Η νέα θητεία του Ντόναλντ Τραμπ αναδεικνύει την τεχνητή νοημοσύνη (AI) ως το πιο κρίσιμο διακύβευμα της εποχής μας.
Ο αντίκτυπός της ξεπερνά κατά πολύ κάθε γεωπολιτική ή οικονομική εξέλιξη, καθώς αγγίζει όχι μόνο την παγκόσμια οικονομία, αλλά και την καθημερινή ζωή δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η AI εξελίσσεται με ασύλληπτη ταχύτητα και ορμή, συγκρινόμενη μόνο με καινοτομίες όπως η τυπογραφία ή ο κινητήρας εσωτερικής καύσης, οι οποίες προκάλεσαν αλυσιδωτές αλλαγές στην ανθρώπινη ιστορία.
Προφανώς και δεν είναι σύμπτωση πως σε αυτή τη συγκυρία παρακολουθήσαμε μπροστά στα μάτια μας, στην ορκωμοσία Τραμπ, ένα «τεχνο-πραξικόπημα». Με αιχμή του δόρατος τον Μασκ, ο οποίος επένδυσε χρόνο, κεφάλαια και τεχνολογικές υποδομές στην προεκλογική εκστρατεία του νέου προέδρου, ο χώρος της τεχνολογίας διείσδυσε σαν το νερό βαθιά σε κάθε πτυχή του αμερικανικού πολιτικού συστήματος και του αμερικανικού κράτους.
Με την υπογραφή του, την πρώτη κιόλας ημέρα, ο Τραμπ ακύρωσε τις ρυθμιστικές πρωτοβουλίες του Τζο Μπάιντεν για την AI, παρά το ότι η προσπάθεια των ΗΠΑ σε σχέση με αυτή της ΕΕ ήταν χωρίς δόντια. Στο όνομα του ανταγωνισμού με την Κίνα, άφησε έτσι τα μεγάλα συμφέροντα να δρουν ανεξέλεγκτα και αχαλίνωτα στο πλαίσιο μιας νέας, ψηφιακής άγριας δύσης.
Γεννώνται βεβαίως πολύ σοβαρές ανησυχίες, στις οποίες καθόλου τυχαία, έστω και καθυστερημένα, αναφέρθηκε ο πρόεδρος Μπάιντεν στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του. Προβληματισμοί για τις απειλές στα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και την ίδια τη δημοκρατία.
Η Γηραιά Ήπειρος, για ακόμη μία φορά, φαίνεται να αντιμετωπίζει την τεχνολογική επανάσταση με διστακτικότητα και έλλειψη ενιαίας στρατηγικής. Παρόλο που οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές προσπάθειες, όπως ο Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act), κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, συχνά υπολείπονται της ταχύτητας και του εύρους των προκλήσεων.
Αυτή η αμηχανία είναι επικίνδυνη, διότι η μάχη για την τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μόνο τεχνολογική ή οικονομική· είναι κατά βάση ιδεολογική.
Η Ευρώπη καλείται να υπερασπιστεί τα θεμέλια της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα την παγκόσμια κυριαρχία των αμερικανικών και κινεζικών τεχνολογικών κολοσσών.
Παρά το μικρό της μέγεθος, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να παίξει ρόλο. Με ένα αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό διασκορπισμένο σε όλο τον κόσμο και μια κυβέρνηση που αναγνωρίζει τη σημασία της στιγμής, η χώρα μπορεί να αξιοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη ως μοχλό ανάπτυξης και καινοτομίας.
Η πρόσφατη πρωτοβουλία του πρωθυπουργού για την προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης δείχνει ότι η Ελλάδα κατανοεί τη σοβαρότητα των προκλήσεων. Η κρίσιμη ερώτηση, ωστόσο, είναι αν η χώρα θα καταφέρει να κινητοποιήσει τους απαραίτητους πόρους και να διαμορφώσει ένα στρατηγικό πλάνο που θα την καταστήσει ανταγωνιστική.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συνεργασία ανάμεσα σε πολιτικούς, επιστήμονες και ιδιωτικούς φορείς δεν είναι απλώς επιθυμητή, είναι απαραίτητη. Οι κρίσεις γεννούν ευκαιρίες ακόμα και για τους Δαβίδ του πλανήτη και η τεχνολογική επανάσταση μπορεί να είναι η αφετηρία μιας νέας εποχής αν την αντιμετωπίσουμε συλλογικά και με διορατικότητα.