Εκατομμύρια δολάρια πληρώνονται στις εταιρείες λόμπινγκ που έχουν αναλάβει να ασκήσουν επιρροή υπέρ της Τουρκίας στην Ουάσινγκτον του Τραμπ.
Εντός του 2020, κατά τη διάρκεια της τελευταίας κρίσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που ξεκίνησε στον Έβρο και συνεχίστηκε με τις παράνομες Navtex, για την τουρκική άσκηση επιρροής στις ΗΠΑ έχουν επιστρατευθεί έξι φίρμες, με τις αμοιβές τους για το τρέχον έτος να υπερβαίνουν τα 3.600.000 δολάρια.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα μισθώνει ένα γραφείο για υπηρεσίες λόμπινγκ με 12.500 δολάρια τον μήνα -στο σύνολο, 150.000 δολάρια για το 2020.
Ποιες είναι οι εταιρείες που κάνουν λόμπι για λογαριασμό της Τουρκίας
Οι εταιρείες που κάνουν λόμπι στην Ουάσινγκτον για λογαριασμό της Τουρκίας δεν είναι «άγιες». Ανάμεσά τους εντοπίζεται μία η οποία συνέλεγε εντός των ΗΠΑ στοιχεία πολιτών -ανάμεσά τους και Αμερικανών- που είχαν επαφές με τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο κατηγορεί ο Ερντογάν για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Άλλη πάλι φαίνεται ότι είχε σχέσεις με τις ουκρανικές μπίζνες του Πολ Μάναφορτ, του πρώην συμβούλου του Τραμπ, ο οποίος έχει καταδικαστεί για απάτη και φοροδιαφυγή. Ενώ μία ακόμα εμπλεκόταν με ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα λόμπινγκ στις ΗΠΑ και είχε στη δούλεψή της τον Ρούντολφ Τζουλιάνι, τον προσωπικό δικηγόρο του Τραμπ, που είχε αναλάβει και την υπεράσπιση του Ρέζα Ζαράμπ: του λαθρέμπορου χρυσού που κατονόμασε σε αμερικανικό δικαστήριο τον γαμπρό του Ερντογάν και τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο ως εμπλεκόμενους σε υπόθεση για το σπάσιμο του εμπάργκο στο Ιράν.
Από το 2014 η ροή εκατομμυρίων από την τουρκική κυβέρνηση
Η ροή εκατομμυρίων από την τουρκική κυβέρνηση προς εταιρείες λόμπινγκ στην Ουάσινγκτον δεν ξεκίνησε φέτος. Η αρχή έγινε το 2014, όταν διέρρευσε τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ πατρός και υιού Ερντογάν, με τον πρώτο να δίνει εντολή στον δεύτερο να ξεφορτωθεί τεράστια χρηματικά ποσά που φέρεται να συνδέονται με το ξέπλυμα χρημάτων που έκανε ο Ζαράμπ στο πλαίσιο του σχεδίου για την παράκαμψη των κυρώσεων κατά του Ιράν.
«Τώρα, αυτό που λέω είναι να βγάλεις ό,τι έχεις έξω από το σπίτι», ακούγεται να λέει ο Ερντογάν. «Τι μπορεί να έχω, μπαμπά… Υπάρχουν τα χρήματά σου στο χρηματοκιβώτιο», απαντά ο γιος.
Το ηχητικό ντοκουμέντο που διέρρευσε στις αρχές του 2014 έδειχνε έναν Ερντογάν να ανησυχεί για τις επιδρομές της αστυνομίας στα σπίτια ανώτερων στελεχών του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και του Ζαράμπ. Η τουρκική κυβέρνηση αμφισβήτησε την αυθεντικότητά του, αλλά ακαδημαϊκοί ερευνητές αμφισβήτησαν τους ισχυρισμούς περί πλαστότητας του ηχητικού.
Αυξάνονταν τα χρήματα από την Τουρκία εν μέσω της κρίσης με την Ελλάδα
Από τη στιγμή της διαρροής και μετά, το μπάτζετ της Τουρκίας για λόμπι στις ΗΠΑ άρχισε να αυξάνεται σταδιακά: από 1.700.000 δολάρια το 2014, σε σχεδόν 3.000.000 το 2015, σε 4.000.000 το 2016, σε 5.000.000 δολάρια το 2017.
Στα τέλη της συγκεκριμένης χρονιάς, ο Ζαράμπ εκστόμισε στο αμερικανικό δικαστήριο την εμπλοκή του γαμπρού Μπεράτ Αλμπαϊράκ και του ίδιου του Ερντογάν στην υπόθεση σπασίματος του εμπάργκο στο Ιράν. Η αντίδραση ήταν να αυξηθεί ακόμα περισσότερο το μπάτζετ το 2018, προσεγγίζοντας τα 7.300.000 δολάρια. Οι εταιρείες που ελάμβαναν τις αναθέσεις ήταν κοντά στους Ρεπουμπλικανούς και στον ίδιο τον Τραμπ. Το ίδιο ισχύει για τις μεθόδους λόμπινγκ της Τουρκίας και κατά τη διάρκεια του 2020, εν μέσω της κρίσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Ο ρόλος της εταιρείας «άσκησης επιρροής» Greenberg Traurig
Από τις πλέον γνωστές εταιρείες «άσκησης επιρροής» που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση Ερντογάν είναι η Greenberg Traurig, η οποία για το τρέχον έτος πληρώνεται 1.538.000 δολάρια.
Ανάμεσα στις υποχρεώσεις της, όπως αυτές αποτυπώνονται στο σχετικό συμφωνητικό, είναι να «προτείνει και να επιδιώκει την έγκριση νομοθεσίας και άλλων κυβερνητικών δράσεων των ΗΠΑ που να προάγουν τα συμφέροντα της Τουρκίας και να παρέχουν θετική εικόνα για τους Τούρκους, την Τουρκία και τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας». Επιπλέον, να «ενημερώνει μέλη του Κογκρέσου και της Διοίκησης για θέματα σημαντικά για την Τουρκία», καθώς και να ειδοποιεί εγκαίρως την τουρκική κυβέρνηση «για οποιαδήποτε ενέργεια στο Κογκρέσο ή στην Εκτελεστική Αρχή». Ακόμα: προετοιμασία αναλύσεων, εντοπισμός επίσημων τελετών και κοινωνικών εκδηλώσεων που καλό θα ήταν να παραβρεθούν μέλη της τουρκικής πρεσβείας των ΗΠΑ, διατήρηση και «σφυρηλάτηση συμμαχιών με άλλες ομάδες των οποίων οι στόχοι είναι παρόμοιοι ή κοντά σε αυτούς της Τουρκίας».
Οι υπεργολαβικές συμβάσεις
Για να φέρει εις πέρας τα «καθήκοντά» της, η Greenberg προχώρησε σε υπεργολαβικές συμβάσεις με τρεις ακόμα εταιρείες λόμπινγκ, μοιράζοντας τη δουλειά: την Capitol Counsel, η οποία για το 2020 πληρώνεται με 432.000 δολάρια, την LB International Solutions που παίρνει 270.000 και την Venable που λαμβάνει άλλα τόσα. Με εξαίρεση την τελευταία, οι υπόλοιπες έχουν αναλάβει ξανά αναθέσεις για λόμπινγκ της Τουρκίας από το 2014 και μετά και θεωρούνται σχετικά σταθεροί συνεργάτες.
Η Greenberg φέρεται να παίρνει μεγάλες αναθέσεις από την Τουρκία από το 2017, όταν ο Ρούντολφ Τζουλιάνι, ο δικηγόρος του Τραμπ, ανέλαβε την υπόθεση του Ρέζα Ζαράμπ. Ο Τζουλιάνι τότε εργαζόταν για την Greenberg, όμως την επόμενη χρονιά η συνεργασία τους διακόπηκε. Άλλος δικηγόρος της συγκεκριμένης εταιρείας, ο Τζακ Αμπράμοφ, ήταν ο ιθύνων νους πίσω από το μεγαλύτερο ίσως σκάνδαλο στην ιστορία του λόμπινγκ των ΗΠΑ που αποκαλύφθηκε το 2005 και κατά το οποίο εξαπατήθηκαν φυλές Ινδιάνων που του εμπιστεύθηκαν τουλάχιστον 25.000.000 δολάρια, μέρος των οποίων χρησιμοποιήθηκαν στην προσπάθεια του Αμπράμοφ να κερδίσει την εύνοια πολιτικών.
Η 2η εταιρεία βρέθηκε στο στόχαστρο του ειδικού εισαγγελέα
Το επόμενο μεγάλο γραφείο δημοσίων σχέσεων της Ουάσινγκτον που έχει κερδίσει συμβόλαιο με την Τουρκία είναι η Mercury Public Affairs, η οποία λαμβάνει 1.000.000 δολάρια για το 2020.
Οι υποχρεώσεις της δεν περιλαμβάνουν λόμπινγκ σε πολιτειακό επίπεδο, αλλά είναι περισσότερο συμβουλευτικές για τη «στρατηγική προσέγγιση των μέσων ενημέρωσης» και την «εμπλοκή ατόμων με επιρροή». Η ίδια εταιρεία έχει αναλάβει και το ρόλο συμβούλου και τη δημιουργία περιεχομένου για τα social media των Τούρκων στις ΗΠΑ, καθώς και την παρακολούθηση των δημοσιευμάτων στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.
Η Mercury βρέθηκε στο στόχαστρο του ειδικού εισαγγελέα Ρόμπερτ Μόλερ, κατά τις έρευνές του για τη ρωσική επιρροή στις αμερικανικές εκλογές του 2016, στο κομμάτι που αφορούσε τον Πολ Μάναφορτ, τον πρώην σύμβουλο επικοινωνίας του Τραμπ που καταδικάστηκε για απάτη και φοροδιαφυγή.
Η εταιρεία φέρεται ότι είχε παρακάμψει τις δηλώσεις που έπρεπε να υποβάλει βάσει της αμερικανικής νομοθεσίας στο πλαίσιο της εκπροσώπησης ξένων παραγόντων στις ΗΠΑ, έτσι ώστε να μη φαίνεται ότι κατά βάση εξυπηρετείται το φιλικό ως προς τον Πούτιν κόμμα του Βίκτορ Γιανουκόβιτς στην Ουκρανία, αλλά ένα ευρωπαϊκό think tank. Σε αυτό το κόλπο βασικό ρόλο έπαιξε ο Μάναφορτ, και η Mercury, λόγω των επαγγελματικών σχέσεών της με τον ίδιο, θεωρούνταν ότι βρίσκεται κοντά στον Τραμπ.
Η Saltzman & Evinch έχει λάβει περισσότερα από 15.000.000 δολάρια
Κι ύστερα υπάρχει και η συνεργασία της Τουρκίας με το δικηγορικό γραφείο της Ουάσινγκτον, Saltzman & Evinch, η οποία αποτιμάται για το τρέχον έτος στο 1.100.000 δολάρια.
Όπως αναφέρεται στη σχετική σύμβαση, κύριο αντικείμενο είναι η παροχή νομικών συμβουλών και ανάλυσης σχετικά με το νόμο και την πολιτική για θέματα και εξελίξεις που αφορούν και επηρεάζουν τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.
Το 2017, όταν η Saltzman δεν δήλωνε ότι κάνει λόμπινγκ για την Τουρκία, είχε εντολή από την τουρκική κυβέρνηση να συλλέξει πληροφορίες για ανθρώπους στις ΗΠΑ που έχουν σχέση με τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο, χωρίς απτά αποδεικτικά στοιχεία, κατηγορούσε ο Ερντογάν για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Η Saltzman συνέλεξε πληροφορίες από «ανοικτές πηγές», όπως δημόσια προσβάσιμες βάσεις δεδομένων και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και δημιούργησε έναν φάκελο με στοιχεία Αμερικανών και μη πολιτών, τον οποίο προώθησε στην τουρκική πρεσβεία στην Ουάσιγνκτον. Τα στοιχεία αυτά φέρεται να διαβιβάστηκαν σε εισαγγελείς στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και αλλού, όπου πραγματοποιούνταν δικαστήρια για τους «πραξικοπηματίες», ως απόρρητο έγγραφο.
Η «προϊστορία» της Saltzman με την τουρκική κυβέρνηση αριθμεί τουλάχιστον 15 χρόνια, ενώ η εταιρεία φέρεται να έχει λάβει περισσότερα από 15.000.000 δολάρια συνολικά, πριν αυστηροποιηθούν οι κανονισμοί υποβολής δηλώσεων για εκπροσώπους ξένων συμφερόντων στις ΗΠΑ και αναγκαστεί να προχωρήσει σε τέτοιου είδους δηλώσεις.
Πρώτη φορά που κατατέθηκε έγγραφο από τη Saltzman στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης για τη συνεργασία της με την τουρκική κυβέρνηση ήταν τον Ιούνιο του 2020.
Οι συνεργασίες λόμπινγκ της Ελλάδας
Στην αντίπερα όχθη, η Ελλάδα έχει συνάψει συνεργασία με ένα γραφείο λόμπινγκ, αυτό του Ελληνα ομογενούς Άντι Μανάτος, με συνολική αμοιβή 150.000 δολάρια για το τρέχον έτος.
Στο συμβόλαιο που έχει υπογραφεί μεταξύ της εταιρείας Manatos & Manatos και της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον περιλαμβάνεται η παροχή αναλύσεων και καθοδήγησης σε σημαντικά θέματα αμερικανικής πολιτικής για την Ελλάδα, η προώθηση -σε συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών- ζητημάτων των διμερών σχέσεων, η βοήθεια για τη διασφάλιση συναντήσεων του Ελληνα πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών με κορυφαίους πολιτικούς των ΗΠΑ. Επίσης, η διοργάνωση εκδηλώσεων/διασκέψεων όπου συμμετέχουν άτομα με επιρροή. Ο Άντι Μανάτος ήταν ο νεότερος σε ηλικία συνεργάτης του προέδρου Λίντον Τζόνσον τη δεκαετία του 1960, ενώ στα «ρεκόρ» του περιλαμβάνεται και η θητεία του ως υφυπουργός Εμπορίου επί κυβέρνησης Κάρτερ τη δεκαετία του 1980 -και πάλι ήταν ο νεότερος που είχε διοριστεί έως τότε.
Ενας από τους έμπιστους της Χίλαρι Κλίντον
Το γραφείο του Άντι Μανάτος έχει προσφέρει υπηρεσίες λόμπινγκ στην κυβέρνηση της Κύπρου, για το National Coordinated Effort of Hellenes, μία ένωση Ελληνοκυπρίων Αμερικανών. Στο παρελθόν είχε μισθωθεί από το VTB Group, τον όμιλο στον οποίον ανήκει η κρατική πλέον ρωσική τράπεζα VTB, στην οποία οι Αμερικανοί επέβαλαν κυρώσεις για τον ρόλο της στην ουκρανική κρίση και την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Ο γιος του Άντι Μανάτος, Μάικ, θεωρούνταν ένας από τους πλέον έμπιστους φίλους της Χίλαρι Κλίντον, ενώ από τα αρχεία χρηματοδοτήσεων πολιτικών κομμάτων προκύπτει ότι στηρίζουν κατά κύριο λόγο τους Δημοκρατικούς.
Από ηλεκτρονική αλληλογραφία που αποκτήθηκε από το αμερικανικό Κέντρο για τη Δημόσια Ακεραιότητα, μία μη κυβερνητική οργάνωση ερευνητών δημοσιογράφων, φαίνεται ότι ο Μάικ Μανάτος, κατά τις προσπάθειές του να κλείσει ραντεβού μεταξύ του διευθύνοντος συμβούλου της VTB Αντρέι Κοστίν και του τμήματος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις κυρώσεις, είχε μπει για τα καλά στο μάτι του υπεύθυνου του τμήματος. «Ο Μανάτος μπορεί να το μετανιώσει για τη συνάντηση όταν ξεμπερδέψω με την VTB», είχε γράψει ο τελευταίος σε μήνυμα που έστειλε σε συναδέλφους του το 2016. Το ραντεβού έγινε, απόψεις ανταλλάχθηκαν, και όχι μόνον η VTB συνέχισε να τελεί υπό κυρώσεις αλλά στη λίστα εντάχθηκε το 2018 και ο διευθύνων σύμβουλος, Κοστίν, ως μέλος της «λίστας του Κρεμλίνου», των ολιγαρχών που επωφελούνται από τις σχέσεις τους με τον Πούτιν, για την «απόπειρα ανατροπής των δυτικών δημοκρατιών και κακόβουλων δραστηριοτήτων στον κυβερνοχώρο». Αποτέλεσμα ήταν ο Κοστίν να μην μπορεί να έρχεται σε οικονομικές συναλλαγές με αμερικανικές εταιρείες -συμπεριλαμβανομένων των γραφείων λόμπινγκ.
Το άρθρο έχει πνευματικά δικαιώματα και απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευματικής Ιδιοκτησίας η καθ΄ οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση του, με αστικές και ποινικές κυρώσεις για τους παραβάτες.