Εικόνες μέσα σε κατάμεστες αρένες σταδίων, ζητωκραυγές, δάκρυα, εμψυχωτικά μηνύματα από την Μισέλ Oμπάμα, εμφανίσεις έκπληξη του Μπαράκ. Και από τη άλλη, εικόνες μακριάς σιωπής, σχεδόν μοναξιάς μέσα σε άδεια δωμάτια ξενοδοχείου. Το ντοκιμαντέρ του Netflix «Becoming» δείχνει το μετά της χρυσής προεδρίας Ομπάμα, με χαραμάδες στα άδυτα της οκταετίας της.
Φοράει χρυσές εφαρμοστές, πάνω από τον μηρό μπότες Balenciaga, τεράστιες βλεφαρίδες, τα νύχια βαμμένα στο αγαπημένο της μπλε χρώμα. Περιτριγυρίζεται από ένα επιτελείο συνεργατών, καθώς ταξιδεύει σε 34 πόλεις των ΗΠΑ στο πλαίσιο της περιοδείας της για το αυτοβιογραφικό της βιβλίο «Βecoming», τέλη του 2018, αρχές του 2019 με τις κάμερες του Netflix να την ακολουθούν. Και όταν δεν μιλάει με την Οπρα ή κάποιον άλλο λαμπερό σταρ μπροστά σε κατάμεστα γήπεδα, όταν δεν εμψυχώνει εφήβους μειονοτικών κοινοτήτων, όταν δεν κανακεύει την μητέρα της, η Μισέλ Ομπάμα κάθεται αμίλητη κοιτώντας έξω από το παράθυρο. Με μια μελαγχολία διάχυτη στα πιο ιδιωτικά πλάνα, σχεδόν μοναχική. Η αντίστιξη του ιδιωτικού με το δημόσιο είναι αιχμηρή σε όλο το ντοκιμαντέρ. Η έκθεση και η στιγμή της απόσυρσης μαζί.
Η ζωή των Ομπάμα πριν και μετά -και στο βάθος πάντα ο Τραμπ
Αρχισα να παρακολουθώ το ντοκιμαντέρ με την απόλυτη συνειδητοποίηση και παραδοχή ως θεατής ότι μου λείπει η προεδρία Ομπάμα, με την οδυνηρή επίγνωση του τι θα γινόταν τώρα, κυρίως εν μέσω της πανδημίας αν πρόεδρος της «αυτοκρατορίας» δεν ήταν ο Τραμπ, αλλά ο Ομπάμα. Η αιφνιδιαστική απόφαση του Netflix να προβάλει αυτό το ντοκιμαντέρ τώρα, ήρθε σκέφτομαι σαν μια σανίδα σωτηρίας που πετάς σε ναυαγούς, σαν σήμα μιας φωτοβολίδας που σου δείχνει ότι υπάρχει ζωή εκεί έξω. Και ελπίδα – η λέξη που συχνά χρησιμοποιεί η Ομπάμα αλλά και οι κόρες της στην σπάνια εμφάνισή τους στο ντοκιμαντέρ.
Η Μισέλ Ομπάμα ανοίγει διάπλατα την πόρτα της ζωής της πριν τον γάμο, βλέπουμε τη μητέρα της, το πατρικό της σπίτι, αναμνήσεις από τον πατέρα, τον αδελφό της Γκρεγκ -τον χαϊδεμένο της μητέρας της. Κρατά όμως μακριά την νέα προσωπική της ζωή, τον Μπαράκ, τη Σάσα, τη Μαλία. Σαν ιεροκήρυκας σχεδόν, μέσα από την αφήγηση της διαδρομής προς τον Λευκό Οίκο, της οκταετίας εκεί και της ζωής τώρα, έρχεται ουσιαστικά μέσα από το ντοκιμαντέρ όχι να διατρανώσει και κατοχυρώσει την κληρονομιά της εποχής Ομπάμα. Ερχεται μάλλον να υπενθυμίσει ότι υπάρχει αυτός ο δρόμος, η ελπίδα, η Αμερική που μπορεί να την κάνει ακόμα να νιώσει υπερήφανη. Εγκαίρως το υπενθυμίζει, πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου.
Σε ένα εκπληκτικό πλάνο, μέσα στο αυτοκίνητο με τους σωματοφύλακές της, σούρουπο, διασχίζοντας την γέφυρα του Μπρούκλιν, είναι η πρώτη φορά που ανοιχτά μιλά για τον Τραμπ. «Καταλαβαίνω όσους ψήφισαν τον Τραμπ. Τους καταλαβαίνω. Όμως όσους δεν ψήφισαν καθόλου, τους νέους, τις γυναίκες… Εκεί είναι που συνειδητοποιείς ότι κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι όλο αυτό είναι ένα παιχνίδι» ακούγεται να λέει. Οι εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ θα είναι ιστορικές για πολλούς λόγους, κυρίως μετά την πανδημία, με τη σκιά του θανάτου στη χώρα, τον ρόλο του Τραμπ, τον φόβο της προσέλευσης σε μαζικές συναθροίσεις. Και είναι σαν η Μισέλ, μέσω αυτού του ντοκιμαντέρ, ουσιαστικά να επιθυμεί να στείλει ένα μήνυμα ισχυρό. Ως πολιτική μορφή και η ίδια.
Ο Ομπάμα ως Jay-Z η Μισέλ ως Beyonce
Οι τρυφερές σχέσεις με τους συνεργάτες της που κάθε φορά τους συνεπαίρνει το μέγεθος του κοινού και η ενέργεια που χρησιμοποιείται. H εικόνα της μητέρας της που «έγινα Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, τι άλλο θέλει να κάνω;». Tου κάπως άγαρμπου Μπαράκ που την αιφνιδιάζει με λουλούδια στη σκηνή με ένα κακό αστείο ότι μοιάζει σαν τον Jay-Z που κάνει μια εμφάνιση guest σε συναυλία της Beyonce και μετά στο διάδρομο αυτή με αγωνία τον ρωτάει αν του άρεσε η ομιλία της. Η ανάμνησή της από το βράδυ πριν αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο που οι φίλες των θυγατέρων της ήρθαν για ένα τελευταία sleep over. Όλα αυτά απλώνονται στην οθόνη προς κατανάλωση από τον τηλεθεατή του σύγχρονου συμβόλου που αποτελεί η Μισέλ Ομπάμα. Και διαρκώς αναρωτιέσαι: θα είναι υποψήφια για το προεδρικό χρίσμα στις μεθεπόμενες εκλογές (μακάρι να είναι, ναι).
Σε όλη τη διάρκεια του Becoming, πίσω από τις φωνές, τις διαφορετικές σκηνές, τις αγκαλιές, τα δάκρυα, τις συσκέψεις, ο παλμό είναι ένας: η ιστορία της Μισέλ Ομπάμα. Η ιστορία που η ίδια διεκδίκησε για τον εαυτό της. Η ιστορία που έκανε ζωή της. Και αυτό το μήνυμα περνάει διαρκώς. Όταν μία έφηβη, η Σάιλα, την ρωτάει τι πρέπει να κάνει για να μη γίνει στη ζωή της ένα στατιστικό, ένας ακόμα αριθμός, η Ομπάμα της απαντά «να βρεις την ιστορία σου. Και να την αποδεχθείς.» Η διαφορετικότητά σου ως προνόμιο, η ελεύθερη βούλησή σου ως νόμος, η διάθεση να αλλάξεις τον κόσμο και να πεις την ιστορία σου ως προορισμός.
Είναι η ίδια η Μισέλ Ομπάμα, η μαύρη έφηβη από τα προάστια του Σικάγο που σπούδασε στο Πρίνστον ενώ της έλεγε η υπεύθυνή της στο σχολείο ότι δεν είναι «Princeton material», στο Χάρβαρντ στη συνέχεια, που εργάστηκε σε κορυφαία νομική εταιρεία, έδρασε ακτιβιστικά για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ίδια που κάποια στιγμή στην προεκλογική εκστρατεία του 2008 όταν δέχθηκε σφοδρές επιθέσεις συνειδητοποίησε ότι «πρέπει να μην μιλάει εκτός κειμένου». Είναι η ίδια η Μισέλ Ομπάμα που μέσα από το βιβλίο και το ντοκιμαντέρ της λέει ότι σημαία του ανθρώπου είναι η ιστορία που θα στήσει με τη ζωή του. Σήμερα περισσότερο από ποτέ.