Ένα ακόμη ιταλικό πολιτικό δράμα βρίσκεται σε εξέλιξη στη γειτονική χώρα, της οποίας ηγείται κυβερνητικός συνασπισμός.
Την Πέμπτη, 14 Ιουλίου 2022, ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι έχασε τη στήριξη του λαϊκιστικού κόμματος-κυβερνητικού εταίρου «Κίνημα 5 Αστέρων» ( M5S) σε ψήφο εμπιστοσύνης στη Γερουσία, αλλά κέρδισε την πλειοψηφία του κοινοβουλίου, από «αντάρτες» των Πέντε Αστέρων και άλλους βουλευτές.
Στη συνέχεια, ο Ντράγκι υπέβαλε την παραίτησή του στον Ιταλό πρόεδρο Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος δεν την έκανε δεκτή και ζήτησε εκ νέου διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, στις 20 Ιουλίου.
Η στάση απέναντι στη Ρωσία στην «καρδιά» της κυβερνητικής κρίσης
Αναλυτές αναφέρουν ότι είναι ακόμη δύσκολο να προβλέψει κάποιος αν η κυβερνητική κρίση αποσοβήθηκε οριστικά, ή αν έχει παγώσει για λίγες ημέρες.
Η ρήξη μεταξύ του Μάριο Ντράγκι και του νυν επικεφαλής του M5S, Τζουζέπε Κόντι (πρώην πρωθυπουργός 2018-2021), σοβούσε εδώ και καιρό. Οφείλεται στην αντίθεση του M5S στη γραμμή που τηρεί ο Μάριο Ντράγκι από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου.
Ο Κόντε έχει επιφυλάξεις για τις κυρώσεις που επιβάλλει η Ιταλία στη Ρωσία και αμφισβητεί τη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Ήδη από την άνοιξη, ο επικεφαλής του Κινήματος Πέντε Αστέρων πήρε αποστάσεις από την αποφασιστική γραμμή του Μάριο Ντράγκι στο Ουκρανικό. Εξάλλου, αυτός είναι ο λόγος που και ο υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι ντι Μάιο εγκατέλειψε το Κίνημα Πέντε Αστέρων, στις 21 Ιουνίου, παίρνοντας μαζί του 60 βουλευτές που τάσσονται υπέρ της γραμμής Ντράγκι απέναντι στη Ρωσία.
Επιχαίρει η Ρωσία για Ντράγκι, Τζόνσον
«Φεύγοντας, κάνετε χάρη στον Πούτιν» είπε, κατά τη χθεσινή συζήτηση στην ιταλική Γερουσία, ο Αντόνιο Σακόνε, από το κόμμα Φόρτσα Ιτάλια, απευθυνόμενος στο Κίνημα 5 Αστέρων.
Ο Σακόνε προειδοποίησε ότι η πτώση της κυβέρνησης Ντράγκι θα οδηγούσε σε «πανευρωπαϊκή αποσταθεροποίηση».
Λίγες ώρες αργότερα, και ενώ είχε μεσολαβήσει η παραίτηση του πρωθυπουργού, ο πρώην πρωθυπουργός της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ανήρτησε φωτογραφίες του Μπόρις Τζόνσον και του Μάριο Ντράγκι με το ερώτημα «ποιος είναι ο επόμενος;».
«Οι καλύτεροι φίλοι της Ουκρανίας αποχωρούν», είχε σχολιάσει ο Μεντβέντεφ την προηγούμενη εβδομάδα, όταν παραιτήθηκε ο Τζόνσον.
H είδηση της παραίτησης του 74χρονου Ντράγκι έκανε ταχύτατα τον γύρο του κόσμου, με πληθώρα μέσων ενημέρωσης να σημειώνουν ότι ο Ντράγκι αποτελεί εγγύηση σταθερότητας εν μέσω του πολέμου, της ενεργειακής, της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης.
Παιχνίδι των «5 Αστέρων» επειδή υστερούν στις δημοσκοπήσεις
Ο Μάριο Ντράγκι βρίσκεται στα ηνία της Ιταλίας από τον Φεβρουάριο του 2021, με τη στήριξη της πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, από την αριστερά ως την άκρα δεξιά.
Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ (2011-2019), με το φωτοστέφανο του τεχνοκράτη και τη δόξα του «σωτήρα του ευρώ», έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να διατηρήσει τη συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας, ώστε να σταθεροποιήσει την οικονομική κατάσταση της Ιταλίας, η οποία είναι εξαιρετικά αδύναμη μετά την κρίση που προκάλεσε η πανδημία Covid-19.
Από την πλευρά του, ο νυν ηγέτης του Κινήματος Πέντε Αστέρων, Τζουζέπε Κόντε, δήλωσε ότι είναι «έτοιμος να στηρίξει την κυβέρνηση αλλά όχι να υπογράψει λευκή επιταγή», και ανακοίνωσε, το βράδυ της Τετάρτης 13 Ιουλίου, ότι το κόμμα του δεν θα στήριζε τον Μάριο Ντράγκι στην ψήφο εμπιστοσύνης στη Γερουσία, για το πακέτο οικονομικής βοήθειας ύψους 23 δισ. ευρώ για οικογένειες και επιχειρήσεις, το οποίο θεωρούσε μη αρκετό!
Ο Τζουζέπε Κόντε κατηγόρησε τον Ντράγκι ότι δεν κάνει αρκετά για να αντιμετωπίσει την κρίση στο κόστος ζωής.
Ο Ιταλός πρωθυπουργός κέρδισε, τελικά, την πρόταση εμπιστοσύνης με την ψήφο του Ντι Μάιο και των βουλευτών που εκείνος ελέγχει, καθώς και των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Ο πρώην αρχηγός των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάιο, κατηγόρησε το πρώην κόμμα του για ένα κυνικό σχέδιο να ρίξει την κυβέρνηση, για να κερδίσει υποστήριξη.
Μια παραίτηση που δεν έγινε δεκτή
Παρ’ όλα αυτά, ο Ντράγκι θεώρησε ότι η ρήξη ήταν αναπόφευκτη και αποφάσισε να υποστεί τις συνέπειες.
Αμέσως μετά την ψηφοφορία στη Γερουσία, ο Ιταλός πρωθυπουργός μετέβη στο Κυρηνάλιο Μέγαρο, για να ανακοινώσει επίσημα στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, την απόφασή του, σε μια συνάντηση που διήρκεσε μία ώρα. Στη συνέχεια συγκάλεσε υπουργικό συμβούλιο, και ανακοίνωσε την παραίτησή του, λέγοντας ότι «η κυβερνητική συμμαχία που στήριζε αυτή την κυβέρνηση δεν υπάρχει πλέον».
Ο κ. Ματαρέλα δεν έκανε δεκτή την παραίτηση και ζήτησε από τον Ντράγκι να παρουσιαστεί ενώπιον του κοινοβουλίου, για να εξακριβωθεί ξανά αν διαθέτει την εμπιστοσύνη του.
Παρά τις προσπάθειες που έγιναν το πρωί της Πέμπτης για την επίλυση της κρίσης, ο κ. Ντράγκι επέμενε ότι δεν θα συνέχιζε να κυβερνά χωρίς το Κίνημα Πέντε Αστέρων.
Οι εξελίξεις προκάλεσαν νευρικότητα στους επενδυτές, με συνέπεια το χρηματιστήριο του Μιλάνου να υποχωρήσει κατά 3%.
Ο λαϊκισμός της αντιπολίτευσης
Το Κίνημα Πέντε Αστέρων βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση στις δημοσκοπήσεις (είχε λάβει 32% στις βουλευτικές του 2018 και τώρα έχει 10% στις μετρήσεις), δεν έχει σαφή πολιτική κατεύθυνση και προφανώς ασκεί αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, την οποία ως χθες στήριζε, ώστε να ανεβάσει τα ποσοστά του, ενόψει των βουλευτικών εκλογών, τον Μάρτιο 2023. Η επιλογή της ρήξης φάνηκε η καλύτερη για τα ηγετικά κλιμάκια του κόμματος, ώστε να διατηρήσει την εκλογική του βάση.
Ο Ντράγκι διαθέτει αρκετά κοινοβουλευτικά ερείσματα και χωρίς το Κίνημα 5 Αστέρων. Ωστόσο, άλλες πολιτικές δυνάμεις, όπως το Δημοκρατικό Κόμμα, δεν θέλουν να υποστούν μόνες τους την κυβερνητική φθορά σε μια τόσο δύσκολη περίοδο, επιτρέποντας στα 5 Αστέρια να κάνουν αντιπολίτευση.
Για τον λόγο αυτόν είχαν ξεκαθαρίσει στον επικεφαλής του κινήματος, πρώην πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε, ότι αν «κάνει νερά», η κυβέρνηση θα καταρρεύσει, και ο μόνος δρόμος είναι οι πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο.
Αλλά από χθες επικρατούν ψυχραιμότερες σκέψεις. Ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος, Ενρίκο Λέτα, σημείωσε ότι το σημαντικότερο είναι «η συνέχεια της διακυβέρνησης». Ο δε υπουργός Ανάπτυξης, Τζανκάρλο Τζορτζέτι, προερχόμενος από το κόμμα Φόρτσα Ιτάλια, του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, αντιμετώπισε την πολιτική κρίση με ψυχραιμία. «Σε έναν αγώνα υπάρχει και η παράταση», είπε.
Πιθανές εκλογές το φθινόπωρο
Όσο για τον Μάριο Ντράγκι, δίνει την εντύπωση ότι αναζητεί έξοδο από την πρωθυπουργία και δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει τα πάντα για να διατηρήσει μια κυβερνητική πλειοψηφία, της οποίας οι εταίροι κάνουν το δικό τους παιχνίδι, ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Επομένως, το στοίχημα μοιάζει δύσκολο για τον πρόεδρο Ματαρέλα, αν επιθυμεί η κυβέρνηση Ντράγκι να επιβιώσει και μετά το καλοκαίρι.
Η θητεία του ιταλικού κοινοβουλίου λήγει την άνοιξη του 2023. Εάν ο Ματαρέλα δεν καταφέρει να βρει μια λύση ώστε η κυβέρνηση Ντράγκι να συνεχίσει, αναμένεται να διαλύσει το νομοθετικό σώμα και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, οι οποίες θα μπορούσαν να γίνουν στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Το ζήτημα είναι ότι από τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση Ντράγκι κανένα δεν επιθυμεί άμεσα εκλογές -ούτε το Κίνημα 5 Αστέρων.
Η μόνη που δεν βλέπει την ώρα να στηθούν νέες κάλπες είναι η επικεφαλής του φασιστικών καταβολών κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας, του μόνου που δεν στήριξε την κυβέρνηση Ντράγκι.
Ανησυχία στον ευρωπαϊκό Τύπο
«Δυστυχώς, ο Μάριο Ντράγκι αποφάσισε να μη δέχεται πλέον τους εκβιασμούς των κομμάτων που απαρτίζουν την ετερόκλητη κυβερνητική πλειοψηφία», αναφέρει σήμερα η καθημερινή εφημερίδα της Ελβετίας Le Temps.
«Η κρίση της κυβέρνησης Ντράγκι οφείλεται στην απόφαση του Κινήματος 5 Αστέρων να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στη Γερουσία σε νομοσχέδιο που ενέκρινε η κυβέρνηση και προέβλεπε μέτρα 23 δισ. ευρώ προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις», σημειώνει η La Repubblica.
«Ο πρωθυπουργός κέρδισε τις απαραίτητες ψήφους, παρά την αποχή των βουλευτών του Κόμματος 5 Αστέρων, αλλά αποφάσισε ότι η μισή αυτή νίκη δεν του αρκεί», διαπιστώνει η Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Το Politico επιμένει στις συνέπειες που θα έχει ενδεχόμενη κυβερνητική κρίση στην Ιταλία για το σύνολο της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αν παραιτηθεί ο Μάριο Ντράγκι, τότε «η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χάσει έναν από τους τελευταίους μεγάλους που υπάρχουν στο δωμάτιο» προειδοποιεί, και προσθέτει ότι ο Ιταλός πρωθυπουργός είναι ένας από τους ισχυρούς πολιτικούς της ΕΕ, μαζί με τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Όλαφ Σολτς.