Ενώ η αντίστροφη μέτρηση για τις ευρωεκλογές έχει ξεκινήσει, το Politico σκιαγραφεί το φαινόμενο Ζορντάν Μπαρντελά, το «αστέρι» της γαλλικής ακροδεξιάς που θέλει να φέρει τα πάνω κάτω στο πολιτικό τοπίο της Ευρώπης.
Ο πρόεδρος της γαλλικού ακροδεξιού κόμματος της Εθνικής Συσπείρωσης, προστατευόμενος της Λεπέν, έχει αντέξει σχεδόν μια δεκαετία στην πολιτική, συμπεριλαμβανομένων πέντε χρόνων ως το πιο εξέχον μέλος του κόμματός του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χωρίς ποτέ να χάσει τη λάμψη του, επισημαίνει το διεθνές μέσο.
Ως επικεφαλής υποψήφιος για τις ευρωεκλογές της επόμενης εβδομάδας, ο 28χρονος κυριαρχεί στις δημοσκοπήσεις.
Σχεδόν το ένα τρίτο των Γάλλων ψηφοφόρων σκοπεύει να ψηφίσει για την Εθνική Συσπείρωση, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Politico, δίνοντας σε ένα κόμμα, το οποίο κάποτε αντιμετωπιζόταν ως πολύ ακραίο για να το σκεφτεί κανείς, διπλάσια υποστήριξη από τον βασικό αντίπαλό του, το κόμμα της Αναγέννησης, του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.
O Mπαρντελά έχει κάνει αίσθηση στο TikTok, χρησιμοποιώντας την εμφάνισή του και το προσεκτικά δουλεμένο χαμόγελό του για να κερδίσει την ψήφο της νεολαίας. Όταν η γαλλική εβδομαδιαία εφημερίδα JDD συνέταξε έναν κατάλογο με τις 50 πιο δημοφιλείς προσωπικότητες στη Γαλλία, ο εκλεκτός της Λεπέν ήταν ο μόνος πολιτικός που μπήκε στη λίστα.
«Το νέο πρόσωπο της Ευρώπης;»
Η δημοτικότητα του Μπαρντελά και η ταυτόχρονη άνοδος της ακροδεξιάς σε ολόκληρη την ήπειρο αντιπροσωπεύουν μια πιθανή αλλαγή στο πολιτικό τοπίο της ΕΕ, καθώς τα τείχη, που κάποτε κρατούσαν μακριά τα εθνικιστικά, ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, όπως η Εθνική Συσπείρωση, καταρρέουν.
Έξι από τις 27 κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, περιλαμβάνουν κόμματα που κάποτε θεωρούνταν ακροδεξιά. Η Ολλανδία πρόκειται να ενταχθεί στις τάξεις τους.
Αν και μια ισχυρή εμφάνιση στις εκλογές του Ιουνίου δεν θα οδηγήσει τη γαλλική ακροδεξιά στο Ελιζέ, η ψηφοφορία θεωρείται ευρέως ως βαρόμετρο εν όψει του 2027, όταν το κόμμα -με επικεφαλής πιθανότατα την επί χρόνια ηγέτιδά του, Μαρίν Λεπέν- αναμένεται να κάνει άλλη μια προσπάθεια για την προεδρία.
Αναφέρεται ότι αν η Εθνική Συσπείρωση κατακτήσει την εξουσία στις επόμενες προεδρικές εκλογές, αυτό θα γίνει εν μέρει χάρη στην προσπάθειά της να επανατοποθετηθεί ως μια ασφαλής, «εύπεπτη», εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, μια προσπάθεια που εκφράζεται στο πρόσωπο του Μπαρντελά.
Ο Μπαρντελά «make over της ακροδεξιάς»
Με τα άψογα κοστούμια του και τα περιποιημένα μαλλιά του, ο ακροδεξιός υποψήφιος έχει δημιουργήσει ένα ακροδεξιό φαν κλαμπ. Οι γαλλικές εφημερίδες δημοσιεύουν ιστορίες γι' αυτόν με τίτλους όπως «Σούπερ σταρ Μπαρντέλα», «Το makeover της ακροδεξιάς», «Υπέρλαμπρος λαϊκισμός».
Παρά το γεγονός ότι τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον χτυπούν για τη ρηχή κατανόηση των θεμάτων, διευρύνει σταθερά τη διαφορά μεταξύ αυτού και της Βαλερί Χέιερ, της υποψήφιας του Μακρόν στην κούρσα των ευρωεκλογών. Σε αυτό φαίνεται ότι βοηθάει το γεγονός ότι η πολιτική του εκστρατεία θυμίζει περισσότερο περιοδεία boy band, με ατελείωτες αναρτήσεις στο TikTok και πόζες selfie με τους θαυμαστές του.
Εκτός από το γεγονός ότι ο Μπαρντελά έχει επιτυχία στους νέους -ξεκινώντας την εκστρατεία του σε ένα νυχτερινό κέντρο με ποτά και DJ-, έχει επίσης καταφέρει να κερδίσει τους ηλικιωμένους, μια δημογραφική ομάδα που αποφεύγει τις αλλαγές και με την οποία το κόμμα του έχει παραδοσιακά προβλήματα.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του IFOP, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο, το 23% των ψηφοφόρων άνω των 65 ετών σκοπεύει να ψηφίσει τον Μπαρντελά, από 19% το 2019.
Ο εκλεκτός της Λεπέν
Η Λεπέν έχει περιγράψει τον Μπαρντελά ως «θεόσταλτο δώρο», στην προσπάθειά της να... αποτοξινώσει τη φήμη του κόμματος και να το προετοιμάσει για την εξουσία.
«Δεν επηρεάζεται από το ταμπού που περιβάλλει την ψήφο του Εθνικού Μετώπου» δήλωσε η ίδια, αναφερόμενη στο προηγούμενο όνομα του κόμματος, το οποίο συνδέθηκε με τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λεπέν, αρνητή του Ολοκαυτώματος. «Είναι μέρος μιας νέας γενιάς».
Μια γνωστή του Μπαρντελά περιέγραψε την εντύπωσή της από τη συνάντησή της μαζί του, όταν ήταν 22 ετών και ήδη ένας ολοκληρωμένος πολιτικός. «Δεν νομίζω ότι τον έχω δει ποτέ να μη φοράει κοστούμι» είπε η γνωστή του, πρώην υπάλληλος της περιφερειακής αρχής του Παρισιού. «Δεν γίναμε ποτέ φίλοι, αλλά ήταν καλός στο να κάνει συζήτηση, να επιδίδεται σε ατάκες, χωρίς να αποκαλύπτει πολλά για τον εαυτό του».
Ο Pascal Humeau, πρώην ειδικός επικοινωνίας του ακροδεξιού κόμματος, ο οποίος έκτοτε έχει έρθει σε ρήξη με το κόμμα, δήλωσε ότι ο ακροδεξιός υποψήφιος υποβλήθηκε σε εντατική εκπαίδευση στα μέσα ενημέρωσης.
«Ήταν ένα άδειο κέλυφος», δήλωσε ο Humeau σε συνέντευξή του στο ντοκιμαντέρ Complément d'enquête. «Όσον αφορά το βάθος (της προσωπικότητάς του), ήταν αρκετά περιορισμένος».
«Η ευκολία του, ο ενθουσιασμός του, που μπορείτε να αισθανθείτε σήμερα... έπρεπε να δουλέψουμε πάνω σε αυτό για μήνες και μήνες», είπε ο Humeau. Πρόσθεσε, επίσης, ότι ακόμη και το χαμόγελο και οι χαιρετισμοί του Μπαρντελά ήταν προϊόντα επίπονης εκπαίδευσης.
Με λαϊκισμό και ακροδεξιά ατζέντα
Γεννημένος σε μια εργατική οικογένεια ιταλικής καταγωγής, που ήρθε στη Γαλλία τη δεκαετία του 1960, ο Μπαρντελά μεγάλωσε στο συνοικισμό Gabriel Péri στο Saint-Denis, μια φτωχή συνοικία βόρεια του Παρισιού, που γίνεται τακτικά πρωτοσέλιδο ως ένα άντρο διακίνησης ναρκωτικών και βίαιων εγκλημάτων.
Εντάχθηκε στο ακροδεξιό κόμμα ως έφηβος, εγκαταλείποντας το πανεπιστήμιο για να ασχοληθεί με την πολιτική. Η μητέρα του ήταν βοηθός βρεφονηπιοκόμου από το Τορίνο. Ο πατέρας του, γιος Ιταλού μετανάστη, είχε μια επιχείρηση αυτόματων πωλητών ποτών.
Όταν πρόκειται για πολιτική, ο Μπαρντελά ρίχνει το βάρος στην εγκληματικότητα που σχετίζεται με τα ναρκωτικά και τον «ανεξέλεγκτο ισλαμισμό» στα γαλλικά προάστια, ενώ προωθεί το ταπεινό παρελθόν του ως έντονη αντίθεση με πολλούς από την πολιτική ελίτ του Παρισιού.
Ωστόσο, οι επικριτές αμφισβήτησαν τα τελευταία χρόνια την τέλεια προϊστορία του Μπαρντελά, επισημαίνοντας ότι ο πατέρας του ήταν σχετικά εύπορος, ικανός να του προσφέρει μαθήματα σε ένα καλό ιδιωτικό σχολείο και διακοπές στο εξωτερικό.
Η Γαλλία δεν είναι ξένη σε ανερχόμενα αστέρια που στοχεύουν το πολιτικό κατεστημένο. Δεν πάει πολύς καιρός που εξέλεξαν έναν τέτοιο υποψήφιο για πρόεδρο.
Το 2017, ο Μακρόν δυναμίτισε το πολιτικό τοπίο της Γαλλίας, γκρεμίζοντας τα μεγάλα πολιτικά κόμματα της χώρας στο δρόμο του προς το ανώτατο αξίωμα. Όταν ο Μακρόν ορκίστηκε, παρέμειναν μόνο δύο μεγάλες δυνάμεις, η δική του και της Λεπέν, θέτοντας τους όρους για την πρόκληση που παρουσιάζει σήμερα ο Μπαρντελά.
«Οι κεντρώοι βλέπουν την Εθνική Συσπείρωση ως τον μοναδικό τους αντίπαλο», δήλωσε ένα πρώην «βαρύ χαρτί» των Σοσιαλιστών. «Αυτό δημιουργεί ένα διπολικό πολιτικό τοπίο και, ναι, καθιστά δυνατή την εναλλακτική λύση».
Το πιο τρωτό του σημείο
Μια συζήτηση την περασμένη εβδομάδα μεταξύ του Μπαρντελά και του 35χρονου Γάλλου πρωθυπουργού, Μακρόν Γκαμπριέλ Ατάλ, ενίσχυσε αυτή την εντύπωση, με τους δύο πολιτικούς να αναμετρώνται με τα ανταγωνιστικά τους οράματα για την Ευρώπη, σε μια τηλεοπτική εμφάνιση που παρακολούθησαν 3,6 εκατομμύρια τηλεθεατές.
O Mπαρντελά δυσκολεύτηκε να ακολουθήσει τη συζήτηση όταν έφευγε εκτός... σεναρίου, αλλά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αυτό δεν τον έπληξε πολιτικά εν όψει της επερχόμενης εκλογικής αναμέτρησης. Ούτε το φτωχό ευρωκοινοβουλευτικό του έργο κατά τη διάρκεια της θητείας του φαίνεται να πλήττει την εικόνα του.
Το πιο τρωτό σημείο του Μπαρντελά ίσως είναι οι αυξανόμενες εικασίες ότι βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με τη Λεπέν, σε ένα κόμμα γνωστό για τις ομηρικές μάχες ηγεσίας του, επισημαίνει το Politico.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε, επίσης, ότι οι ψηφοφόροι φαίνεται να ταλαντεύονται γύρω από τον Μπαρντελά: το 52% των ψηφοφόρων του κόμματος θα ψήφιζαν τον νεαρό πολιτικό, σε σύγκριση με το 43% της Λεπέν, σύμφωνα με δημοσκόπηση της OpinionWay που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα.
«Ποτέ δεν υπήρξε Νο2 στην Εθνική Συσπείρωση», δήλωσε ένας πρώην σύμβουλος του κόμματος. «Είτε γίνεσαι Νο1 είτε σκοτώνεσαι». Ο Ζαν-Μαρί Λεπέν, για παράδειγμα, διέλυσε δύο αντιπάλους πριν παραγκωνιστεί από την κόρη του.
Αναμφίβολα φιλόδοξος, ο Μπαρντελά είναι σίγουρα εξοικειωμένος με την ιστορία του κόμματος. «Είναι προς το συμφέρον του να περιμένει… αλλά βαθιά μέσα του νομίζω ότι προετοιμάζεται», δήλωσε ο ίδιος σύμβουλος.
Το όραμα του Μπαρντελά και της Λεπέν για την Ευρώπη
Ο Μπαρντελά και η Λεπέν εργάζονται σκληρά για να αναδιαμορφώσουν την εικόνα της Εθνικής Συσπείρωσης.
Σε μια προσπάθεια να διαφοροποιηθεί από τα πιο εξτρεμιστικά στοιχεία της ακροδεξιάς, η Λεπέν ήρθε σε ρήξη με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία την περασμένη εβδομάδα και προσέγγισε την Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, μια ακροδεξιά ηγέτιδα που έχει εκτελέσει με επιτυχία μια στροφή προς το Κέντρο στην ευρωπαϊκή σκηνή.
Αλλά η αλλαγή είναι κυρίως αισθητική, δήλωσε ο Jean-Yves Camus, ειδικός στην ακροδεξιά, στο think tank Fondation Jean Jaurès, με έδρα το Παρίσι. Ενώ η Εθνική Συσπείρωση έχει αποβάλει τα πιο τοξικά χαρακτηριστικά της, όπως ο αντισημιτισμός της Λεπέν, η ατζέντα της παραμένει η πιο ριζοσπαστική στη Γαλλία, ειδικά όταν πρόκειται για διεθνείς οργανισμούς.
«Το σύνθημά τους είναι η εθνική κυριαρχία και αρνούνται οτιδήποτε θα παρακάμψει την κυριαρχία των λαών, και αυτό σημαίνει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Camus. «Δεν τους αρέσει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ούτε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Θέλουν να διαλύσουν την ΕΕ εκ των έσω».
Στις Βρυξέλλες, η Εθνική Συσπείρωση έχει συστηματικά αντιταχθεί στις περισσότερες από τις μεγάλες πολιτικές συμφωνίες των τελευταίων 10 ετών, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τη στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία.
Η ατζέντα της Λεπέν για την προεκλογική εκστρατεία του 2022 περιελάμβανε εκκλήσεις για έξοδο της Γαλλίας από τη στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ. Και ενώ έχει καταδικάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, το κόμμα της απείχε σε βασικές ψηφοφορίες στη Γαλλία και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την υποστήριξη του Κιέβου. Μια γαλλική κοινοβουλευτική έκθεση του 2023 κατηγόρησε το κόμμα ότι λειτουργεί ως φερέφωνο του Κρεμλίνου.