Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να παγώσει την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την ικανότητα του Κιέβου να αμυνθεί κατά της ρωσικής εισβολής.
Η Ουκρανία θα μπορούσε πιθανώς να διατηρήσει για αρκετές εβδομάδες, πιθανώς μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, τη μάχιμη ικανότητά της προτού η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ αρχίσει να έχει επίπτωση επί του πεδίου, σύμφωνα με Δυτικούς αξιωματούχους. Λίγο πριν τη λήξη της θητείας της, η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε στείλει εσπευσμένα φορτία όπλων στην Ουκρανία, παρέχοντάς της μεγάλα αποθέματα προηγμένων οπλικών συστημάτων.
Κι είναι αυτά ακριβώς τα συστήματα -ανάμεσά τους και οι πύραυλοι ATACMS μεγάλου βεληνεκούς- που επέτρεψαν στην Ουκρανία να εξαπολύει επιθέσεις σε ρωσικά εδάφη, μια στρατηγική που θα μπορούσε να δεχθεί καίριο πλήγμα αν συνεχιστεί επί μακρόν το πάγωμα της αποστολής αμερικανικής βοήθειας.
Και, μολονότι χώρες της Ευρώπης θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα αμερικανικά φορτία οβίδων και βλημάτων πυροβολικού, με την υποστήριξη της ενισχυόμενης αμυντικής βιομηχανίας της ίδιας της Ουκρανίας, τα πλέον προηγμένα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιεί το Κίεβο προέρχονται από τις ΗΠΑ.
«O αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι τρομακτικός για την Ουκρανία»
Για τον Μαρκ Κάνσιαν, ανώτερο σύμβουλο του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, που έχει παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στα μέτωπα του πολέμου, «ο αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι τρομακτικός για την Ουκρανία».
Ο ίδιος υπολογίζει ότι η Ουκρανία θα αρχίσει να βιώνει τις επιπτώσεις της παύσης της αμερικανικής βοήθειας σε δύο με τέσσερις μήνες, καθώς η υποστήριξη από τις ευρωπαϊκές χώρες βοηθά το Κίεβο να συνεχίζει προς το παρόν τις μάχες. «Γι' αυτό δεν πέφτουν από τον γκρεμό, αλλά, όταν τα εφόδιά σου μειώνονται κατά το ήμισυ, κάποια στιγμή αυτό γίνεται ορατό στα πολεμικά μέτωπα. Η πρώτη γραμμή τους θα συνεχίσει να λυγίζει και τελικά θα σπάσει, και η Ουκρανία θα αναγκαστεί να αποδεχθεί μια δυσμενή -ακόμη και καταστροφική- ειρηνευτική διευθέτηση» επισήμανε.
Ο Κάνσιαν προειδοποίησε ότι η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να πάψει ή να διακόψει οριστικά κι άλλες μορφές βοήθειας προς την Ουκρανία, περιλαμβανομένης της εκπαίδευσης Ουκρανών πιλότων και στρατιωτών, και την παροχή ζωτικής σημασίας πληροφοριών για τις ρωσικές κινήσεις. «Ίσως να υπάρχει κάποια διέξοδος, αλλά θα είναι εξαιρετικά ταπεινωτική για τον Ζελένσκι», σημείωσε.
Τι μπορεί να κάνει ο Ζελένσκι για να σώσει την παρτίδα;
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται ότι θέλει από τον Ουκρανό πρόεδρο να ζητήσει δημόσια «συγγνώμη» για τη σφοδρή αντιπαράθεση της περασμένης Παρασκευής στον Λευκό Οίκο και να αποδεχθεί τη συμφωνία για τον ορυκτό πλούτο της χώρας του. Άλλωστε, ρίχνει την ευθύνη στον Ζελένσκι για όσα εκτυλίχθηκαν στο Οβάλ Γραφείο, κατηγορώντας τον ότι δεν εξέφρασε επαρκώς την ευγνωμοσύνη του για την αμερικανική βοήθεια.
Αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης είπε ότι ο Τραμπ και οι σύμβουλοί του εξακολουθούν να πιστεύουν πως παραμένει εφικτός ο στόχος του τερματισμού, σχετικά γρήγορα, του πολέμου και πιέζουν τον Ζελένσκι να ρίξει τους τόνους, για να σύρουν Ουκρανία και Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Δεν θα φέρεις τον Πούτιν στο τραπέζι αν τον βρίζεις», δήλωσε στο Politico.
Αλλά, όσο κι αν επιθυμεί ο Τραμπ μια ιστορική συμφωνία ειρήνης, ο εγωισμός του παραμένει σημαντικός παράγοντας στις εξελίξεις. Χθες Δευτέρα ορισμένοι συνεργάτες επέμειναν στην άποψη ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία μέχρις ότου ο Ζελένσκι αναλάβει την ευθύνη για το φιάσκο της Παρασκευής. «Αυτό που θέλουμε να ακούσουμε από τον πρόεδρο Ζελένσκι είναι ότι μετανιώνει για αυτό που συνέβη, ότι είναι έτοιμος να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά κι ότι είναι έτοιμος να εμπλακεί σε ειρηνευτικές συνομιλίες», δήλωσε χθες στο Fox News ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικ Γουόλτς.
Παραμένουν, ωστόσο, σημαντικά εμπόδια αναφορικά με την αποκατάσταση των σχέσεων ΗΠΑ-Ουκρανίας και είναι όλο και πιο ξεκάθαρο ότι, ακόμη κι αν ο Ζελένσκι «καταπιεί» την περηφάνια του και ζητήσει συγγνώμη από τον Τραμπ, η συμφωνία για τα ορυκτά είναι απίθανο να οδηγήσει σύντομα σε ειρηνευτικές συνομιλίες ή να αποτρέψει τον Τραμπ από το να προσεγγίσει ακόμη περισσότερο τη Ρωσία.
Η κίνηση Τραμπ να παγώσει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία και η όλη τακτική «καρότο και μαστίγιο» αποσκοπεί στην άσκηση πίεσης στον Ζελένσκι προκειμένου να προβεί σε παραχωρήσεις, κάτι που ο ίδιος έχει ήδη δηλώσει πρόθυμος να κάνει.
Σε συνέντευξή του πέρυσι ο Ζελένσκι άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να αποδεχθεί να παραμένουν υπό ρωσικό έλεγχο τα εδάφη της Ουκρανίας που έχουν καταλάβει οι δυνάμεις του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά πρόσθεσε πως θα μπορούσε να προσφερθεί η ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ. Προ ημερών, μάλιστα, δήλωσε πρόθυμος να παραιτηθεί από την προεδρία της Ουκρανίας με αντάλλαγμα την ένταξή της στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ απέκλεισε το ενδεχόμενο αυτό, συντασσόμενος με την άποψη του Κρεμλίνου. Άλλωστε, ο Τραμπ ουδέποτε είπε τι παραχωρήσεις θέλει να κάνει η Ρωσία, που εισέβαλε στην Ουκρανία.
Στενά χρονικά περιθώρια για την Ευρώπη
Η προοπτική συμφιλίωσης του Τραμπ με τον Ζελένσκι εντείνει την αίσθηση του επείγοντος για τις προσπάθειες των Ευρωπαίων να καταστρώσουν το δικό τους σχέδιο ώστε να αναλάβουν μεγαλύτερο ρόλο αναφορικά με την προστασία της Ουκρανίας αν και εφόσον καταλήξει σε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου.
«Η Ευρώπη έχει λίγο χρόνο στη διάθεσή της να εμπλακεί πλήρως και να διασφαλίσει ότι δεν γίνει μια πλήρης προσέγγιση μεταξύ των Αμερικανών και των Ρώσων», δήλωσε χθες ο πρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείας πολιτικών κινδύνων Eurasia Group, Ίαν Μπρέμερ. «Ειδάλλως, θα μείνουν χωρίς ρεαλιστική στρατηγική επιλογή».
Ο ίδιος είπε ότι ακούγεται πως ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, που επισκέφθηκαν την περασμένη εβδομάδα τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ίσως επιστρέψουν στην Ουάσιγκτον με την ελπίδα της αποκατάστασης των σχέσεων, της αναβίωσης της συμφωνίας για τα ορυκτά της Ουκρανίας και της προώθησης ενός ευρωπαϊκού σχεδίου εκεχειρίας.
Αλλά το ενδιαφέρον του Τραμπ για την εξομάλυνση των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων μπορεί να επισκιάσει τα σχέδια αυτά και να τον ωθήσει να προβεί σε νέες αξιώσεις από τον Ζελένσκι.
«Ο Τραμπ ωθεί την Ουκρανία προς την Ευρώπη. Και θα χρειαστεί η Ευρώπη να διαθέσει όλα όσα έχει για να σώσει τις σχέσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας», δήλωσε ο Ίβο Ντάαλντερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ επί κυβέρνησης Μπαράκ Ομπάμα. «Αλλά όταν αρνείσαι να τους δώσεις εγγυήσεις ασφαλείας, όταν τους προσβάλλεις, ουσιαστικά χάνεις τη μόχλευσή σου. Γιατί, είτε σου αρέσει είτε όχι, η Ουκρανία θα έχει λόγο στην όποια ειρηνευτική συμφωνία», κατέληξε.