Η πρόσφατα διορισμένη πρώτη γυναίκα υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Λιζ Τρας, φαίνεται πως έχει βάλει πλώρη για να γίνει η διάδοχος του Μπόρις Τζόνσον.
Πόσο δύσκολο είναι, όμως, να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα;
Η θέση του Μπόρις Τζόνσον στο Συντηρητικό κόμμα παραπαίει τις τελευταίες εβδομάδες, την ώρα που η μετοχή της Λιζ Τρας ανεβαίνει.
Στο τέλος μιας θλιβερής εβδομάδας, που περιελάμβανε την ήττα στις ενδιάμεσες εκλογές στο Νορθ Σροπσάιρ και την παραίτηση του αρμόδιου υπουργού για το Brexit, Ντέιβιντ Φροστ, ένας βουλευτής των Τόρις έγραψε, αστειευόμενος και κάνοντας λογοπαίγνιο με το όνομα της Liz Truss: «Στη Λιζ που εμπιστευόμαστε; (in Liz we Truss?).
Η πρόσφατα διορισμένη υπουργός Εξωτερικών, η 46χρονη Λιζ Τρας, θεωρείται πλέον ένα από τα φαβορί για να διαδεχθεί τον Μπόρις Τζόνσον (μαζί με τον Ρίσι Σουνάκ). Θα είναι όμως η απάντηση στα προβλήματα των Συντηρητικών;
Η άνοδος της Τρας έχει μπερδέψει όσους είναι εξοικειωμένοι με την ιδιόμορφη δημόσια προσωπικότητά της και τις ισχυρές απόψεις της για τις εισαγωγές τυριού.
Η βουλευτής του νοτιοδυτικού Νόρφολκ (η οποία εξελέγη το 2010) είχε προκαλέσει γέλια λόγω μιας ατυχούς ομιλίας της στο συνέδριο των Συντηρητικών το 2014, όταν ήταν γραμματέας Περιβάλλοντος.
«Τον Δεκέμβριο θα είμαι στο Πεκίνο, ανοίγοντας νέες αγορές για το χοιρινό» είπε στην αίθουσα τότε, με ένα τεράστιο χαμόγελο, περιμένοντας τα χειροκροτήματα, τα οποία ήρθαν αλλά με καθυστέρηση και συνοδεύονταν από γέλια. «Εισάγουμε τα δύο τρίτα του τυριού μας», συνέχισε. «Αυτό είναι ντροπή» έκλεισε, με την ομιλία της να γίνεται viral και meme, και την Τρας να συνοδεύεται πλέον με τη φήμη τής μη σοβαρού πολιτικού.
Η πολιτική της φήμη πήγε από το κακό στο χειρότερο στον επόμενο ρόλο της, ως υπουργός Δικαιοσύνης, όταν η Τρας ήρθε σε μεγάλη ρήξη με το δικαστικό σώμα για την άρνησή της να επικρίνει την «Daily Mail» για έναν τίτλο που περιέγραφε τα μέλη του δικαστικού σώματος ως «εχθρούς του λαού».
Ήταν τόσο χαμηλό το πολιτικό της υπόβαθρο, που ακόμη και η Τερέζα Μέι την υποβίβασε μετά τον εξευτελισμό των γενικών εκλογών του 2017, στις οποίες έχασε την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία.
«Πολύ φιλόδοξη» -Γιατί τη θαυμάζουν
Μετά τον υποβιβασμό της στον ρόλο της γενικής γραμματέως του υπουργείου Οικονομικών, η Τρας πήρε μια συνειδητή απόφαση να είναι αυθεντική και να δείξει τον πραγματικό της εαυτό, αντλώντας έμπνευση από τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Η Τρας έκανε μάλιστα παράπονα στους βοηθούς της όταν επέκριναν τον Κόρμπιν πως ήταν «ιδεολόγος», λέγοντάς τους ότι το μόνο καλό πράγμα για τον Κόρμπιν ήταν πως είχε ξεκάθαρη ιδεολογία.
Ακόμη, έγινε η πιο ειλικρινής υπέρμαχος των ελεύθερων αγορών της κυβέρνησης της Μέι, ενώ χρησιμοποίησε τα προφίλ της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επιδείξει εκκεντρικότητα και χιούμορ, σε μια εποχή που το ηθικό στο Συντηρητικό κόμμα ήταν πεσμένο.
Συνάδελφοί της από εκείνη την εποχή την περιγράφουν με μία λέξη: «φιλόδοξη». Και με δύο λόγια: «πολύ φιλόδοξη».
Την υποψιάστηκαν πως διέρρευσε στοιχεία από τις συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου για να εξυπηρετήσει τους δικούς της σκοπούς και διαπίστωσαν πως «ενδιαφερόταν για το δικό της δημόσιο προφίλ», καθώς και πως την απασχολούσε η σχέση της με τα μέσα ενημέρωσης -σπάνια απέρριπτε μια κολακευτική ευκαιρία για συνέντευξη.
Αλλά οι κριτικοί τη θαύμαζαν τότε, όπως και τώρα, για την ανθεκτικότητά της και την «εξαιρετική της ικανότητα να λέει στα μέλη των Συντηρητικών αυτό που ήθελαν να ακούσουν». Το κάνει να φαίνεται τόσο εύκολο, σημείωσαν, αλλά δεν είναι.
Η Λιζ Τρας έκτοτε χτίζει τη θέση της στη βάση των Συντηρητικών. Μέχρι την εποχή του δημοψηφίσματος για την ηγεσία των Συντηρητικών τον Ιούλιο του 2019, όπου άρχισε να αναδεικνύεται. Έγινε η πρώτη εν ενεργεία υπουργός που υποστήριξε τον Μπόρις Τζόνσον. Κι αυτός με τη σειρά του της χάρισε μια πολιτική επιστροφή: τον ρόλο του γραμματέως Διεθνούς Εμπορίου. Κι αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο για την κατανόηση της συνεχιζόμενης δυναμικής ανάμεσα στον Μπόρις Τζόνσον και της πιθανής διαδόχου του: εκείνη γλυκοκοιτάζει την κορυφαία θέση εδώ και καιρό, αλλά του δείχνει παράλληλα και ειλικρινή πίστη.
Από τη θέση της αυτή (της γραμματέως Διεθνούς Εμπορίου) συνέχισε την προσέγγισή της στην πολιτική με μια σταθερή εστίαση στη διασφάλιση εμπορικών συμφωνιών μετά το Brexit, εντυπωσιάζοντας τους συναδέλφους της με την ικανότητά της να διευθετεί τα θέματα και να προωθεί τη θέση της στη βάση των Τόρις. Κι ενώ κάποιοι μπορεί να την κοροϊδεύουν εντός της Ντάουνινγκ Στριτ, άλλοι λένε: «Δεν είναι έτσι στα παρασκήνια. Είναι πραγματικά μια πολύ δυναμική γυναίκα».
Η επιμονή της στον ρόλο αυτόν άνοιξε τον δρόμο για μια προαγωγή, όταν ο Ντομινίκ Ράαμπ καθαιρέθηκε από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών για το θέμα του Αφγανιστάν. Ξαφνικά, ενώ μέχρι πρότινος τη θεωρούσαν μια αστεία φιγούρα, βρέθηκε να είναι η πρώτη γυναίκα υπουργός Εξωτερικών των Συντηρητικών.
Αναθέτοντάς της όμως την ευθύνη για το Brexit, μήπως ο Μπόρις Τζόνσον της έδωσε ένα πολύ δύσκολο έργο προκειμένου να παρεμποδίσει τις προοπτικές ηγεσίας της; Αν ναι, τότε σίγουρα δεν το έκανε εσκεμμένα...
Αν ήθελε να κόψει τα φτερά της Τρας ή να μειώσει την απήχησή της στη βάση των Συντηρητικών, θα της είχε αφαιρέσει το χαρτοφυλάκιο για τη γυναικεία ισότητα. Το ότι ο Μπόρις Τζόνσον δεν το έκανε, είναι απόδειξη πως δεν προσπαθεί να τη χαλιναγωγήσει.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έδωσε στη Λιζ Τρας το χαρτοφυλάκιο του Brexit επειδή είναι λογικό τόσο από πρακτική όσο και από πολιτική άποψη. Οι επικριτές και οι σύμμαχοι συμφωνούν πως είναι λογικό να δοθεί στον υπουργό Εξωτερικών ο έλεγχος της σχέσης με την ΕΕ, για να αποφευχθούν συγκεχυμένες γραμμές ευθύνης.
Αλλά ο διορισμός αυτός κρύβει και κάτι άλλο: ενώ η Τρας υποστήριζε σθεναρά την παραμονή στην ΕΕ κατά το δημοψήφισμα του 2016, τώρα θεωρείται εντός του Συντηρητικού κόμματος ως αφοσιωμένη υπέρμαχος του Brexit.
Την ίδια ώρα, ακόμη και το «ταξίδι» της από υπέρμαχος της παραμονής σε Brexiteer δεν θεωρείται πρόβλημα: μάλλον, το ταξίδι της αυτό αντικατοπτρίζει αυτό του Συντηρητικού κόμματος, συνολικά.
Οι ομοιότητες με τον Μπόρις Τζόνσον
Παράλληλα, η Τρας έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με τον Μπόρις Τζόνσον: ξανθιά, κάπως εκκεντρική, υπέρμαχος της αισιόδοξης πολιτικής. Όμως, ενώ συζητείται ως η επόμενη πιθανή πρωθυπουργός του κόμματος, οι σύμμαχοί της γνωρίζουν πως η εγγύτητά της με τον Μπόρις Τζόνσον -τόσο στην πολιτική όσο και στο στιλ- θα μπορούσε να είναι εμπόδιο.
Αν το Συντηρητικό κόμμα κουραστεί από μια ξανθιά εκκεντρική φιγούρα, η Τρας θα είναι ο τελευταίος άνθρωπος που θα θέλει για ηγέτη. Αυτό, αλλά και η επιτυχία με το χαρτοφυλάκιο του Brexit είναι η πρόκληση της υπουργού Εξωτερικών, καθώς χαράζει την πορεία της προς τον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ.
Σε κάθε περίπτωση, σύμμαχοι και επικριτές συμφωνούν σε ένα πράγμα: Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά τη Λιζ Τρας.