Την εκτίμηση πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα ηττηθεί από τον πρώτο γύρο των τουρκικών εκλογών και μάλιστα με μεγάλη διαφορά έκανε ο έγκλειστος στη φυλακή de facto ηγέτης του φιλοκουρδικού HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς σε συνέντευξή του στο Politico, τονίζοντας τη σημασία που μπορούν να διαδραματίσουν οι ψήφοι των Κούρδων στο τελικό αποτέλεσμα.
Ο άνθρωπος που πρόκειται να διαμορφώσει τις «ιστορικές» εκλογές στην Τουρκία - στις οποίες ο Ερντογάν επιχειρεί να εδραιώσει την 20ετή κυριαρχία του στην εξουσία - «τρέχει» την καμπάνια του από ένα κελί φυλακής και πιστεύει πως έχει προβάδισμα, λέει αρχικά το δημοσίευμα του Politico.
Ο λόγος για τον Σελαχατίν Ντεμιρτάς, πρώην υποψήφιο πρόεδρο και αρχηγό του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, ο οποίος περνά τον έβδομο χρόνο του σε φυλακή υψίστης ασφαλείας κοντά στα ελληνικά σύνορα αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για τρομοκρατία.
Ακόμα και έτσι, όμως το Politico σημειώνει πως εξακολουθεί να ασκεί τεράστια επιρροή στις διπλές (προεδρικές και κοινοβουλευτικές) εκλογές της 14ης Μαΐου, κυρίως λόγω των ψήφων εκατομμύριων Κούρδων, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Τουρκίας, που αριθμεί 85 εκατομμύρια κατοίκους.
Αυτές οι ψήφοι του κουρδικού παράγοντα φαίνεται πως θα αποδειχθούν καθοριστικές, με τον Ντεμιρτάς να εκτιμά πως περί τα δύο τρίτα αυτών θα τις συγκεντρώσει το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP). «Σε αυτήν την κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση, όπου ακόμα και η μισή ποσοστιαία μονάδα είναι καθοριστική, οι Κούρδοι ψηφοφόροι θα είναι ιδιαίτερα επιδραστικοί στην τελική της έκβαση», είπε ο Ντεμιρτάς στο Politico, σε μια συνέντευξη που έγινε μέσω των δικηγόρων του, παρά τη διαμαρτυρία του πως «είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθείς και να συμμετέχεις στην πολιτική από μια φυλακή υψίστης ασφαλείας».
«Πιστεύω πως ο Ερντογάν θα χάσει στον πρώτο γύρο με μεγάλη διαφορά», πρόσθεσε ο 50χρονος πολιτικός ηγέτης, ο οποίος αντιμετωπίζει 38 φορές ισόβια κάθειρξη εάν καταδικαστεί και διαμαρτύρεται ότι οι κατηγορίες εναντίον του αποτελούν μέρος πολιτικής δίωξης από την κυβέρνηση.
Το Politico χαρακτηρίζει τις εκλογές στην Τουρκία ως μια από τις σημαντικότερες πολιτικές αναμετρήσεις της χρονιάς, με τεράστιες επιπτώσεις για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Πολλοί βλέπουν την κάλπη αυτή ως μια καθοριστική στιγμή για την απομάκρυνση της δημοκρατίας από την όλο και πιο συγκεντρωτική διακυβέρνηση του Ερντογάν, όμως αναφέρεται πως ο «ισλαμιστής λαϊκιστής» ηγέτης δεν θα είναι εύκολο να ηττηθεί, καθώς πρόκειται για έναν βετεράνο πολιτικό με βαθιά υποστήριξη από τη λαϊκή βάση, που αντλεί δύναμη μέσα από τους πόρους του κράτους και των φιλικών μέσων ενημέρωσης.
Στη συνέχεια το Politico αναφέρεται στη Συμμαχία των 6 της αντιπολίτευσης, προκειμένου να επικρατήσουν του Ερντογάν, με το HDP να μην έχει ενταχθεί επίσημα σε αυτήν, μολονότι στηρίζει Κιλιτσντάρογλου μην κατεβάζοντας δικό του υποψήφιο για πρόεδρο. Γίνεται επίσης αναφορά στο «ντέρμπι» που «βγάζουν» οι δημοσκοπήσεις, με τον Ερντογάν να παρουσιάζεται πιο ευάλωτος από ποτέ λόγω του υψηλού πληθωρισμού και της αυξημένης απογοήτευσης για την διαφθορά και την κακοδιαχείριση.
Ο ρυθμιστής των εκλογών
Ο Ντεμιρτάς κέρδισε για πρώτη φορά τη διεθνή προσοχή ως δύναμη στην τουρκική πολιτική σκηνή πριν από σχεδόν μια δεκαετία, όταν εδραίωσε τη φήμη του ως ρυθμιστής. Τραγουδοποιός, βραβευμένος συγγραφέας πέντε βιβλίων και δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμμετείχε δυναμικά στην προεδρική κούρσα της Τουρκίας το 2014, όταν βγήκε εκτός από την κουρδική βάση του, συγκεντρώνοντας σχεδόν το 10% των συνολικών ψήφων, και στις βουλευτικές εκλογές του 2015 όταν ως κοινός αρχηγός του κόμματός του εξασφάλισε 80 βουλευτές, στερώντας την πλειοψηφία του κόμματος AK του Ερντογάν.
Για τους υποστηρικτές του Ντεμιρτάς, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που ο Ερντογάν προσπαθεί να τον εξουδετερώσει. Ο ίδιος ο Ντεμιρτάς τονίζει ότι η κουρδική απογοήτευση με το κυβερνών κόμμα έχει αυξηθεί.
«Οι Κούρδοι στόχος των αυταρχικών πολιτικών πίεσης του Ερντογάν»
«Τα τελευταία χρόνια, λόγω των αυταρχικών πολιτικών πίεσης του Ερντογάν, οι Κούρδοι έχουν γίνει στόχοι μαζί με όλες τις ομάδες της αντιπολίτευσης. Δώδεκα εκλεγμένοι Κούρδοι βουλευτές, 102 δήμαρχοι και χιλιάδες κομματικά στελέχη και υποστηρικτές έχουν φυλακιστεί. Διοικητές και άλλοι κρατικοί αξιωματούχοι διορίστηκαν ως διαχειριστές στους δήμους τους. Ο Ερντογάν έχει στραφεί σε μια ακραία εθνικιστική πολιτική που δείχνει ανοιχτά εχθρότητα προς τους Κούρδους και έχει χάσει σημαντικό μέρος της κουρδικής υποστήριξης», είπε.
Για πολλούς, σύμφωνα με το δημοσίευμα, η δεινή κατάσταση του Ντεμιρτάς είναι μια περιπτωσιολογική μελέτη για το τεράστιο εύρος των εξουσιών του Ερντογάν. Έχουν περάσει τρία χρόνια από τότε που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) ζήτησε από την Τουρκία «να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα» για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Ντεμιρτάς, κρίνοντας ότι η φυλάκισή του παραβίαζε όχι μόνο τα δικά του δικαιώματα στην ελευθερία, την ασφάλεια και την ελευθερία της έκφρασης, αλλά και το δικαίωμα της χώρας για ελεύθερες εκλογές. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι λόγοι της σύλληψής του ήταν κάλυψη για απώτερο πολιτικό σκοπό.
Ο Ερντογάν παραμέρισε την ετυμηγορία του 2020, επιμένοντας πως «το ΕΔΑΔ δεν μπορεί να αποφασίσει στη θέση των δικαστηρίων μας». Ο Τούρκος πρόεδρος καταδικάζει την αντιπολίτευση ευρέως ως υποστηρικτές των τρομοκρατών με αφορμή την στήριξη της κίνησης του ΕΔΑΔ υπέρ της αποφυλάκισης του Ντεμιρτάς. Παράλληλα, θεωρεί το HDP «κοινοβουλευτικό παρακλάδι τρομοκρατών».
Ντεμιρτάς: «Δεν είμαστε πολιτική προέκταση του PKK»
Το ίδιο το HDP, το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας, αντιμετωπίζει πιθανό αποκλεισμό. Αυτό οφείλεται σε μια ποινική υπόθεση που επικεντρώνεται σε αυτό που λένε οι εισαγγελείς ότι είναι οι δεσμοί του κόμματος με το PKK, μια ένοπλη κουρδική ομάδα που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, την ΕΕ και τις Η.Π.Α. Το HDP αρνείται τέτοιους δεσμούς και το ΕΔΑΔ έχει ήδη επικρίνει την Τουρκία για το κλείσιμο του προκάτοχου κόμματος ως παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ωστόσο, πολλοί επέκριναν τον Ντεμιρτάς επειδή δεν μίλησε σθεναρά εναντίον του PKK.
«Δεν επιδοκιμάζουμε ούτε υποστηρίζουμε τη χρήση βίας και ένοπλων μεθόδων», είπε ο Ντεμιρτάς. «Δεν αυτοπροσδιοριζόμαστε ως πολιτική προέκταση του PKK γιατί δεν είμαστε. Είμαστε μια ανεξάρτητη πολιτική οντότητα». Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν από καιρό καταγγείλει τις ποινές που επιβλήθηκαν στον Ντεμιρτάς και το κόμμα του ως ένδειξη του αυξανόμενου αυταρχισμού του Ερντογάν.
Και όμως, για τους κυβερνητικούς επικριτές, ο Ντεμιρτάς αντιπροσωπεύει επίσης την ευπάθεια του ισχυρού άνδρα. Κατέχει τεράστια επιρροή στο HDP, του οποίου παραμένει de facto ηγέτης. Πράγματι, η φυλάκισή του - και η ευρεία διεθνής καταδίκη του - του δίνει ηθική εξουσία στα μάτια των υποστηρικτών του κόμματός του και άλλων υποστηρικτών της αντιπολίτευσης. Ο Ντεμιρτάς μεταφέρει καθημερινά τα μηνύματά του μέσω των δικηγόρων του και η ομάδα του τον βοηθά να διατηρεί ισχυρή παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Κερδίζοντας την υποστήριξη των Κούρδων, ο Κιλιτσντάρογλου έχει τεράστια δύναμη πίσω του»
Ο Seren Selvin Korkmaz, συνιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής του IstanPol Institute, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Κωνσταντινούπολη, τόνισε τη σημασία του Ντεμιρτάς. «Οι Κούρδοι ψηφοφόροι είναι ρυθμιστές σε αυτές τις προεδρικές εκλογές», είπε, σημειώνοντας ότι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ήττα του AKP του Ερντογάν στις τοπικές εκλογές του 2019.
«Κερδίζοντας την υποστήριξη των Κούρδων, ο Kιλιτσντάρογλου έχει τώρα τεράστια δύναμη πίσω του», συνέχισε, προβλέποντας ότι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης «θα λάβει εντυπωσιακό ποσοστό από τους Κούρδους ψηφοφόρους», εν μέρει λόγω της περιεκτικής πολιτικής του. «Οι Κούρδοι τον βλέπουν ως έναν από αυτούς λόγω της γενέτειράς του», πρόσθεσε.
Παρόλο που ο Ντεμιρτάς αυτοπροσδιορίζεται ως Κούρδος, απεικονίζεται επίσης ως ο πολιτικός ηγέτης ενός ευρύτερου αριστερού κινήματος στην Τουρκία. Ο Ερντογάν ηγήθηκε μιας ειρηνευτικής διαδικασίας 2013-2015 για την επίλυση της μακροχρόνιας κουρδικής διαμάχης της χώρας προτού σκληρύνει τη θέση του.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχει κάνει περισσότερα από κάθε προηγούμενη για να ενισχύσει τα δικαιώματα των Κούρδων της χώρας, οι οποίοι τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν περιοριστεί στη χρήση της γλώσσας τους και βρίσκονταν στο επίκεντρο μίας αιματηρής σύγκρουσης που στοίχισε δεκάδες χιλιάδες ζωές αλλά ότι κλήθηκε να ανταποκριθεί σε μια αναζωπύρωση της βίας από το 2015 και μετά.
Λίγο μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Ερντογάν ανέλαβε επίσης τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης και οδήγησε τη χώρα σε μια πιο εθνικιστική και αυταρχική κατεύθυνση, όπως λένε πολλοί παρατηρητές.
Ανησυχία Ντεμιρτάς για την «ασφάλεια των εκλογών»
Αυτό έχει αφήσει τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης να ανησυχούν για το εάν οι εκλογές του Μαΐου θα είναι ελεύθερες και δίκαιες. Ο Ντεμιρτάς είπε ότι ανησυχεί για την ακεραιότητα των εκλογών όπου ο πρόεδρος έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί όλη την εξουσία και τους οικονομικούς πόρους του κράτους για να αποκτήσει πλεονέκτημα.
«Οι διεθνείς πολιτικοί και επίσημοι θεσμοί θα πρέπει να στείλουν παρατηρητές για τις τουρκικές εκλογές με μεγαλύτερη σοβαρότητα από ποτέ άλλοτε», είπε ο Ντεμιρτάς. «Η ασφάλεια των εκλογών είναι εξαιρετικά κρίσιμη».
Όταν ρωτήθηκε σχετικά με τις ανησυχίες σχετικά με το εάν ο Ερντογάν ήταν έτοιμος να παραμερίσει εάν χάσει ή θα προσπαθήσει να αντεπιτεθεί στο αποτέλεσμα, ο Ντεμιρτάς είπε: «Πιστεύω ότι ο Ερντογάν θα αποδεχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα και θα δείξει σεβασμό για το αποτέλεσμα. Δεν είναι δυνατόν να φανταστεί κανείς κάτι διαφορετικό».
Με πληροφορίες από Politico