Η είδηση του θανάτου του προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, και του υπουργού Εξωτερικών, Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν, μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου στο οποίο επέβαιναν αποτελεί, σύμφωνα με τον ιρανικό Τύπο, σοβαρή εξέλιξη στην πολιτική ζωή της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανακοίνωσαν σήμερα το πρωί τον θάνατο του προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί και του υπουργού Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν ως αποτέλεσμα της πτώσης χθες του ελικοπτέρου στο οποίο επέβαιναν, στο Βορειοδυτικό Ιράν. Η ανακοίνωση αυτή σηματοδοτεί περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας στο Ιράν, κρίσιμο παράγοντα στη Μέση Ανατολή, μια περιφέρεια η οποία συγκλονίζεται από τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Χαμάς.
Η πληροφορία για τον θάνατο του προέδρου μεταδόθηκε από τα κύρια πρακτορεία ειδήσεων και τις εφημερίδες, εν αναμονή μιας δήλωσης των Αρχών αφότου εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του ελικοπτέρου σήμερα τα χαράματα. Η ιρανική τηλεόραση μεταδίδει σήμερα το πρωί θρησκευτικούς ύμνους και φωτογραφίες του προέδρου.
«Το μεγάλο πνεύμα του δημοφιλούς και επαναστάτη προέδρου του Ιράν μετέβη στο ανώτατο βασίλειο», μετέδωσε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων IRNA, χαιρετίζοντας «το μαρτύριο» των θυμάτων.
Το πρακτορείο διευκρίνισε ότι εντός της ημέρας η κυβέρνηση θα προβεί σε δήλωση για το συμβάν.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Tasnim, που επικαλείται δηλώσεις του επικεφαλής της ιρανικής Ερυθράς Ημισελήνου, οι σοροί του Ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι και των υπόλοιπων επιβαινόντων ανασύρθηκαν και μεταφέρονται με ασθενοφόρα στο νεκροταφείο της Ταμπρίζ.
Το χρονικό της συντριβής του ελικοπτέρου
Ο 63χρονος πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Ραϊσί, που εξελέγη το 2021, ο 60χρονος υπουργός Εξωτερικών Αμιραμπντολαχιάν, που ανέλαβε το αξίωμα επίσης το 2021, καθώς και άλλοι αξιωματούχοι που επέβαιναν σε ελικόπτερο Bell 212 που συνετρίβη χθες Κυριακή σε ορεινή περιοχή κάτω από πολύ κακές καιρικές συνθήκες, είναι όλοι νεκροί.
Το θρίλερ ξεκίνησε το απόγευμα της Κυριακής, όταν πληροφορίες άρχισαν να μεταδίδουν ότι το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε ο Ιρανός πρόεδρος είχε «ανώμαλη προσγείωση» γύρω στις 13:30 ώρα Τεχεράνης (13:00 ώρα Ελλάδος). Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε γιγαντιαία επιχείρηση έρευνας και διάσωσης, εν μέσω δύσκολων καιρικών συνθηκών, μιας και την περιοχή σκεπάζει ομίχλη. Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου του ιρανικού στρατού διέταξε να χρησιμοποιηθούν στις επιχειρήσεις όλες οι δυνάμεις του στρατού και της επίλεκτης Φρουράς της Επανάστασης.
Το πρακτορείο ειδήσεων IRNA ανέφερε ότι περισσότερες από 40 ομάδες διάσωσης που χρησιμοποιούν σκύλους αναζήτησης και drones στάλθηκαν στο σημείο της συντριβής.
Οι πιθανότητες να βρίσκονταν ζωντανοί ο 63χρονος πρόεδρος και οι οκτώ άλλοι επιβάτες μειώνονταν σταδιακά στη διάρκεια της νύχτας.
Μεταξύ αυτών ήταν ο κυβερνήτης της επαρχίας του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν, ο κύριος ιμάμης της περιφέρειας, ο αρχηγός της ασφάλειας του προέδρου, καθώς και τρία μέλη του πληρώματος.
Τα συντρίμμια του ελικοπτέρου βρέθηκαν σήμερα τα ξημερώματα, Δευτέρα. Την είδηση επιβεβαίωσε η Ερυθρά Ημισέληνος, η οποία ανέφερε ότι οι ομάδες διάσωσης εντόπισαν το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε ο Ραϊσί, μαζί με ακόμα 8 άτομα.
«Οι ομάδες έρευνας και διάσωσης της Ερυθράς Ημισελήνου έφτασαν στο σημείο όπου συνετρίβη το ελικόπτερο που μετέφερε τον πρόεδρο», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η ιρανική Ερυθρά Ημισέληνος.
«Το ελικόπτερο του προέδρου εντοπίστηκε. Ομάδες έρευνας και διάσωσης πλησιάζουν τον τόπο της συντριβής (…), η κατάσταση δεν είναι καλή», τόνισε ο επικεφαλής της ιρανικής Ερυθράς Ημισελήνου, Πιρχουσέιν Κουλιβάντ, αρχικά, ενώ λίγο αργότερα, μιλώντας στην ιρανική τηλεόραση, επισήμανε ότι δεν εντοπίστηκε καμία ένδειξη ζωής στον τόπο όπου συνετρίβη χθες Κυριακή το ελικόπτερο Bell 212.
«Το ελικόπτερο του προέδρου Ραΐσι κάηκε ολοσχερώς κατά τη συντριβή. Δυστυχώς, υπάρχουν φόβοι ότι όλοι οι επιβάτες είναι νεκροί», δήλωσε ο αξιωματούχος στο Reuters. Λίγο αργότερα αξιωματούχος ανέφερε επίσης στο Reuters ότι και οι 9 επιβαίνοντες είναι νεκροί.
Νωρίτερα, τουρκικό τηλεκατευθυνόμενο μη επανδρωμένα εναέριο όχημα τύπου Akıncı εντόπισε «πηγή θερμότητας που υπήρχαν υποψίες πως είναι τα συντρίμμια ελικοπτέρου που μετέφερε τον Ιρανό πρόεδρο».
Απαρχαιωμένο, αμερικανικής κατασκευής το μοιραίο ελικόπτερο
Ο πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, πιθανώς ταξίδευε με ελικόπτερο Bell 212, που άρχισε πτήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1960, σύμφωνα με τον στρατιωτικό αναλυτή του CNN, Σέντρικ Λέιτον.
Ο ίδιος δήλωσε στο αμερικανικό δίκτυο ότι πιθανώς να έπαιξε ρόλο στη συντριβή του ελικοπτέρου η δυσκολία του Ιράν να βρει ανταλλακτικά για το ελικόπτερο, λόγω των Δυτικών κυρώσεων.
Το ελικόπτερο κατασκευαζόταν αρχικά στις ΗΠΑ και στη συνέχεια στον Καναδά, δήλωσε ο Λέιτον, απόστρατος συνταγματάρχης της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας. «Κατασκευάστηκε για πρώτη φορά κατά την τελευταία περίοδο της διακυβέρνησης του Σάχη το 1976 σε εμπορική μορφή και είχε χρησιμοποιηθεί νωρίτερα στον στρατό των ΗΠΑ. Επομένως, η πραγματική έναρξη λειτουργίας του συγκεκριμένου τύπου ελικοπτέρου μπορεί να ήταν ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960», είπε ο Λέιτον.
Το ελικόπτερο, ένα Bell 212, ήταν ένα από τα τρία που μετέφεραν την προεδρική αντιπροσωπεία, τα δύο από τα οποία προσγειώθηκαν χωρίς πρόβλημα στην Ταμπρίζ, τη μεγάλη πόλη του βορειοδυτικού Ιράν, απ' όπου ο Ραϊσί επρόκειτο να επιστρέψει στην Τεχεράνη.
Ο υπουργός Εσωτερικών Αχμέντ Βαχιντί έκανε λόγο για το ενδεχόμενο να υπήρξε «βίαιη προσγείωση» του προεδρικού αεροσκάφους, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Το πιο πρόσφατο δυστύχημα με Bell 212 ήταν τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν ένα ιδιωτικό ελικόπτερο συνετρίβη στα ανοιχτά των ακτών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σύμφωνα με το Flight Safety Foundation, ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που επικεντρώνεται στην ασφάλεια των αερομεταφορών.
Ανησυχία για περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας
Η διεθνής κοινότητα παρακολούθησε με προσοχή την πρόοδο των ερευνών, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Ρωσία, στην Κίνα και στις γειτονικές χώρες.
«Παρακολουθούμε από κοντά τις πληροφορίες», ανέφερε χθες, Κυριακή, εκπρόσωπος της διπλωματίας στην Ουάσιγκτον, ενώ το Πεκίνο δήλωσε πως «ανησυχεί πολύ» μετά την εξαφάνιση του ελικοπτέρου.
Ο Ραϊσί, ο οποίος είχε τον τίτλο του Αγιατολάχ, ήταν πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας εδώ και σχεδόν τρία χρόνια.
Θεωρούνταν υπερσυντηρητικός και είχε εκλεγεί στις 18 Ιουνίου 2021 από τον πρώτο γύρο μιας ψηφοφορίας η οποία είχε χαρακτηριστεί από αποχή-ρεκόρ για προεδρικές εκλογές και την απουσία σημαντικών αντιπάλων, μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Υποστηριζόταν από την κύρια αρχή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, τον Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος κάλεσε χθες το βράδυ τους Ιρανούς να «προσευχηθούν» και «να ελπίζουν ότι ο Θεός θα ξαναφέρει τον πρόεδρο και τους συντρόφους του στην αγκαλιά του Έθνους».
«Ο ιρανικός λαός δεν θα πρέπει να ανησυχεί, δεν θα υπάρξει διαταραχή στη διοίκηση της χώρας», διαβεβαίωσε.
Το Σύνταγμα προβλέπει ότι, σε περίπτωση θανάτου, ο πρόεδρος αντικαθίσταται από τον πρώτο αντιπρόεδρο, τον Μοχαμάντ Μοχμπέρ, εν αναμονή της διεξαγωγής προεδρικών εκλογών μέσα σε 50 ημέρες.
Ο Ραϊσί είχε μεταβεί χθες, Κυριακή, στην επαρχία του Ανατολικού Αζερμπαϊτζάν, όπου εγκαινίασε ένα φράγμα μαζί με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών.
Στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου είχε εκφράσει και πάλι την υποστήριξή του προς τη Χαμάς έναντι του Ισραήλ. «Πιστεύουμε ότι η Παλαιστίνη είναι το πρώτο ζήτημα του μουσουλμανικού κόσμου», δήλωσε.
Το Ιράν εξαπέλυσε στις 13 Απριλίου μια πρωτοφανή επίθεση εναντίον του Ισραήλ, με 350 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους. Τα περισσότερα από τα όπλα αυτά αναχαιτίστηκαν με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων συμμαχικών χωρών.
Ποιος ήταν ο υπερσυντηρητικός Εμπραχίμ Ραϊσί
Ο Ραϊσί είχε βγει ενισχυμένος από τις βουλευτικές εκλογές που είχαν διεξαχθεί τον Μάρτιο, την πρώτη ψηφοφορία σε εθνικό επίπεδο μετά το κίνημα αμφισβήτησης που συγκλόνισε το Ιράν στα τέλη του 2022 μετά το θάνατο της Μαχσά Αμινί, μιας νεαρής γυναίκας που είχε συλληφθεί επειδή παραβίασε τον αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Επί των ημερών σημειώθηκε η άγρια καταστολή των διαδηλώσεων που συγκλόνισαν το Ιράν μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί στα χέρια της Αστυνομίας Ηθών της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η επιβολή ενός αυστηρού ενδυματολογικού κώδικα για τις γυναίκες, η Τεχεράνη Ιράν εμπλούτιζε ουράνιο σε επίπεδα σχεδόν οπλικού επιπέδου μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, και παρεμπόδιζε τις διεθνείς επιθεωρήσεις.
Γεννημένος τον Νοέμβριο του 1960, ο Ραϊσί σταδιοδρόμησε κυρίως στο δικαστικό σύστημα, καθώς ήταν ο γενικός εισαγγελέας της Τεχεράνης και μετά ο γενικός εισαγγελέας της χώρας.
Ο Ραϊσί περιλαμβανόταν στον αμερικανικό μαύρο κατάλογο με τους Ιρανούς αξιωματούχους στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την Ουάσιγκτον για «συνέργεια σε σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», κατηγορίες που έχουν απορριφθεί ως άκυρες και κενές περιεχομένου από τις Αρχές της Τεχεράνης.
Οι επικριτές του αποκαλούσαν τον Ραϊσί «χασάπη της Τεχεράνης», καθώς ήταν ένας από τους τέσσερις δικαστές που ενεπλάκησαν στη μαζική εκτέλεση χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων το 1988 στο τέλος του αιματηρού πολέμου Ιράν - Ιράκ. Η Τεχεράνη ουδέποτε παραδέχθηκε αυτό που περιγράφηκε ως μακελειό κάπου 2.800 - 5.000 ανθρώπων, σύμφωνα με τη Human Rights Watch.
Ο ΥΠΕΞ Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν είχε διοριστεί επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας από τον Ραϊσί τον Ιούλιο 2021.