ. Αναφέρθηκε απλά σε διεθνή δύναμη με «μεσοπρόθεσμη» εντολή.
Τον Ιούλιο, το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε από τον Γενικό Γραμματέα να διαβουλευτεί με την Αϊτή, άλλες χώρες και περιφερειακούς οργανισμούς της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής για να εξεταστούν «επιλογές» ως προς την παροχή «υποστήριξης για την ασφάλεια» και να το ενημερώσει για τα αποτελέσματα των επαφών του ως τη 15η Οκτωβρίου.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απείλησε εξάλλου τότε πως θα εξέταζε την επιβολή στοχευμένων κυρώσεων σε βάρος ηγετικών μελών συμμοριών ή/και προσώπων που ευθύνονται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είχε απευθύνει έκκληση στις χώρες μέλη του οργανισμού να εμποδίσουν τη ροή όπλων προς τις συμμορίες.