Κατάσταση ενεργειακής έκτακτης ανάγκης κήρυξε στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ «με το καλημέρα», τερματίζοντας τη «Νέα Πράσινη Συμφωνία» και ανακοινώνοντας επιστροφή στις γεωτρήσεις ορυκτών καυσίμων.
Τα μέλη της αμερικανικής ελίτ που παρευρέθηκαν στο Καπιτώλιο για την ορκωμοσία του σηκώθηκαν όρθιοι καταχειροκροτώντας τον Τραμπ όταν επανέλαβε στην ομιλία του το προεκλογικό του σύνθημα «drill, baby, drill!» («Θα εξορύξουμε, μωρό μου, θα εξορύξουμε!») και ανακοίνωσε σειρά μέτρων για εντατικοποίηση των εξορύξεων ορυκτών καυσίμων και προσπαθειών για να «απελευθερωθεί» η ήδη ραγδαία άνθηση της αμερικανικής παραγωγής ενέργειας, με την άρση των περιορισμών στις γεωτρήσεις στην Αλάσκα και την κατάργηση του μορατόριουμ στις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Σε μια ομιλία του στην οποία δεν ανέφερε τη λέξη «κλίμα», ο Τραμπ επανέλαβε την προσήλωσή του στην ανάγκη μαζικής εξόρυξης υδρογονανθράκων. «Διαθέτουμε τη μεγαλύτερη ποσότητα πετρελαίου και φυσικού αερίου από οποιαδήποτε άλλη χώρα και θα τη χρησιμοποιήσουμε», σημείωσε. «Θα ρίξουμε τις τιμές, θα αναπληρώσουμε τα στρατηγικά αποθέματά μας, θα εξάγουμε αμερικανική ενέργεια σε όλον τον κόσμο. Θα ξαναγίνουμε μια πλούσια χώρα, κι αυτός ο υγρός χρυσός κάτω από τα πόδια μας θα μας βοηθήσει», διαβεβαίωσε ο Τραμπ, δεσμευόμενος να βάλει τέλος στη Νέα Πράσινη Συμφωνία - το πρόγραμμα ενεργειακής μετάβασης του Τζο Μπάιντεν.
Λίγες ώρες αργότερα, ενώπιον υποστηρικτών του στην Capital One Arena στην Ουάσιγκτον, ο Τραμπ υπέγραψε δύο διατάγματα: το πρώτο για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και το τέλος της αμερικανικής χρηματοδότησης, και το δεύτερο για την κοινοποίηση της απόφασης αυτής στον ΟΗΕ, τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες υποχρεούνται να ειδοποιήσουν έναν χρόνο νωρίτερα πριν αποχωρήσουν από τη μη δεσμευτική συμφωνία.
Ο Τραμπ ακυρώνει την πολιτική του Μπάιντεν για το κλίμα
Οι εξαγγελίες και τα διατάγματα του Τραμπ έρχονται να ανατρέψουν την πολιτική για το κλίμα και την ενέργεια του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος χρηματοδότησε ένα τεράστιο πρόγραμμα ενεργειακής μετάβασης αλλά αποξένωσε το εκλογικό σώμα, αφού επί των ημερών του ανέβηκαν οι τιμές του πετρελαίου. Αυτό τον οδήγησε να αντλήσει από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ, προκειμένου να ρίξει την τιμή της βενζίνης για τους Αμερικανούς.
Εκμεταλλευόμενος αυτό το κύμα δυσαρέσκειας, ο Τραμπ υπόσχεται τώρα μείωση των τιμών και αύξηση των εξαγωγών αμερικανικής ενέργειας, ενώ αίρει το μορατόριουμ για τους νέους αμερικανικούς τερματικούς σταθμούς εξαγωγής φυσικού αερίου που είχε επιβάλει -προς απογοήτευση των Ευρωπαίων- ο Μπάιντεν για να ικανοποιήσει τη μερίδα των οικολόγων ψηφοφόρων του.
Πώς αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού η τεράστια κατανάλωση ενέργειας από την τεχνητή νοημοσύνη
Το θέμα, πάντως, είναι περίπλοκο. Επί των ημερών του Μπάιντεν οι ΗΠΑ κατέληξαν να σπάνε ρεκόρ παραγωγής υδρογονανθράκων, αφήνοντας πίσω τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία, μια επίδοση για την οποία δίσταζαν να καυχηθούν οι Δημοκρατικοί. Με την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία, οι πετρελαιοβιομηχανίες θα προτιμούσαν να διατηρηθούν σε ισχύ οι επιδοτήσεις για την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών άνθρακα, καθώς θέλουν να αποφύγουν μια υπερπαραγωγή που θα έριχνε τις τιμές ενέργειας ανά την υφήλιο, σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης εκτός των ΗΠΑ. Εξάλλου, δεν θέλουν να επενδύσουν πάρα πολλά από τη στιγμή που παραμένει αβέβαιο το μέλλον του κλάδου τους μεσοπρόθεσμα.
Μέχρι τη δεκαετία του 2010 η υπερεπένδυση στο fracking (δηλαδή η διαδικασία της υδραυλικής ρωγμάτευσης για την εξόρυξη πετρελαίου ή φυσικού αερίου εγκλωβισμένου σε συμπαγή πετρώματα) είχε φέρει τη βιομηχανία της ενέργειας στο χείλος του γκρεμού. Το κλείσιμο των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, που αντικαταστάθηκαν από μονάδες με αέριο και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και η ενεργειακή απόδοση που προωθείται από την τεχνολογική πρόοδο, επέτρεψαν στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την ομάδα Rhodium, να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 20% από το 2005, στο 8% στην προ Covid-19 εποχή.
Ωστόσο, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI) αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού, καθώς η αντικατάσταση των υδρογονανθράκων με καθαρή ενέργεια δεν αρκεί πλέον για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών λειτουργίας των κέντρων ΑΙ. Οι ΗΠΑ εκτιμούν πως η ζήτηση της ενέργειας θα εκτοξευτεί στα ύψη, γι' αυτό και θέλουν να ενισχύσουν την παραγωγή με όλους τους δυνατούς τρόπους: φυσικό αέριο, ηλιακή και αιολική ενέργεια, αλλά και πυρηνική ενέργεια.
Η τεχνολογία, που υποτίθεται ότι θα έδινε τη λύση, εξελίσσεται σε πηγή αποστράγγισης ενέργειας, σημειώνει η Le Monde. Το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ, χωρίς να αναφέρεται ρητά στην ΑΙ, σημειώνει ότι «η ικανότητα των ΗΠΑ να παραμείνουν στην αιχμή της τεχνολογικής καινοτομίας εξαρτάται από την αξιόπιστη παροχή ενέργειας και την ακεραιότητα του ηλεκτρικού δικτύου της χώρας μας».
Σε αυτό το πλαίσιο, οποιαδήποτε πηγή ενέργειας είναι απαραίτητη. Ένα διάταγμα του Τραμπ ανοίγει ξανά τον δρόμο για την εκμετάλλευση του υπεδάφους της Αλάσκας. Ειδικότερα, οι Ρεπουμπλικανοί αντιτίθενται μόνον στις ανεμογεννήτριες, επικαλούμενοι παραμόρφωση του τοπίου και ενόχληση των φαλαινών. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε, έτσι, την αναστολή των υφιστάμενων αδειών παραχώρησης και την αναθεώρησή τους.
Koλοσσοί ενέργειας μεγάλοι χορηγοί του Τραμπ
Διεθνή ΜΜΕ σημειώνουν ότι η βιομηχανία ενέργειας στις ΗΠΑ ήταν από τους μεγαλύτερους χορηγούς του Τραμπ, με δωρεές άνω των 75 εκατ. δολαρίων στην προεκλογική του καμπάνια.
Ο ενεργειακός κολοσσός Chevron, αλλά και χρηματοδότες του ενεργειακού κλάδου, όπως η Citibank, δώρησαν επίσης ποσά στην επιτροπή διοργάνωσης της ορκωμοσίας του Τραμπ.
«Τα διατάγματα της πρώτης ημέρας της θητείας του Τραμπ αποκαλύπτουν όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για το σε ποιους εκφράζει την αφοσίωσή της η κυβέρνηση», λέει ο Τζον Νόελ, αναπληρωτής διευθυντής του προγράμματος για το Κλίμα της Greenpeace US. «Αντανακλούν τις προτεραιότητες των μεγάλων χορηγών του, όχι της αμερικανικής κοινής γνώμης».
Ειδικοί για το κλίμα προειδοποιούν κατά της αύξησης της παραγωγής ορυκτών καυσίμων
Οι εξαγγελίες και τα διατάγματα του Τραμπ προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις ειδικών για το κλίμα, που έχουν προ πολλού προειδοποιήσει ότι η αύξηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων φέρνει τον πλανήτη πιο κοντά στην κλιματική καταστροφή.
«Η κήρυξη εθνικής ενεργειακής έκτακτης ανάγκης από τον Τραμπ χρησιμοποιεί μια λανθασμένη υπόθεση για την προώθηση της διευρυμένης παραγωγής ορυκτών καυσίμων σε μια εποχή που οι ΗΠΑ είναι ήδη ο κορυφαίος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Wenonah Hauter, εκτελεστική διευθύντρια της ΜΚΟ για το κλίμα «Food and Water Watch». «Καθώς εξακολουθούν να μαίνονται οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες και οι πληγείσες από τυφώνες και πλημμύρες κοινότητες πασχίζουν να ανακάμψουν, πρέπει να μειώσουμε γρήγορα την παραγωγή και την εξάρτησή μας από τα επικίνδυνα ορυκτά καύσιμα - όχι να την αυξήσουμε», σημείωσε.
Συνεργάτες του Τραμπ υποστήριξαν χθες ότι «δεν είναι αναγκαίο το υψηλό κόστος ενέργειας», αλλά «προϊόν πολιτικών» που η νέα κυβέρνηση μπορεί να ανατρέψει για να ενισχύσει την ευημερία των Αμερικανών. Αλλά, για την Hauter, οι κινήσεις του Τραμπ μπορεί να αυξήσουν τις δαπάνες του μέσου Αμερικανού. «Οι κινήσεις του νέου προέδρου -που θα αυξήσουν τα έξοδα για όλους μέσω υψηλότερων λογαριασμών ενέργειας-, η μεγαλύτερη επίπτωση της ρύπανσης και το τεράστιος κόστος των φυσικών καταστροφών, που επιτείνει η κλιματική αλλαγή, όλα αυτά θα πέσουν δυσανάλογα στους ώμους οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα και σε κοινότητες μειονοτήτων», προειδοποίησε.