Ο απόλυτος αιφνιδιασμός. Έτσι περιγράφεται η άνευ προηγουμένου επίθεση που εξαπέλυσε χθες η Χαμάς κατά του Ισραήλ, πιάνοντας στον ύπνο τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες σε αυτό που περιγράφεται διεθνώς από χθες ως ιστορική αποτυχία της Μοσάντ.
Η χθεσινή ήταν μία ημέρα που άφησε κυριολεκτικά άναυδο το Ισραήλ, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο.
Νωρίς το πρωί του Σαββάτου, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της χώρας κοιμόταν, οι μαχητές της Χαμάς εξαπέλυσαν μια καταστροφική πολύπλευρη επίθεση από τη Λωρίδα της Γάζας, εκτοξεύοντας χιλιάδες ρουκέτες εναντίον ισραηλινών πόλεων, ενώ εκατοντάδες μαχητές της εισέβαλαν στη χώρα από ξηράς, αέρος και διά θαλάσσης.
Ολοι αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι ο ισχυρότερος μηχανισμός ασφαλείας της Μέσης Ανατολής είχε αιφνιδιαστεί. Ηταν τέτοιος ο αιφνδιασμός που Ισραηλινοί αναλυτές συνέκριναν τα γεγονότα με τη μεγαλύτερη αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών στην ιστορία της χώρας: τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, το 1973, όταν η Αίγυπτος και η Συρία συγκλόνισαν το εβραϊκό κράτος με μια συντονισμένη επίθεση από το βορρά και το νότο.
Το μέγεθος της αποτυχίας το δείχνουν και οι απώλειες: Μέχρι την Κυριακή είχαν επιβεβαιωθεί τουλάχιστον 600 θάνατοι Ισραηλινών, οι τραυματίες ανέρχονται σε χιλιάδες, ενώ 100 άτομα τουλάχιστον κρατούνται όμηροι από μαχητές της Χαμάς. Την ίδια ώρα, οι ισραηλινές δυνάμεις εξακολουθούν να πολεμούν Παλαιστίνιους μαχητές σε 22 τοποθεσίες στα νότια της χώρας.
Θύμισε Γιομ Κιπούρ
«Πρόκειται για μια αποτυχία που δεν είναι μικρότερη από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ» δήλωσε ο Αμίρ Αβίβι, πρώην αναπληρωτής διοικητής της μεραρχίας της Γάζας του ισραηλινού στρατού, γράφουν οι «FT». «Εκπλήσσομαι από την αποτυχία όχι μόνο των υπηρεσιών πληροφοριών, αλλά και των τακτικών δυνάμεων. Ακόμα και αν είχαν αιφνιδιαστεί, θα περίμενε κανείς ότι η Μεραρχία της Γάζας θα έκανε πολύ καλύτερη δουλειά στην υπεράσπιση των συνόρων».
Το Ισραήλ είχε χτίσει αυτή που θεωρούνταν η πιο ικανή υπηρεσία πληροφοριών στην περιοχή και δημιούργησε ένα δίκτυο πληροφοριοδοτών σε όλα τα παλαιστινιακά εδάφη, καθώς και σε χώρες οι οποίες το απειλούν, όπως ο Λίβανος και η Συρία. Και, φυσικά, το Ιράν.
Έχει επίσης κατασκευάσει ένα φράγμα υψηλής ασφάλειας γύρω από το προπύργιο της Χαμάς στην περικυκλωμένη Γάζα, το οποίο είχε ενισχυθεί από αισθητήρες κίνησης, ενώ εκτείνεται βαθιά κάτω από το έδαφος.
Όμως, παρά τα παραπάνω, εκατοντάδες Παλαιστίνιοι μαχητές κατάφεραν να παραβιάσουν την άμυνα του Ισραήλ -με αλεξίπτωτα πλαγιάς, μοτοσικλέτες και σκάφη- για να επιτεθούν σε αμάχους και να διεισδύσουν σε στρατιωτικές βάσεις σε πολλές τοποθεσίες γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας. Ο σχεδιασμός της επίθεσης δεν έγινε αντιληπτός από το Ισραήλ, παρόλο που αξιωματούχοι ασφαλείας παραδέχθηκαν ότι πρέπει να διήρκεσε μήνες, μπορεί και περισσότερο.
Επίθεση που ετοιμαζόταν μήνες, ενδεχομένως και χρόνια
Ο Michael Milstein, πρώην αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών του Ισραηλινού Στρατού, εκτίμησε ότι χρειάστηκε ένας χρόνος για να σχεδιαστεί η επίθεση, προσθέτοντας ότι έδειξε ότι το ισλαμιστικό κίνημα ήταν μια «οιονεί στρατιωτική» δύναμη.
«Πρόκειται για πολυδιάστατη προσπάθεια», είπε. «Οταν κάποιος προετοιμάζει μια τέτοιου μεγέθους επιχείρηση λογικά υπάρχουν σημάδια. Πραγματικά, κατάφεραν να εκτελέσουν το σχέδιό τους κρυφά και με μεγάλη επιτυχία».
Η Χαμάς έχει δείξει ανθεκτικότητα όλα αυτά τα χρόνια με την ικανότητά της να ανακατασκευάζει το οπλοστάσιό της ακόμη και μετά από σφυροκόπημα από αέρος, ξηράς και διά θαλάσσης.
Είχαν παρερμηνεύσει τις προθέσεις της Χαμάς
Ο Avi Melamed, πρώην αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών, δήλωσε ότι το επεισόδιο υποδηλώνει ότι το Ισραήλ είχε «παρερμηνεύσει» τις προθέσεις της Χαμάς και ότι η στρατηγική του Ισραήλ να προσφέρει αποσπασματική οικονομική ανακούφιση στους κατοίκους της Γάζας -όπως άδειες για περιορισμένο αριθμό ατόμων να εισέλθουν στο Ισραήλ για εργασία- δεν κατάφερε να αποτρέψει το χτύπημα.
«Υποθέτω ότι ένας από τους υπολογισμούς των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών ήταν ότι, εφόσον το Ισραήλ λαμβάνει αυτά τα μέτρα και ανακουφίζει την πίεση στους ανθρώπους στη Γάζα, θα απέφευγε μια τόσο σκληρή κίνηση», δήλωσε. «Προφανώς, η Χαμάς λογάριαζε διαφορετικά».
Ο Aviv είπε ότι η Χαμάς πιθανόν να είχε ενθαρρυνθεί από την πολιτική αναταραχή στο Ισραήλ, όπου μια αμφιλεγόμενη δικαστική αναθεώρηση που προωθήθηκε από την ακροδεξιά κυβέρνηση του Μπενζαμίν Νετανιάχου έχει προκαλέσει μήνες διαμαρτυριών στους δρόμους, καθώς και απειλές από χιλιάδες εφέδρους να σταματήσουν να προσέρχονται εθελοντικά για υπηρεσία, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με την ετοιμότητα του στρατού.
«Όλη αυτή η εκστρατεία και η ανυπακοή έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα στους εχθρούς μας, ότι το Ισραήλ είναι αδύναμο», είπε. «Αισθάνονται ότι είμαστε διχασμένοι».
Άλλοι αναλυτές είπαν ότι η πολυμέτωπη επίθεση έδειξε πώς είχαν αναπτυχθεί οι δυνατότητες της Χαμάς, η οποία έχει διεξάγει τέσσερις πολέμους πλήρους κλίμακας με το Ισραήλ. Η ομάδα ανέπτυξε τακτικές παρόμοιες με τη Χεζμπολάχ, το ισχυρό κίνημα του Λιβάνου που υποστηρίζεται από το Ιράν και διεξήγαγε έναν πολύμηνο πόλεμο με το Ισραήλ το 2006.
«Αυτό που έκανε σήμερα η Χαμάς, στρατηγικά και επιχειρησιακά, είναι όλα όσα η Χεζμπολάχ εκπαιδεύεται να κάνει από το 2006» δήλωσε ο Εμίλ Χοκαγιέμ, διευθυντής περιφερειακής ασφάλειας στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο.
Η επίθεση προκάλεσε τον υψηλότερο αριθμό νεκρών στο Ισραήλ από τότε που έληξε η παλαιστινιακή εξέγερση, γνωστή ως δεύτερη ιντιφάντα, το 2005.
Ιστορική αποτυχία της Μοσάντ
Ο εμπειρογνώμονας της Μέσης Ανατολής Ντέιβιντ Χάλφα, μιλώντας στο AFP, κάνει λόγο για μια ιστορική αποτυχία της Μοσάντ.
Ο Χάλφα, συνδιευθυντής του Παρατηρητηρίου της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής στο γαλλικό think tank Fondation Jean-Jaurès, λέει ότι η Χαμάς εκμεταλλεύεται την ευπάθεια του Ισραήλ.
«Η επίθεση είναι πρωτοφανής τόσο ως προς την κλίμακα όσο και ως προς την πολυπλοκότητά της. Από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το Ισραήλ δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ μια χερσαία εισβολή πλήρους κλίμακας όπως αυτή.
Μιλάμε για δυνάμεις κομάντος της Χαμάς -ειδικές δυνάμεις που επιχειρούν βαθιά μέσα στο ισραηλινό έδαφος- με τρόπο δράσης ενός πραγματικού στρατού. Σκληραγωγημένοι από τις μάχες, είναι εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι με σύγχρονα τακτικά μέσα και πολεμούν σε πολλά σημεία ταυτόχρονα.
Έστειλαν οκτώ φορτηγά με περίπου οκτώ ισλαμιστές ένοπλους της Χαμάς [στο καθένα] να περιπολούν στους δρόμους των πόλεων και των χωριών στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας πολίτες εξ επαφής και παίρνοντας ολόκληρες οικογένειες ομήρους, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών.
Αυτό είναι ένα εντελώς ανήκουστο φαινόμενο. Πρόκειται για μια μαζική, αιφνιδιαστική επίθεση, μια συντονισμένη επίθεση που απαιτεί ένα επίπεδο νοημοσύνης και προετοιμασίας από την πλευρά της Χαμάς. Πιθανώς και κάποια υλικοτεχνική υποστήριξη, επίσης, από την Ισλαμική Τζιχάντ από τη μία πλευρά και τη Χεζμπολάχ και το Ιράν από την άλλη. Αυτό θα εξηγούσε σε μεγάλο βαθμό αυτό που συμβαίνει τώρα», λέει ο Χάλφα και εξηγεί γιατί δεν το προέβλεψε η Μοσάντ:
«Είναι μια μεγάλη αποτυχία για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Μια αποτυχία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και ως ιστορική και, χωρίς υπερβολή, θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτό που συνέβη το 1973.
Το Ισραήλ είναι μια χώρα που βρίσκεται σε διαρκή επιφυλακή, έτοιμη να μπει σε μάχη ανά πάσα στιγμή. Είναι πάντα σε εγρήγορση. Είναι σαφές ότι υπήρξε ένας ορισμένος βαθμός αιφνιδιασμού, πιθανότατα ένα λάθος στην ανάλυση και τις εκτιμήσεις εκ μέρους των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών, αλλά και στην προετοιμασία των ισραηλινών ειδικών δυνάμεων.
Φαίνεται ότι ο ίδιος ο ισραηλινός στρατός βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Η χώρα βρίσκεται στην ομίχλη του πολέμου και η επιτυχία της επιχείρησης της Χαμάς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στοιχείο του αιφνιδιασμού, αλλά και από τις στρατιωτικές ασκήσεις.
Η επίθεση ήταν τρισδιάστατη, πραγματοποιήθηκε στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα. Αυτό ήταν το στοιχείο, πιθανότατα, που αιφνιδίασε τους Ισραηλινούς.
Το Ισραήλ είναι μια χώρα που βασίζεται στην τεχνολογία της για να προβλέπει τις απειλές και να τις εξουδετερώνει πριν προκύψουν. Είναι σαφές ότι υπήρχε ένα ζήτημα σχετικά με την πρόβλεψη και πιθανώς ένα πρόβλημα στην ανάλυση του επιπέδου απειλής. Το σενάριο που ανέμεναν οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών ήταν μια εισβολή από το βορρά, από τη Χεζμπολάχ, στο νότιο Λίβανο. Τους αιφνιδίασαν».