Τεράστιες πυρκαγιές αποτεφρώνουν εδώ και μέρες μεγάλες εκτάσεις τροπικών δασών του Αμαζονίου – μια απίστευτη φυσική καταστροφή που οφείλεται εν πολλοίς στην ανθρώπινη παρέμβαση, κι έχει προκαλέσει παγκόσμιο συναγερμό και διεθνή πολιτική σύγκρουση.
Το πρόβλημα δεν είναι νέο. Σχεδόν 73.000 φωτιές καταγράφηκαν στα δάση του Αμαζονίου από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο. Το 2018 είχαν σημειωθεί 39.759 φωτιές, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δορυφορικών Ερευνών της Βραζιλίας (INPE). Ο μέχρι στιγμής αριθμός των πυρκαγιών το 2019 είναι ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν οι μετρήσεις του ινστιτούτου.
Μακρόν: «Διεθνής κρίση» οι πυρκαγιές στη Βραζιλία – Φέρνει το θέμα στη σύνοδο G7
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έκανε λόγο για «διεθνή κρίση», σημειώνοντας ότι θα θέσει το ζήτημα των πυρκαγιών στον Αμαζόνιο στην σύνοδο κορυφής του G7 που αρχίζει το Σάββατο στο Μπιαρίτζ. «Το σπίτι μας καίγεται, κυριολεκτικά» έγραψε στο Twitter. «Η Αμαζονία, ο πνεύμονας του πλανήτη μας που παράγει το 20% του οξυγόνου μας, είναι στις φλόγες. Πρόκειται για διεθνή κρίση. Μέλη της G7, ραντεβού σε δυο ημέρες για να συζητήσουμε αυτήν την κατεπείγουσα κατάσταση», τόνισε ο Μακρόν μέσω Twitter.
ΓΓ ΟΗΕ: «Ο Αμαζόνιος πρέπει να προστατευθεί»
Τη βαθιά του ανησυχία για τις πυρκαγιές αυτές είχε εκφράσει λίγο νωρίτερα και ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών. Ο Αντόνιο Γκουτέρες σημείωσε πως η ανθρωπότητα δεν έχει το περιθώριο να επιτρέψει περαιτέρω ζημιά σε μία τόσο σημαντική πηγή οξυγόνου και βιοποικιλότητας, προσθέτοντας πως ο Αμαζόνιος «πρέπει να προστατευθεί».
Σφοδρή επίθεση Μπολσονάρου στον Μακρόν - «Έχεις αποικιοκρατική νοοτροπία»
Αψηφώντας τη διεθνή ανησυχία για τις φωτιές στον Αμαζόνιο και τις επικρίσεις για την ολιγωρία του αναφορικά με τη λήψη μέτρων επαρκούς προστασίας του «πνεύμονα της Γης» ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου κατήγγειλε, ωστόσο, απόπειρα παρέμβασης σε εσωτερικές υποθέσεις της χώρας του. Χαρακτήρισε τυχόν συζήτηση στο G7 – όπου η Μπραζίλια δεν συμμετέχει – «λανθασμένη αποικιοκρατική νοοτροπία» από την οποία εμφορείται, όπως είπε, ο Μακρόν.
Με δύο αλλεπάλληλες αναρτήσεις του στο Twitter ο ακροδεξιός Μπολσονάρου κατηγόρησε τον κεντροδεξιό Μακρόν ότι «εργαλειοποιεί ένα εσωτερικό ζήτημα της Βραζιλίας και των άλλων χωρών όπου εκτείνεται ο Αμαζόνιος» προκειμένου να καρπωθεί «προσωπικά πολιτικά οφέλη» και ότι έχει υιοθετήσει «εντυπωσιοθηρικό τόνο που δεν συμβάλλει με κανέναν τρόπο να επιλυθεί το πρόβλημα». Η κυβέρνηση της Βραζιλίας είναι «ανοιχτή» στον διάλογο στη βάση όμως των «αντικειμενικών γεγονότων και του αμοιβαίου σεβασμού», υποστήριξε ο ακροδεξιός πρόεδρος. «Η εισήγηση του Γάλλου προέδρου κατά την οποία τα ζητήματα του Αμαζονίου θα συζητηθούν στη (σύνοδο κορυφής της) G7 χωρίς τη συμμετοχή (των κυβερνήσεων των χωρών) της περιοχής θυμίζει μια αποικιοκρατική νοοτροπία προ πολλού ξεπερασμένη τον 21ο αιώνα», συμπλήρωσε.
Ο Μπολσονάρου τόνισε ακόμη ότι ο Μακρόν χρησιμοποιεί «ψευδές» φωτογραφικό υλικό, καθώς ο Γάλλος πρόεδρος είχε μεταφορτώσει φωτογραφία του δάσους σε φλόγες που είχε τραβήξει φωτογράφος που πέθανε το 2003.Νωρίτερα, ο Μπολσονάρου κατήγγειλε, σε τοποθέτησή του που αναμεταδόθηκε απευθείας μέσω Facebook, ότι οι ξένες κυβερνήσεις που προσφέρουν χρήματα για την προστασία του τροπικού δάσους του Αμαζονίου δεν το πράττουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς ή για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά επειδή θέλουν να «αναμιχθούν» στα εσωτερικά της χώρας, να καταπατήσουν την «εθνική μας κυριαρχία».
Πριν από λίγες ημέρες ο Μπολσονάρου είχε αποκρούσει την κριτική αποδίδοντας την αύξηση των πυρκαγιών στην δράση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, δίχως να παρουσιάσει υποστηρικτικά στοιχεία. Ισχυρίστηκε ότι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές θέλουν να εκδικηθούν την κυβέρνησή του διότι έχει περικόψει την χρηματοδότησή τους.
Ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα στις πυρκαγιές του Αμαζονίου
Ωστόσο οι δηλώσεις Μπολσονάρου δεν φαίνεται να ευσταθούν. Σύμφωνα με τον ερευνητή Κάρλος Νόμπρε από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, που εξειδικεύεται στις πυρκαγιές σε τροπικά δάση, οι μαζικές φωτιές στον Αμαζόνιο οφείλονται πρωτίστως σε ανθρωπογενείς παράγοντες. Δεν πρόκειται για πυρκαγιές από φυσικά αίτια, όπως ανέφερε στη DW, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην ανεξέλεγκτη αγροτική δραστηριότητα στα παρθένα δάση της Βραζιλίας. «Δυστυχώς στη γεωργία σε εδάφη τροπικών δασών η φωτιά χρησιμοποιείται ακόμη ως γεωργική μέθοδος. Πολλές από αυτές τις φωτιές εξαπλώνονται γρήγορα και καίνε μεγάλες δασικές εκτάσεις. Στη Βραζιλία αλλά και σε άλλες χώρες από όπου περνά ο Αμαζόνιος οι αγρότες συνηθίζουν να κόβουν τροπικά δέντρα και στη συνέχεια να αφήνουν το έδαφος για περίπου τρεις μήνες να αποξηρανθεί. Έπειτα βάζουν φωτιές, ώστε η γη να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για αγροτικούς σκοπούς».
Αυξάνονται τα ποσοστά αποψίλωσης τροπικών δασών - Οι ευθύνες του Μπολσονάρου
Ο Κάρλος Νόμπρε μάλιστα επιρρίπτει ευθύνες για την άναρχη κατάσταση που επικρατεί στα δάση του Αμαζονίου στον πρόεδρο της χώρας. Ο Μπολσονάρου σε μήνυμά του προς τους αγρότες της Βραζιλίας, τους είχε ενθαρρύνει να συνεχίσουν τις επίμαχες αγροτικές δραστηριότητες σε αποψιλωμένες περιοχές του Αμαζονίου, γιατί με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν στις ανάπτυξη της οικονομίας. «Οι αγρότες εξέλαβαν το μήνυμα ως εξής: Ας αποξηράνουμε κι άλλες εκτάσεις, ας κόψουμε κι άλλα δέντρα, ας βάλουμε κι άλλες φωτιές γιατί δεν θα μας τιμωρήσει κανείς». Για τον Βραζιλιάνο ερευνητή η κατάσταση είναι κρίσιμη, δεδομένου ότι ολοένα περισσότεροι αγρότες και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στα δάση του Αμαζονίου δεν τηρούν τους νόμους και προβαίνουν σε παράνομες δραστηριότητες. Για τον Κάρλος Νόμπρε μόνη λύση στο σύνθετο αυτό πρόβλημα που απειλεί όχι μόνο τη Βραζιλία αλλά και το παγκόσμιο οικοσύστημα, δεδομένου ότι η περιοχή του Αμαζονίου θεωρείται πνεύμονας για τον πλανήτη, είναι η σύγχρονη εκπαίδευση των αγροτών και η τήρηση των υπαρχόντων νόμων. Σημαντικό επίσης είναι να μπει άμεσα φρένο στις παράνομες αποψιλώσεις τροπικών δασών και να δοθεί έμφαση στην εντατικοποίηση των μηχανισμών πρόληψης πυρκαγιών.
«Αμαζόνιος
SOS»: Το κίνημα της Γκρέτα Τούνμπεργκ
καλεί σε διαδηλώσεις μπροστά στις
πρεσβείες της Βραζιλίας
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική του Μπολσονάρου και τις πυρκαγιές που μαίνονται στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου το κίνημα που ίδρυσε η έφηβη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ κατά της κλιματικής αλλαγής, οι «Παρασκευές για το Μέλλον», κάλεσε να γίνουν σήμερα Παρασκευή διαδηλώσεις μπροστά στις πρεσβείες και τα προξενεία της Βραζιλίας σε όλο τον κόσμο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. «Αυτή τη στιγμή, οι πυρκαγιές —οι οποίες εξαπλώνονται πολύ γρήγορα—καταστρέφουν το δάσος του Αμαζονίου με τρομακτικό ρυθμό. Το σπίτι μας κυριολεκτικά καίγεται, οι πνεύμονες του πλανήτη μας μετατρέπονται σε στάχτες», τόνισε το κίνημα σε ανακοίνωσή του. «Αφότου ανέλαβε την εξουσία ο Ζαΐχ Μπολσονάρου, οι δασικές πυρκαγιές πολλαπλασιάστηκαν, εξαιτίας της ξηρασίας, αλλά επίσης εξαιτίας της αποκρουστικής περιβαλλοντικής πολιτικής της βραζιλιάνικης κυβέρνησης, που δεν βλέπει τον Αμαζόνιο παρά σαν αγελάδα για άρμεγμα», συνεχίζει το κείμενο.
Υπό το σύνθημα «Αμαζόνιος SOS», το κίνημα Παρασκευές για το Μέλλον (Fridays for Future) και τα τοπικά παραρτήματά του καλούν σε διαδηλώσεις μπροστά στις πρεσβείες και στα προξενεία της Βραζιλίας σε όλο τον πλανήτη, σε διάφορες ώρες, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Την έκκληση του κινήματος ενστερνίστηκαν αμέσως διάφορες ΜΚΟ. Διαδηλώσεις προβλέπεται να γίνουν επίσης στο Ρίο ντε Ζανέιρο και στο Σαν Πάουλου.
«Θέλουμε μια κυβέρνηση που αντιλαμβάνεται τη σημασία της φύσης και δεσμεύεται να προστατεύσει τον φυσικό μας πλούτο. Μια κυβέρνηση που ασκεί αυστηρό έλεγχο στις εταιρείες οι οποίες απομυζούν τους φυσικούς πόρους μας, που δίνει προτεραιότητα στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών», τόνισε η Ντανιέλα Μπόρζις, στέλεχος του κινήματος Παρασκευές για το Μέλλον στη Βραζιλία, σύμφωνα με την ανακοίνωση. «Ο πόλεμος εναντίον της φύσης πρέπει να τερματιστεί», υπερθεμάτισε μέσω Twitter η Γκρέτα Τούνμπεργκ, η οποία βρίσκεται πάνω σε πλοίο στον Ατλαντικό, συνεχίζει το ταξίδι της προς τη Νέα Υόρκη.
Με επιφάνεια 5,5 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, ο Αμαζόνιος είναι το πιο μεγάλο τροπικό δάσος στον πλανήτη. Αυτός ο θησαυρός βιοποικιλότητας απειλείται με αποψίλωση λόγω της γεωργικής δραστηριότητας, της κτηνοτροφίας, των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων και της υλοτομίας. Το τρέχον διάστημα, στο δάσος αυτό μαίνονται πυρκαγιές.
Μολονότι η κατάσταση στον Αμαζόνιο ήταν πολύ δύσκολο να αποτιμηθεί χθες Πέμπτη, το Εθνικό Ινστιτούτο Διαστημικής Έρευνας (INPE) έκανε λόγο για σχεδόν 2.500 νέες πυρκαγιές μέσα σε μόλις 48 ώρες στο σύνολο της Βραζιλίας. Σύμφωνα με το INPE, από τον Ιανουάριο ως την 21η Αυγούστου καταγράφηκαν 75.336 δασικές πυρκαγιές, αριθμός αυξημένος κατά 84% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο της περασμένης χρονιάς· η αύξηση των πυρκαγιών στο δάσος του Αμαζονίου ανέρχεται σε 52,6%.