Σε μια αρνητική διεθνή συγκυρία πραγματοποιείται η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον με αφορμή τα 75 χρόνια από την ίδρυση της Συμμαχίας.
Τέσσερις μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, στις ΗΠΑ αμφισβητείται πλέον ανοιχτά η καταλληλότητα του Τζο Μπάιντεν για μια νέα θητεία, στη Γαλλία το εκλογικό αποτέλεσμα που υπονόμευσε την εξουσία του Εμανουέλ Μακρόν προμηνύει δυστοκία στη δημιουργία σταθερής κυβέρνησης, ενώ και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είναι αποδυναμωμένος μετά τα δυσμενή για το κόμμα του και τους εταίρους του στον κυβερνητικό συνασπισμό αποτελέσματα των ευρωεκλογών.
Σε αυτό το κλίμα οι τρεις μέρες των εργασιών που ξεκινούν σήμερα θα επισκιαστούν από τις εσωτερικές αναταραχές στο ΝΑΤΟ: «Η σύνοδος κορυφής δεν θα είναι εορταστική. Θα είναι μια σύνοδος σε περίοδο προκλήσεων: στην Ουκρανία οι Ρώσοι προχωρούν με την μικρής κλίμακας κατάληψη εδαφών, στη Μέση Ανατολή η βία δεν αποκλείεται να κλιμακωθεί και η Κίνα αυξάνει την επιθετικότητά της στον Ινδοειρηνικό. Όλα αυτά δημιουργούν ένα πλαίσιο για πολύ σοβαρές συζητήσεις εντός της Συμμαχίας», εκτιμά ο πρώην αναπληρωτής βοηθός υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ για την Ευρώπη και την πολιτική του ΝΑΤΟ, Ίαν Μπρεζίνσκι, σε δηλώσεις του στο Associated Press.
Αποδυναμωμένοι οι Μπάιντεν, Μακρόν και Σολτς
Ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, είναι αυτός που προσέρχεται πιο ενισχυμένος στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, αλλά ακόμη και αυτός έχει προκαλέσει αμφιβολίες για τη μακροπρόθεσμη δέσμευσή του με την υπόσχεσή του να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες στο 2,5% του ΑΠΕ «όταν το επιτρέψουν τα δημοσιονομικά».
Ο Τζέιμς Γκολντγκάιερ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, κάνει λόγο για Σύνοδο Κορυφής σε χαλεπούς καιρούς: «Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ λαμβάνει χώρα σε κλίμα αβεβαιότητας. Και δεν είναι μόνο η Γαλλία το πρόβλημα. Ο Τζο Μπάιντεν δεν τα πήγε καλά στην τηλεμαχία με τον Τραμπ. Έδειχνε εξασθενημένος. Εξ ου και οι φωνές που ζητούν την αποχώρησή του από την κούρσα για την προεδρία. Θα προσπαθήσει να εμφανιστεί ως ο ικανός και αποτελεσματικός ηγέτης που ήταν, όταν ανέλαβε καθήκοντα το 2021. Είναι ωστόσο πολιτικά αποδυναμωμένος μετά την εμφάνισή του στο ντιμπέιτ», σχολιάζει ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, Τζέιμς Γκολντγκάιερ.
«Πολλοί από τους ηγέτες είναι αποδυναμωμένοι. Η αξιοπιστία και η ισχύς και η σοβαρότητα των δηλώσεων θα υπονομευτούν από όσα συμβαίνουν σε πολλές από τις δυτικές πρωτεύουσες», συμπληρώνει η Άντρεα Κένταλ - Τέιλορ, πρώην ανώτερη αξιωματούχος των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών σε δηλώσεις της στο Bloomberg.
Η αξιοπιστία του ΝΑΤΟ κρίνεται στην Ουκρανία
Αν και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα υποσχεθούν συνέχιση της υποστήριξης στην Ουκρανία, έχουν βαλτώσει τα σχέδια για τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης βοήθειας στο Κίεβο και τα όνειρα του Βολοντίμιρ Ζελένσκι για ένταξη στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. Ο χρόνος πιέζει: ο Ντόναλντ Τραμπ, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις του Μπάιντεν, είχε απειλήσει κάποτε να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ και έχει δεσμευτεί να συνάψει συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Για τον Μπρεζίνσκι, η επιτυχία του ΝΑΤΟ στο μέλλον θα εξαρτηθεί από το πόσο αποτελεσματικά θα υποστηρίζει η Συμμαχία την Ουκρανία: «Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν τα κράτη-μέλη θα λάβουν απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσουν την αποτρεπτική αξιοπιστία του ΝΑΤΟ και τα επόμενα 75 χρόνια. Το βασικό ζήτημα είναι τι θα πράξει και τι όχι η Συμμαχία, για να βοηθήσει το Κίεβο να ανατρέψει τα ρωσικά σχέδια για κατάληψη της Ουκρανίας, και μάλιστα με τους όρους της Συμμαχίας και του Κιέβου».
Τα μάτια στον Μπάιντεν
Παρ’ όλους τους ελιγμούς αναφορικά με το Ουκρανικό, τα μάτια στη σύνοδο κορυφής θα επικεντρωθούν, σύμφωνα με το Bloomberg, στον 81χρονο Μπάιντεν, τον μοναδικό από τους ηγέτες στην Ουάσιγκτον που είναι μεγαλύτερος στην ηλικία από το ίδιο το ΝΑΤΟ.
Πριν την αποκαρδιωτική εμφάνισή του στο ντιμπέιτ με τον Τραμπ, ο Μπάιντεν ήλπιζε ότι η σύνοδος θα αναδείκνυε την επιτυχία του στην αποκατάσταση της ενότητας του ΝΑΤΟ μετά από τέσσερα ταραχώδη χρόνια υπό τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του και θα ενίσχυε τη θέση του ενόψει της κρίσιμης αναμέτρησης του Νοεμβρίου.
Αλλά η απόφαση των ΗΠΑ να διαρκέσει η επετειακή σύνοδος του ΝΑΤΟ τρεις αντί για τις συνήθεις δύο ημέρες μπορεί να αποτελέσει βάρος για έναν πρόεδρο, η καταλληλότητα του οποίου για μια νέα θητεία αμφισβητείται έντονα. Κάθε κίνηση και έκφρασή του θα μπει στο μικροσκόπιο για τυχόν ενδείξεις ότι είναι πολύ ηλικιωμένος για άλλη μια τετραετία.
Ο Μπάιντεν θα παραθέσει δείπνο που θα παρατείνει τις ώρες εργασίας του, την ώρα που θα χρειάζεται ξεκούραση για να αποφύγει την εξάντληση. Θα παραχωρήσει και μια συνέντευξη Τύπου προσφέροντας στο κοινό άλλη μια ευκαιρία να διαπιστώσει αν μπορεί να τα βγάλει πέρα.
Ο Στόλτενμπεργκ καθησυχάζει για την ενότητα του ΝΑΤΟ
Ο απερχόμενος γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έσπευσε να υποβαθμίσει τις ανησυχίες για την ενότητα της Συμμαχίας σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα: «Υπήρξαν πάμπολλες συγκυρίες όπου εκφράστηκαν ανησυχίες για νέες κυβερνήσεις, νέες πολιτικές δυνάμεις που υπονομεύουν το ΝΑΤΟ. Αυτό που εγώ έχω δει πολλάκις είναι το ΝΑΤΟ έχει επικρατήσει ως μια ισχυρή συμμαχία».
Αισιόδοξη είναι και κυβέρνηση Μπάιντεν, που ανακοίνωσε πριν από τη σύνοδο κορυφής περίπου 2,2 δισ. δολάρια σε βοήθεια για την ασφάλεια. Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος επεσήμανε ότι 23 μέλη της Συμμαχίας έχουν πλέον πετύχει τον στόχο να δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους ή και περισσότερο για την άμυνα, από εννέα το 2020.
Το ΝΑΤΟ αναμένεται, επίσης, να ξεμπροστιάσει την κινεζική βοήθεια προς τη Ρωσία, σύμφωνα με αξιωματούχους που έχουν γνώση των διαβουλεύσεων. «Κατά πόσον, όμως, όλα αυτά θα κάνουν τη διαφορά, δεδομένων των εσωτερικών διαιρέσεων θα είναι ένα από τα κρίσιμα ερωτήματα της συνόδου», σχολιάζει το Bloomberg.