Στο νέο κοινοβούλιο της Βραζιλίας η Δεξιά θα είναι ακόμη πιο ισχυρή απ’ ό,τι σε εκείνο όπου εξελέγη πριν από τέσσερα χρόνια.
Το γεγονός αυτό θα περιπλέξει την άσκηση των καθηκόντων της δυνητικής αυριανής κεντροαριστερής κυβέρνησης του πρώην προέδρου Λούλα ή θα λύσει τα χέρια αυτής του ακροδεξιού Ζαΐρ Μπολσονάρου, σε περίπτωση που επανεκλεγεί ο απερχόμενος αρχηγός του κράτους την 30ή Οκτωβρίου.
Τον πρώτο γύρο, τη 2η Οκτωβρίου, τον κέρδισε ο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα (48%) μεν, αλλά ήταν η πλευρά του αντιπάλου του αυτή που πανηγύρισε.
Ο κ. Μπολσονάρου συγκέντρωσε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις (43%).
Όποιος κι αν αναδειχθεί νικητής στον δεύτερο γύρο, η παράταξη του τελευταίου, το Φιλελεύθερο Κόμμα (Partido Liberal, PL), θα κατέχει τις περισσότερες έδρες στο Κοινοβούλιο.
«Συντηρητικό Κοινοβούλιο»
Στη Βουλή, το PL εξασφάλισε 99 από τις 513 έδρες, επίδοση άνευ προηγουμένου από το 1998 για οποιοδήποτε βραζιλιάνικο κόμμα (+23 σε σύγκριση με την απερχόμενη).
Εάν σε αυτές προστεθούν οι έδρες του Προοδευτικού Κόμματος (PP) και των Ρεπουμπλικανών, άλλων δύο παρατάξεων που υποστηρίζουν άνευ όρων τον Ζαΐρ Μπολσονάρου, το στρατόπεδο του απερχόμενου αρχηγού του κράτους θα έχει πάνω από το ένα τρίτο των βουλευτών (190).
Στη Γερουσία, στο PL κατακυρώθηκαν έξι επιπλέον έδρες, θα έχει συνολικά 13 από τις 81 της βραζιλιάνικης άνω Βουλής, όπου την πλειοψηφία (το 53%) έχει η Δεξιά.
«Πρόκειται για Κοινοβούλιο συντηρητικό, φιλελεύθερο», είπε με ικανοποίηση ο πρόεδρος της κάτω Βουλής, Άρθουρ Λίρα, του PP, εκ των πιο στενών συμμάχων του αρχηγού του κράτους.
Κοινοβούλιο «εχθρικό» προς τον Λούλα
Παρά το σκωτσέζικο ντους της 2ης Οκτωβρίου, ο Λούλα παραμένει το μεγάλο φαβορί των δημοσκοπήσεων.
Όμως, ακόμη κι αν επιβληθεί στον δεύτερο γύρο, ο άλλοτε συνδικαλιστής ηγέτης θα χρειαστεί να κυβερνήσει με «εχθρικό Κοινοβούλιο», με δεδομένη την άνοδο «της Δεξιάς και πάνω απ’ όλα της Άκρας Δεξιάς», εξηγεί ο Όλιβερ Στούνκελ, πολιτολόγος του Ιδρύματος Ζετούλιου Βάργκας.
Προειδοποιεί ότι κοινοβουλευτικοί όπως ο βουλευτής Εντουάρντου Μπολσονάρου, γιος του προέδρου, ή ο νεοεκλεγμένος γερουσιαστής Σέρζου Μούρου, ο άλλοτε δικαστικός που καταδίκασε τον Λούλα να εκτίσει ποινή κάθειρξης για υπόθεση διαφθοράς, φυσικά «θα προσπαθήσουν να του κάνουν τη ζωή δύσκολη».
Μπορεί να κατατεθούν προτάσεις για την απομάκρυνσή του από την εξουσία «από την αρχή» της πιθανής νέα του θητείας -θα πρόκειται, εάν εκλεγεί, για την τρίτη-, την 1η Ιανουαρίου.
Η κεντροαριστερή συμμαχία του Λούλα θα μπορεί να υπολογίζει σε 120 έδρες στη Βουλή, το Κόμμα Εργαζομένων (PT) θα καταλάβει 68.
Για να τηρήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις του, όπως η αύξηση των φόρων για τους πλουσιότερους, ο πρώην πρόεδρος θα χρειαστεί συμμαχίες με δυνάμεις του Κέντρου, κάτι που είχε κάνει και στις προηγούμενες δύο θητείες του (2003-2010).
Ο παράγοντας Κέντρο
Οι παρατάξεις του Κέντρου, ή «Centrão» όπως αποκαλούνται συλλήβδην, νεφέλωμα μεικτών κομμάτων που μπαίνουν στη Βουλή εδώ και δεκαετίες, σχηματίζουν συμμαχίες ανάλογα με τη φορά του ανέμου.
Ωστόσο, το ότι θα κατέχουν 240 έδρες στο νέο Κοινοβούλιο σημαίνει πως μπορούν να μεταβάλουν την ισορροπία υπέρ του Λούλα.
Φυσικά, θα το έκαναν κάθε άλλο παρά... δωρεάν: τα κόμματα αυτά εξαργυρώνουν την υποστήριξή τους με θέσεις στη δημόσια διοίκηση ή επιδοτήσεις για τα εκλογικά τους οχυρά.
Κι ο άνεμος μπορεί να γυρίσει, όπως διαπίστωσε η πρώην πρόεδρος Τζίλμα Χουσέφ (2011-2016), η δελφίνος του Λούλα, που εγκαταλείφθηκε από μεγάλο μέρος του Centrão, στη δίκη της με την οποία παύθηκε από το αξίωμα.
Η Καρολίνα Μποτέλιου, ερευνήτρια πολιτικής επικοινωνίας στο πανεπιστήμιο της πολιτείας του Ρίο, θεωρεί πάντως ότι οι περισσότεροι αιρετοί της Δεξιάς θα είναι ανοικτοί στον διάλογο.
«Οι πιο εξτρεμιστές δεν έχουν μεγάλο μαζικό κόμμα που θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση», εκτιμά.
Λυμένα χέρια για τον Μπολσονάρου;
Σε περίπτωση επανεκλογής του ακροδεξιού προέδρου, η δεύτερη θητεία του μάλλον θα σημαδευτεί από λιγότερες συγκρούσεις σε σύγκριση με τα πρώτα τέσσερα χρόνια του στην εξουσία.
Το νέο Κοινοβούλιο έχει πιο «συμφιλιωτική» διάθεση και η «μεγάλη πλειοψηφία» της Δεξιάς «θα μας επέτρεπε να επιτυγχάνουμε πολύ πιο γρήγορα την έγκριση» σχεδίων νόμου, είπε την Κυριακή ο Ζαΐρ Μπολσονάρου.
Ο ακροδεξιός πρόεδρος θα μπορεί εξάλλου να ονομάσει δύο νέα μέλη στο Ανώτατο Δικαστήριο από το 2023, που θα χρειαστεί να εγκρίνει η Γερουσία - η οποία είναι πλέον πιο ευνοϊκά διακείμενη προς τον κ. Μπολσονάρου.
Η άνω Βουλή, εξάλλου, μπορεί να αποπέμψει κάποιο μέλος του κορυφαίου δικαστικού θεσμού, όπου ο Ζαΐρ Μπολσονάρου έχει πολλά μαύρα πρόβατα, ιδίως τον Αλεσάντρ τζι Μοράις, που κίνησε έρευνα εναντίον του για τη διασπορά ψευδών πληροφοριών.
«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη δημοκρατία» στην ενδεχόμενη δεύτερη θητεία του απερχόμενου αρχηγού του κράτους θα υπάρξει «αν είναι σε θέση να ασκήσει επιπλέον πίεση στο δικαστικό σώμα», σύμφωνα με τον κ. Στούνκελ.