Να δικαιολογηθεί προσπάθησε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ για την έντονη κριτική που δέχτηκε για το περίφημο πλέον «Sofagate» στην Τουρκία.
Υπενθυμίζεται ότι η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναγκάστηκε να καθίσει σε έναν απομακρυσμένο καναπέ μακριά από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τον Ταγίπ Ερντογάν κατά τη συνάντησή τους στην Άγκυρα.
«Εμμ...» μουρμούρισε η πρόεδρος της Κομισιόν σαστισμένη παραμένοντας όρθια την ώρα που Μισέλ και Ερντογάν είχαν ήδη στρογγυλοκαθήσει στις δύο πολυθρόνες που είχαν ετοιμαστεί για να φιλοξενήσουν τους δύο άνδρες, και μόνον αυτούς, που θα συμμετείχαν στην συνάντηση ανάμεσα στους δύο ευρωπαίους ηγέτες και τον ισλαμιστή τούρκο πρόεδρο.
Στην συνέχεια, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πήρε θέση σε έναν καναπέ, απέναντι από τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών, που βρίσκεται ιεραρχικά κάτω από την πρόεδρο της Κομισιόν κατά το πρωτόκολλο. Η προσβολή αυτή κατά της Φον ντερ Λάιν έχει προκαλέσει πολεμική στις Βρυξέλλες και σφοδρές αντιδράσεις. ΜΜΕ, αλλά και αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, άσκησαν έντονη κριτική τόσο στον Τούρκο πρόεδρο, όσο και στον Μισέλ που σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα προσπάθησε να δικαιολογηθεί για το γεγονός ότι δεν αντέδρασε για τον «παραγκωνισμό» της φον ντερ Λάιεν σε θέση που… την έκρυβε από τα πλάνα της τηλεόρασης και των φωτογράφων.
Η δήλωση Μισέλ για το Sofagate
Στη δήλωσή του, ο Σαρλ Μισέλ αναφέρει:
«Την Τρίτη, η Ουρσουλα φον ντερ Λάιεν και εγώ συμμετείχαμε σε μια συνάντηση στην Άγκυρα με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ορισμένες εικόνες έχουν προκαλέσει σκληρές αντιδράσεις και ερμηνείες. Αυτό με οδηγεί στο να αντιδράσω.
Η επίσκεψή μας σηματοδότησε μια σημαντική στιγμή στη σύνθετη διαδικασία βελτίωσης των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Ήταν το αποτέλεσμα της προσεκτικής προετοιμασίας και της διπλωματικής εργασίας που πραγματοποιήθηκε για μήνες για να επιστρέψει αυτή η χώρα σε μια πιο εποικοδομητική προσέγγιση σε σχέση με την ΕΕ.
Και παρά τη σαφή προθυμία να πάει καλά, η αυστηρή ερμηνεία των κανόνων πρωτοκόλλου από τις τουρκικές αρχές έχει δημιουργήσει μια απελπιστική κατάσταση: τη διαφοροποιημένη ή και μειωτική μεταχείριση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι λίγες εικόνες που κυκλοφόρησαν έδωσαν την εντύπωση ότι έδειξα αναισθησία. Τίποτα δεν απέχει περισσότερο από την πραγματικότητα ή τα βαθιά μου συναισθήματα. Ούτε τις αρχές του σεβασμού που είναι απαραίτητες για μένα.
Εκείνη τη στιγμή, ενώ αντιληφθήκαμε τη δυσάρεστη φύση της κατάστασης, επιλέξαμε να μην την επιδεινώσουμε από ένα δημόσιο περιστατικό και να επικεντρωθούμε στην αρχή της συνάντησης στην ουσία της πολιτικής συζήτησης που επρόκειτο να ξεκινήσουμε, η Ουρσούλα και εγώ, με τους οικοδεσπότες μας.
Η ουσία ήταν συγκεκριμένα η συνομιλία που είχαμε με τον Πρόεδρο Ερντογάν σχετικά με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών και γενικότερα την υπεράσπιση των θεμελιωδών μας αξιών του κράτους δικαίου και της ελευθερίας της έκφρασης ή του Τύπου.
Πριν από την επίσημη συνάντηση, είχα συναντηθεί με εκπροσώπους των Γυναικών του ΟΗΕ και άλλων υπηρεσιών του ΟΗΕ. Και πραγματοποιήσαμε κοινή συνέντευξη τύπου στην Άγκυρα με την Ουρσουλα, παρά τις αντίθετες πιέσεις για να αναφέρουμε χωρίς ταμπού τις συζητήσεις μας με την τουρκική πλευρά.
Λυπάμαι λοιπόν για δύο λόγους. Πρώτον, για την εντύπωση ότι θα ήμουν αδιάφορος για το λάθος στο πρωτόκολλο έναντι της Ούρσουλα. Πολύ περισσότερο γιατί έχω την τιμή να συμμετάσχω σε αυτό το ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στο οποίο δύο μεγάλα ιδρύματα από τα τέσσερα διευθύνονται οι γυναίκες, την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και την Κριστίν Λαγκάρντ. Και είμαι επίσης περήφανος που μια γυναίκα, η πρώτη στην ιστορία, με αντικατέστησε ως πρωθυπουργός του Βελγίου.
Τέλος, λυπάμαι, διότι αυτή η κατάσταση επισκιάζει το μεγάλο και επωφελές γεωπολιτικό έργο που πραγματοποιήσαμε μαζί στην Άγκυρα, και του οποίου ελπίζω ότι η Ευρώπη θα αποκομίσει τους καρπούς».
Κριτική στον Μισέλ
Παρά την τοποθέτηση του Μισέλ, η κριτική στο πρόσωπό του δεν αποφεύχθηκε.
Το Politico αναφερόμενο στην απάντηση του, αναφέρει χαρακτηριστικά «Sorry not sorry» τονίζοντας ότι αυτή είναι η ουσία όσων έγραψε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου απαντώντας στην κριτική. Πόσο μάλλον από την στιγμή που ο λόγος της επίσκεψής τους είχε να κάνει με τα γυναικεία δικαιώματα. Τονίζει πως δεν ζήτησε συγνώμη για την μη αντίδρασή του, αλλά και για το ότι προσπάθησε να απορρίψει τις φωνές που τον κατηγορούν για την στάση του.
Η αντίδραση της ΕΕ και ευρωβουλευτών
Το περιστατικό πάντως προκάλεσε την οργή πολλών ευρωβουλευτών στις Βρυξέλλες.
«Πρώτα αποσύρονται από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και τώρα αφήνουν την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χωρίς κάθισμα κατά την διάρκεια επίσημης επίσκεψης. Είναι ντροπή #WomensRights», έγραψε στο Twitter η πρόεδρος της σοσιαλιστικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ισπανίδα Ιράτχε Γκαρσία Πέρες.
Η έκφραση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «Εμμ..!» είναι το νέο μότο για την θέση ότι «η σχέση ΕΕ-Τουρκίας δεν πρέπει να διαμορφωθεί έτσι», σχολίασε ο γερμανός ευρωβουλευτής Σεργκέι Λαγκοντίνσκι.
Αλλά, αν η συμπεριφορά της τουρκικής πλευράς θεωρείται δεδομένη για όποιον έχει την παραμικρή πείρα από το πρωτόκολλο, αλλά και την ουσιαστική μεταχείριση των γυναικών σε ισλαμικό περιβάλλον, η στάση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν θα πρέπει να θεωρείται καθόλου δεδομένη. Ο Σαρλ Μισέλ δεν ήταν προετοιμασμένος για την αναμενόμενη, αν όχι προμελετημένη, προσβολή; Και αν όχι, τι ήταν αυτό που τον εμπόδισε στην αυτονόητη αυθόρμητη αντίδραση;
Οπως αναρωτιέται και η ολλανδή φιλελεύθερη ευρωβουλευτής Σοφί ιν τ' Βελντ, γιατί ο πρόεδρος του Συμβουλίου παρέμεινε «σιωπηλός» την ώρα που η συνάδελφός του βρισκόταν όρθια και σε προφανή αμηχανία;
Από την πλευρά του ο Επικεφαλής Εκπρόσωπος της Κομισιόν Ερίκ Μαμέρ ερωτηθείς σχετικά με τον τρόπο που κάθισαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν στην 'Αγκυρα και το γεγονός ότι η ίδια κάθησε στον καναπέ σε αντίθεση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που βρισκόταν δίπλα από τον Τούρκο Πρόεδρο, τόνισε ότι η
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιμένει ότι ο θεσμός που εκπροσωπεί θα τυγχάνει της συμπεριφοράς που απαιτείται από το πρωτόκολλο.
Παράλληλα ο Ερίκ Μαμέρ ανέφερε ότι η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν « ζήτησε από την ομάδα της να προχωρήσει στις απαραίτητες επαφές για να εξασφαλίσει ότι τέτοιο περιστατικό δε θα συμβεί στο μέλλον».
«Το σημαντικό είναι ότι η Πρόεδρος έπρεπε να καθήσει ακριβώς με τον ίδιο τρόπο με τον Πρόέδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τον Τούρκο Πρόεδρο, αλλά αποφάσισε να προχωρήσει παρόλα αυτά βάζοντας σε προτεραιότητα την ουσία από το πρωτόκολλο», υπογράμμισε ο Εκπρόσωπος της Επιτροπής.