«Δεν έχω ξαναδεί τέτοιο πλήθος», κόμπασε -χωρίς μάσκα προστασίας - το περασμένο Σάββατο ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι μπροστά σε μια λαοθάλασσα οπαδών του κόμματός του στη Δυτική Βεγγάλη.
Την ίδια εκείνη μέρα η Ινδία κατέγραφε νέο ρεκόρ με 273.810 κρούσματα του κορωνοϊού και 1.619 θανάτους – αριθμοί που ανεβαίνουν διαρκώς με εφιαλτικούς ρυθμούς το τελευταίο διάστημα.
Η Ινδία έχει βυθιστεί σε μια άνευ προηγουμένου τραγωδία. Σχεδόν 1,6 εκατ. κρούσματα του κορωνοϊού καταγράφηκαν σε διάστημα μιας εβδομάδας – πάνω από 15 εκατ. από την έναρξη της πανδημίας. Μέσα σε μόλις 12 μέρες ο δείκτης θετικότητας της Covid-19 διπλασιάστηκε στο 17% και στο Νέο Δελχί έφθασε το 30%. Τα νοσοκομεία έχουν πλημμυρίσει με ασθενείς, μόνον που αυτή τη φορά είναι νέοι στην πλειονότητά τους: είναι χαρακτηριστικό ότι το 65% των νοσηλευόμενων στην πρωτεύουσα είναι άτομα ηλικίας κάτω των 40 ετών.
Ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων στην Ινδία
Το δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού σαρώνει την Ινδία καθώς αποδεικνύεται πιο μολυσματικό και φονικότερο σε ορισμένες πολιτείες, ενώ το σύστημα υγείας της χώρας καταρρέει κι οι γιατροί λένε ότι είναι δύσκολο σ’ αυτή τη φάση να δουν το φως στο βάθος του τούνελ. Η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων είναι εκθετική σ’ αυτό το κύμα. Στα μέσα του περασμένου Ιουνίου είχαν καταγραφεί 11.00 κρούσματα και το επόμενο δίμηνο προστίθεντο κατά μέσο όρο άλλα 35.000 ημερησίως. Στις 10 Φεβρουαρίου, κατά την έναρξη του δεύτερου κύματος η Ινδία κατέγραψε 11.000 κρούσματα και από 22.000 το 24ωρο κατά μέσο όρο τις επόμενες 50 ημέρες, αλλά το δεκαήμερο που ακολούθησε τα πράγματα πήραν δραματική τροπή με τον μέσο ημερήσιο όρο να αγγίζει τα 89.900 κρούσματα.
Σύμφωνα με ειδικούς η ραγδαία αυτή αύξηση δείχνει την κατά πολύ ταχύτερη εξάπλωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας στην Ινδία. Ο δρ Α Φαταχουντίν, μέλος της ομάδας που συγκρότησε η πολιτεία Κεράλα για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, λέει ότι η αύξηση αυτή δεν ήταν εντελώς απρόσμενη αφού η χώρα χαλάρωσε την επαγρύπνησή της όταν τον περασμένο Ιανουάριο τα ημερήσια κρούσματα έπεσε σε κάτω από 20.000 από άνω των 90.000 τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Η «κάθοδος στην κόλαση» που βιώνει αυτό το διάστημα η Ινδία αποδίδεται στις μεγάλες θρησκευτικές συναθροίσεις, όπως το ινδουιστικό φεστιβάλ Κουμπ Μελά, το προσκύνημα δηλ. των Ινδουιστών στον Γάγγη, την επαναλειτουργία των περισσότερων δημόσιων χώρων και το συνωστισμό σε μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις, και την αδράνεια και ολιγωρία των Αρχών μολονότι υπήρχαν προειδοποιητικά μηνύματα εδώ και δύο μήνες. «Είχα πει από τον Φεβρουάριο ότι η πανδημία δεν έχει φύγει κι ότι θα μας έπληττε ένα τσουνάμι αν δεν λαμβάνονταν επειγόντως μέτρα. Δυστυχώς το τσουνάμι μας έπληξε. Μια ψευδαίσθηση ομαλότητας κατέλαβε τους πάντες, από αξιωματούχους μέχρι απλούς πολίτες», δήλωσε ο δρ Φαταχουντίν στο BBC.
Δραματική έλλειψη κλινών στα νοσοκομεία της Ινδίας
Το πρόβλημα της έλλειψης κλινών στα νοσοκομεία πολλών πόλεων της Ινδίας είναι χρόνιο, αλλά στην παρούσα φάση επιτάθηκε όπως φαίνεται και από τις απεγνωσμένες εκκλήσεις γιατρών και υγειονομικού προσωπικού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και από τις αναφορές για ασθενείς που χάνουν τη μάχη με τον κορωνοϊού πριν καλά καλά αρχίσουν να λαμβάνουν την απαιτούμενη περίθαλψη.
Τοπικές κυβερνήσεις δημιουργούν, όπως λένε, νέες εγκαταστάσεις υποδοχής ασθενών της Covid-19, αλλά είναι δύσκολο να προλάβουν τον ρυθμό διασποράς της νόσου, όπως εκτιμούν ειδικοί. Σε μεγαλουπόλεις που έχουν πληγεί σφοδρά από την πανδημία, όπως το Νέο Δελχί, το Μουμπάι και το Αχμενταμπάντ, τα νοσοκομεία έχουν σχεδόν ξεμείνει από κλίνες, ενώ ανάλογη κατάσταση επικρατεί και σε άλλα αστικά κέντρα όπως η Καλκούτα, το Σουράτ, το Μποπάλ και το Αλαχαμπάντ. «Δυστυχώς δεν αντλήσαμε διδάγματα από το πρώτο κύμα. Είχαμε αναφορές για έλλειψη κλινών σε κάποιες πόλεις από τότε και θα έπρεπε να προετοιμαστούμε για το δεύτερο κύμα», λέει ο ειδικός σε θέματα Δημόσιας Υγείας, Ανάντ Μπαν προσθέτοντας ότι στη δραματική επιδείνωση της κατάστασης παίζει ρόλο και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των τοπικών Αρχών και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Ινδίας για την τροφοδοσία σε οξυγόνο και ουσιώδη φάρμακα.
Η κατάσταση είναι ακόμη δραματικότερη αναφορικά με τις κλίνες των ΜΕΘ. Στα νοσοκομεία αρκετών πόλεων έχουν απομείνει μερικές δεκάδες μόνο και τώρα σπεύδουν να στήσουν κλίνες σε ξενοδοχεία και στάδια – έργο, ωστόσο, εξαιρετικά δύσκολο, αφού θα πρέπει να υπάρχουν και οι αναγκαίες ποσότητες οξυγόνου και να βρεθούν γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό για να περιθάλψουν τους ασθενείς.
Ποιος είναι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων του κορωνοϊού στην Ινδία;
Ο αριθμός των ημερήσιων θανάτων από την πανδημία έχει εκτοξευτεί κατά το δεύτερο κύμα. Την Τετάρτη ξεπέρασαν τους 2.000 με το συνολικό αριθμό των θυμάτων στην Ινδία να πλησιάζει πλέον τις 187.000 από την έναρξη της πανδημίας, ενώ τα κρεματόρια λειτουργούν νυχθημερόν σε αρκετές πόλεις και τους συγγενείς των θυμάτων να περιμένουν επί ώρες για να θάψουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα – ένδειξη κατά τους ειδικούς ότι ο πραγματικός αριθμός των θανάτων ίσως είναι πολύ υψηλότερος. Την περασμένη εβδομάδα δεκάδες σοροί αποτεφρώθηκαν στο Μποπάλ την ίδια μέρα που οι τοπικές Αρχές ανακοίνωσαν μόλις τέσσερις θανάτους. Ανάλογα περιστατικά καταγράφηκαν και σε άλλες πόλεις της Ινδίας, όπως το Βαρανάσι (Μπεναρές) και το Λάκναου.
Οι λόγοι που δεν αναφέρονται οι πραγματικοί αριθμοί των θανάτων είναι αρκετοί, σύμφωνα με τους ειδικούς. Ένας εξ’ αυτών είναι ότι πολλοί πεθαίνουν στα σπίτια τους επειδή δεν βρίσκουν κλίνη σε νοσοκομείο, ή δεν βρίσκουν τρόπο να υποβληθούν σε διαγνωστικό τεστ κορωνοϊού, άρα δεν καταχωρούνται στα αρχεία με τους ασθενείς της Covid-19 που τηρούν τα ομόσπονδα κρατίδια. Τα διαγνωστικά κέντρα αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε μικρότερα αστικά κέντρα και ακόμη και σε μεγαλύτερες πόλεις δεν αποκλείεται να διαφεύγουν από την προσοχή των Αρχών πολλοί θάνατοι που σχετίζονται με την Covid-19, λέει ο Μπαν.
Ο ρόλος των παραλλαγών του κορωνοϊού
Στις 25 Μαρτίου η Ινδία ανακοίνωσε ότι ανιχνεύτηκε μια νέα, «διπλά μεταλλαγμένη» παραλλαγή του κορωνοϊού σε δείγματα που συνελέγησαν σε διάφορα κρατίδια. Σύμφωνα με τον ιολόγο Σαχίντ Τζαμίλ η «διπλή μετάλλαξη σε συγκεκριμένα σημεία της πρωτεϊνης ακίδας του κορωνοϊού ίσως τον καθιστά πιο λοιμογόνο, επιτρέποντάς του να διαφεύγει τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος». Κι όπως λέει η αλλαγή αυτή στον ιό μάλλον είναι η μόνη «λογική εξήγηση» για την άνοδο του αριθμού των κρουσμάτων και των θανάτων. Το πρόβλημα, όπως επισημαίνει, είναι ότι η Ινδία άρχισε «σχετικά αργά» να ερευνά για μεταλλάξεις, έχοντας χαρτογραφήσει το γονιδίωμα μόλις 5.000 δειγμάτων μέχρι τον Δεκέμβριο.
Δύο μήνες αργότερα άρχισε να λειτουργεί μια ομάδα εργαστηρίων που συγκρότησαν οι Αρχές για τη γονιδιακή χαρτογράφηση - μια διαδικασία πολύ σημαντική στη διάρκεια μιας πανδημίας καθώς επιτρέπει στους επιστήμονες να παρακολουθούν τις αλλαγές στον ιό - , «αλλά δυστυχώς ξεκίνησε το δεύτερο κύμα και δεν εκπληρώθηκε ο στόχος της χαρτογράφησης σχεδόν του 5% των συνολικών δειγμάτων».
Οι Αρχές τρέχουν να προλάβουν
Μπροστά στην εφιαλτική εξέλιξη της πανδημίας η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Ινδίας τρέχει τώρα να προλάβει τα χειρότερα επισπεύδοντας την εμβολιαστική εκστρατεία, ώστε να μπορούν όλοι οι ενήλικες από την 1η Μαϊου να κάνουν το εμβόλιο, παρά τις ελλείψεις που παρατηρούνται.
Παράλληλα με διάταγμά της αποφάσισε όλες οι ποσότητες οξυγόνου που προορίζονταν για βιομηχανική χρήση να διανεμηθούν στα νοσοκομεία για να αντιμετωπιστεί η άνευ προηγουμένου ζήτηση, ενώ ο οργανισμός σιδηροδρόμων της Ινδίας ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει ειδικά τρένα για τη μεταφορά οξυγόνου, ενώ πολλά βαγόνια έχουν υποστεί μετατροπές για να φιλοξενήσουν χιλιάδες κλίνες για ασθενείς της Covid-19.
Ωστόσο, πολλοί φοβούνται ότι τα μέτρα αυτά είναι ανεπαρκή κι έρχονται πολύ αργά. «Θα έπρεπε να είχε γίνει μήνες νωρίτερα αντιληπτή η σοβαρότητα της κατάστασης, αλλά δυστυχώς οι Αρχές ήταν σε κατάσταση άρνησης και έστελναν το μήνυμα ότι ο ιός δεν είναι πλέον επικίνδυνος», δήλωσε στον Guardian o δρ Αμίτ Ταντάνι, διευθυντής του νοσοκομείου Νιραμάγια στο Μουμπάι. «Φοβούμαι ότι δεν έχουμε δει ακόμη τα χειρότερα»…