Ο απερχόμενος πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαϊχ Μπολσονάρου, είχε προβλέψει κάποτε με ειρωνική διάθεση την έκβαση της προσπάθειάς του να ανανεώσει τη θητεία του: «φυλακή, θάνατος ή νίκη».
Τελικά έχασε στις εκλογές από τον επί μακρόν εχθρό του, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, μολονότι δεν αναγνώρισε την ήττα του, αλλά παραδέχθηκε ότι τελειώνει η θητεία του.
Όσο για τη φυλακή; «Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι αυτή η επιλογή δεν υπάρχει», είχε πει ο Μπολσονάρου απευθυνόμενος σε οπαδούς του το καλοκαίρι του περασμένου χρόνου. Αναλυτές, ωστόσο, θεωρούν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν αποκλείεται, ακόμη κι αν χρειαστεί να περάσουν χρόνια.
Σχεδόν από την έναρξη της θητείας του στην προεδρία προ τριετίας ο Μπολσονάρου βρέθηκε στο επίκεντρο κατηγοριών, ερευνών και 150 (!) -αριθμός ρεκόρ – προτάσεων παραπομπής του σχεδόν για τα πάντα, από τη διάδοση παραπληροφόρησης έως και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι περισσότερες κατηγορίες αφορούσαν στη λανθασμένη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 685.000 ανθρώπους στη Βραζιλία -- τον δεύτερο υψηλότερο απολογισμό στον κόσμο μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Δύο πολιτικοί του σύμμαχοι, ο Γενικός Εισαγγελέας Αουγκούστο Αράς και ο πρόεδρος της Βουλής, Αρτούρ Λίτα, προστάτευσαν τον Μπολσονάρου όσο ήταν στην εξουσία, αλλά τα πράγματα θα αλλάξουν την 1η Ιανουαρίου, όταν θα χάσει την προεδρική του ασυλία και θα αναλάβει τα ηνία της Βραζιλίας ο αριστερός Λούλα ντα Σίλβα.
Υπόλογος για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» ο Μπολσονάρου;
Οι νομικοί μπελάδες για τον Μπολσονάρου μπορεί να προκύψουν από διάφορα μέτωπα. Επιτροπή της Γερουσίας της Βραζιλίας συνέστησε την απαγγελία κατηγοριών κατά του απερχόμενου προέδρου για τη διαχείριση της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένων των «εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας».
Ο αρνητής του κορωνοϊού Μπολσονάρου, που τάχθηκε υπέρ μη αποδεδειγμένων θεραπειών και υποστήριξε ότι τα εμβόλια ίσως μετατρέψουν τους ανθρώπους σε «αλιγάτορες», βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο έρευνας για αδράνεια μετά από πληροφορία για μίζες σχετικά με τις αγορές εμβολίων κατά του κορωνοϊού.
Μια άλλη έρευνα εκκρεμεί αναφορικά με ισχυρισμούς ότι ο Μπολσονάρου διέρρευσε μια απόρρητη αστυνομική έρευνα για κατηγορίες διαφθοράς εναντίον των γιων του και ότι παρενέβη σε μια άλλη. Ο απερχόμενος πρόεδρος ενεπλάκη περαιτέρω σε έρευνα κατά του γιου του και γερουσιαστή Φλάβιο, για υποτιθέμενο σχέδιο είσπραξης μέρους των μισθών των πολιτικών στελεχών σε μια πρακτική γνωστή ως "rachadinha". Αυτή η υπόθεση ακυρώθηκε με το σκεπτικό ότι ο υιός Μπολσονάρου απολάμβανε βουλευτικής ασυλίας.
Ο Μπολσονάρου έχει επίμονα αρνηθεί όλες τις κατηγορίες υποστηρίζοντας ότι είναι πολιτικά υποκινούμενες. «Ψάχνουν τρόπο να μεπλήξουν», είπε όταν ειδησεογραφικός ιστότοπος στη Βραζιλία δημοσίευσε ισχυρισμούς έναν μήνα πριν τις προεδρικές εκλογές ότι μέλη της οικογένειάς του αγόρασαν 51 ακίνητα από το 1990 μέχρι το 2022 αξίας κάπου 4,7 εκατ. δολαρίων, αφήνοντας μετέωρα ερωτηματικά για την προέλευση των χρημάτων.
«Όταν λήξει η προεδρική του θητεία, ο Ζαΐχ Μπολσονάρου θα είναι υπόλογος στη δικαιοσύνη και η εισαγγελία θα είναι σε θέση να ξεκινήσει νέες έρευνες», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο ειδικός σε νομικά θέματα Ροτζέριο Ντούλτρα ντος Σάντος του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου Φλουμινένσε. Ο Μπολσονάρου εξελέγη υποσχόμενος πόλεμο κατά της διαφθοράς σε μια εποχή που η Βραζιλία κλονιζόταν από ένα τεράστιο σκάνδαλο δωροδοκίας, που αφορούσε στην κρατική εταιρεία πετρελαίου Petrobras, την κυβέρνηση του Λούλα και το Εργατικό Κόμμα του. Οι καταδίκες του Λούλα σε σχέση με εκείνο το σκάνδαλο αργότερα ακυρώθηκαν.
Ενώπιον της δικαιοσύνης μετά από «αρκετά χρόνια»
Ο Λούλα έχει ορκιστεί να επιτρέψει την πρόσβαση σε πιθανώς ενοχοποιητικά έγγραφα, επίσημα και προσωπικά, που είχε σφραγίσει για 100 χρόνια ο Μπολσονάρου πριν εγκαταλείψει την εξουσία. Αυτό «θα μπορούσε να έχει νομικές συνέπειες», είπε ο Ντος Σάντος. Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια προσαγωγής του Μπολσονάρο στη δικαιοσύνη θα μπορούσε να «διαρκέσει αρκετά χρόνια» λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα πολλαπλών προσφυγών στην πορεία, πρόσθεσε ο αναλυτής.
Μάλιστα ο Μπολσονάρου ίσως επωφεληθεί από μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που επέτρεψε την αποφυλάκιση του Λούλα τον Νοέμβριο του 2019 εν αναμονή της προσφυγής κατά της καταδίκης του για διαφθορά. Αλλάζοντας προσωρινά ρότα από την προηγούμενη επιμονή του ότι ο Λούλα δεν θα κέρδιζε ποτέ τις εκλογές, ο Μπολσονάρου είπε πρόσφατα ότι θα «μείνει μακριά από την πολιτική» εάν χάσει. Αλλά η Μάιρα Γκούλαρτ, πολιτική επιστήμονας στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο, είπε ότι θα της προκαλούσε μεγάλη έκπληξη κάτι τέτοιο. Όποιο κι αν είναι το νομικό του μέλλον του για την Γκουλάρ ο Μπολσονάρου πιθανότατα θα ακολουθήσει παρόμοια πορεία με το πολιτικό του ίνδαλμα, τον Ντόναλντ Τραμπ, «ο οποίος διατηρεί σημαντική επιρροή στην αμερικανική πολιτική παρά την ήττα του το 2020».