Τι κρύβεται γύρω από την περιορισμένη πυραυλική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, επιχειρεί να εκτιμήσει ο Economist, ενώ η Μέση Ανατολή βαδίζει σε αχαρτογράφητα νερά.
Το μεγάλο ερώτημα που ταλανίζει αξιωματούχους και αναλυτές είναι προφανώς πώς θα αντιδράσει το Ιράν και να θα συνεχιστεί ο κύκλος της έντασης σε νέα φάση κλιμάκωσης.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ δήλωσε σήμερα ότι οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στο Ιράν δεν πρέπει να υποτιμηθούν.
Ακολούθησε η ακόμα πιο ανησυχητική δήλωση του Ιρανού ΥΠΕΞ, Σαγιέντ Αμπάς Αραγτσί ο οποίος σε επιστολή του προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ανέφερε ότι το Ιράν επιφυλάσσεται του δικαιώματος να απαντήσει στην «εγκληματική επίθεση» του Ισραήλ, ζητώντας επίσης να συγκληθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας με σκοπό να καταδικάσει τα πρόσφατα ισραηλινά πλήγματα στο Ιράν.
«Δεν επιδιώκουμε τον πόλεμο αλλά θα υπερασπιστούμε τα δικαιώματα του έθνους και της χώρας μας», είπε o πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν στο υπουργικό συμβούλιο της χώρας. «Θα δώσουμε την κατάλληλη απάντηση στην επιθετικότητα του σιωνιστικού καθεστώτος», πρόσθεσε.
Ήταν η πρώτη επίσημα αναγνωρισμένη επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν
Μετά από δεκαετίες σκιώδους πολέμου μεταξύ του εβραϊκού κράτους και της Ισλαμικής Δημοκρατίας, τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Οκτωβρίου το Ισραήλ πραγματοποίησε την πρώτη επίσημα αναγνωρισμένη επίθεσή του στο Ιράν, σημειώνει ο Economist.
Δεκάδες πολεμικά αεροσκάφη που πετούσαν τουλάχιστον 1.300 χιλιόμετρα από τις βάσεις τους στο Ισραήλ εκτόξευσαν πυραύλους εναντίον εγκαταστάσεων αεράμυνας και εργοστασίων πυραύλων σε τρεις ιρανικές επαρχίες, μεταξύ των οποίων και στα περίχωρα της πρωτεύουσας Τεχεράνης. Tο γεγονός ότι οι στόχοι που επέλεξε το Ισραήλ, οι οποίοι ήταν καθαρά στρατιωτικοί, θεωρήθηκε από τις πιο περιορισμένες επιλογές του.
Από τότε που το Ιράν εκτόξευσε 181 βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου, αξιωματούχοι προσκείμενοι στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου μιλούσαν για την άποψη του ισραηλινού πρωθυπουργού ότι είχε ανοίξει μια «ιστορική ευκαιρία» για ένα στρατηγικό πλήγμα στο Ιράν, υποστήριξε το βρετανικό μέσο ενημέρωσης.
Αντ' αυτού το Ισραήλ χτύπησε κυρίως τα ρωσικής κατασκευής ραντάρ αεράμυνας των s-300 και τους εκτοξευτές πυραύλων του Ιράν, αποφεύγοντας τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του.
Πόσο πιθανό είναι ένα επόμενο πιο καταστροφικό χτύπημα στο Ιράν
Αυτό υποδηλώνει ότι το Ισραήλ, για πρώτη φορά, λαμβάνει υπόψη του την πίεση του Αμερικανού συμμάχου του. Μπορεί επίσης να υποδηλώνει ότι το Ισραήλ προετοιμάζει το έδαφος για ένα επόμενο, πολύ πιο καταστροφικό χτύπημα.
Το κλειδί για την κατανόηση της απόφασης του Ισραήλ, σύμφωνα με την ανάλυση οι αμερικανικές εκλογές. Το Ισραήλ είχε την επιλογή να προβεί σε αντίποινα κατά στρατιωτικών στόχων, με τη σιωπηρή επιδοκιμασία των ΗΠΑ, ή να αψηφήσει τις ρητές προειδοποιήσεις του προέδρου Τζο Μπάιντεν να μην επιτεθεί σε πυρηνικές ή ενεργειακές εγκαταστάσεις την παραμονή των αμερικανικών εκλογών. Το τελευταίο θα έθετε σε κίνδυνο τη μελλοντική συνεργασία με μια κυβέρνηση των Δημοκρατικών, σε περίπτωση που η Κάμαλα Χάρις κέρδιζε στις 5 Νοεμβρίου. Από την άλλη σε περίπτωση νίκης του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη εκφράσει την υποστήριξή του για ένα ισραηλινό χτύπημα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τότε υπάρχει πάντα η ευκαιρία για μελλοντικά χτυπήματα.
Πόσο αποτελεσματικά ήταν τα ισραηλινά πλήγματα; Μέχρι στιγμής υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία για να είμαστε σίγουροι. Ισραηλινοί αξιωματικοί ισχυρίζονται ότι κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος των προηγμένων δυνατοτήτων αεράμυνας του Ιράν και ότι, ως αποτέλεσμα, η αεροπορία τους μπορεί να επιχειρεί ελεύθερα στον ιρανικό εναέριο χώρο. Αν αληθεύει, αυτό σημαίνει ότι ένα μελλοντικό ισραηλινό χτύπημα θα μπορούσε να είναι πολύ πιο εκτεταμένο.
Πόσο αποτελεσματικό ήταν το χτύπημα του Ισραήλ;
Εάν οι ισχυρισμοί του Ισραήλ είναι αληθείς θα χρειαστούν πολλοί μήνες για το Ιράν για να ανακατασκευάσει την αεράμυνά του, ειδικά όταν οι Ρώσοι προμηθευτές του χρειάζονται τις προμήθειές τους για τον πόλεμο τους με την Ουκρανία. Το Ιράν εξακολουθεί να διαθέτει μεγάλο αριθμό πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών και θα μπορούσε να πραγματοποιήσει ένα χτύπημα-απάντηση στο Ισραήλ. Αλλά είναι απίθανο να βιαστεί σε μια τέτοια κίνηση. Όχι μόνο θα κινδύνευε να προκαλέσει μια πολύ πιο επιζήμια ισραηλινή αντεπίθεση, αλλά οι ηγέτες του Ιράν παρακολουθούν επίσης προσεκτικά τις αμερικανικές εκλογές. Η κυρίαρχη ανησυχία για τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, είναι η σταθερότητα του καθεστώτος του. Οποιαδήποτε από τις δύο πορείες δράσης -επίθεση ξανά στο Ισραήλ ή αναμονή πυρών- ενέχει κινδύνους. Για πρώτη φορά από τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της Τεχεράνης είδαν την πόλη τους να δέχεται στρατιωτική επίθεση. Η μη ανταπόκριση θα εκλαμβανόταν ως ένδειξη αδυναμίας.
Αλλά τα αντίποινα θα μπορούσαν να προκαλέσουν καταστροφικές συνέπειες. Το Ισραήλ μπορεί να έχει εξουδετερώσει μια από τις πιο σημαντικές άμυνες του Ιράν με αυτό το χτύπημα, τις συστοιχίες s-300. Έχει ήδη μειώσει σημαντικά την προστασία που προσφέρει το πυραυλικό οπλοστάσιο που το Ιράν προμήθευσε στη Χεζμπολάχ, τη σιιτική οργάνωση του Λιβάνου, ως απειλή κατά του Ισραήλ. Οι περισσότεροι από τους ιρανικούς πυραύλους ακριβείας έχουν καταστραφεί στις πρόσφατες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στο Λίβανο.
Θα απαντήσει Τεχεράνη;
Η Τεχεράνη είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα περιμένει την σωστή χρονική στιγμή προτού αποφασίσει αν και πώς θα απαντήσει. Υπάρχουν επίσης εσωτερικές επιπτώσεις για τον Νετανιάχου. Αφού τόνωσε τις προσδοκίες, οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον κατηγορούν ήδη ότι έχασε μια ευκαιρία. Πριν από το χτύπημα ο Ναφτάλι Μπένετ, πρώην πρωθυπουργός προέτρεψε την κυβέρνηση «να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν». Ο Γιαΐρ Λαπίντ, ο κεντρώος ηγέτης της αντιπολίτευσης, δήλωσε ότι «η απόφαση να μην επιτεθούν στρατηγικοί και οικονομικοί στόχοι ήταν λανθασμένη».
Αυτή τη φορά ο Νετανιάχου επέλεξε να ακολουθήσει μια πιο υπομονετική στρατηγική τουλάχιστον προς το παρόν. Αλλά αν είναι διατεθειμένος να πληρώσει ένα πολιτικό τίμημα για την επιλογή μιας πιο μετρημένης πορείας δράσης κατά του Ιράν, αυτό σημαίνει σχεδόν σίγουρα ότι στα άλλα μέτωπα που το Ισραήλ διεξάγει πόλεμο - τη Γάζα και τον Λίβανο - θα είναι λιγότερο δεκτικός στις πιέσεις για κατάπαυση του πυρός. Αν προσθέσει κανείς την πίεση από τους ακροδεξιούς συμμάχους του, οι οποίοι έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν την κυβέρνησή του κατά την επόμενη σύνοδο της Κνέσετ, του ισραηλινού κοινοβουλίου, που αρχίζει σήμερα, 27 Οκτωβρίου, δύσκολα φαίνεται ορατή μια πορεία αποκλιμάκωσης.
Η φύση αυτού του χτυπήματος στο Ιράν φαίνεται να δείχνει ότι όταν η Αμερική ενδιαφέρεται να ασκήσει σοβαρή πίεση, μπορεί ακόμα να διαμορφώσει την ισραηλινή πολιτική, υπογραμμίζει ο Economist.
Το Ισραήλ έχει επανειλημμένα κλιμακώσει τις μάχες στη Γάζα και το Λίβανο φέτος, σε πείσμα των προτροπών της κυβέρνησης Μπάιντεν. Αυτή τη φορά ενήργησε σε πλήρη συντονισμό, αποφεύγοντας μέχρι στιγμής μια κίνηση που θα μπορούσε να έχει προκαλέσει τόσο περιφερειακή ανάφλεξη όσο και παγκόσμια αύξηση των τιμών της ενέργειας. Ωστόσο, ο κίνδυνος είναι ότι αυτή η επίθεση ήταν μόνο το προοίμιο μιας πιο σοβαρής επίθεσης που θα μπορούσε να ακολουθήσει.