Μπορεί η ακροδεξιά στη Γαλλία να υπέστη ταπεινωτική ήττα στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές, αλλά στη γειτονική Ιταλία η επικεφαλής των Frattelli d’ Italia, Τζόρτζια Μελόνι βλέπει τις μετοχές της να ανεβαίνουν κι ονειρεύεται να αναδειχθεί στο κυρίαρχο πρόσωπο της ιταλικής Δεξιάς, παρά τις νεοφασιστικές ρίζες του κόμματός της.
Τον περασμένο Φεβρουάριο οι «Αδελφοί της Ιταλίας» ήταν το μόνο κόμμα που αρνήθηκε να μετάσχει στην ευρεία κυβερνητική συμμαχία υπό τον Μάριο Ντράγκι κι επέλεξε την αντιπολίτευση, επειδή «όλες οι άλλες θέσεις ήταν πιασμένες», όπως είπε τότε η Μελόνι. Τώρα ονειρεύεται να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης της χώρας, που θα προκύψει μετά τις προγραμματισμένες για το 2023 εκλογές. Κι ίσως όχι άδικα, αφού το κόμμα της - απότοκο του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κινήματος που είχαν ιδρύσει πρώην υποστηρικτές του Μουσολίνι το 1946 – καλπάζει στο 20% στις δημοσκοπήσεις, φθάνοντας τα ποσοστά της Λέγκας του Ματέο Σαλβίνι και διαγκωνίζεται μαζί του για τα ηνία της δεξιάς και την ανάδειξή του σε δεύτερη πολιτική δύναμη της χώρας.
Η Μελόνι αγρεύει ψήφους από τη δεξαμενή του Σαλβίνι, που μπήκε στον κυβερνητικό συνασπισμό, καθώς πολλοί οπαδοί του δεν φαίνεται να ενθουσιάζονται από τη στροφή προς το κέντρο και τη σύμπραξη με τη Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι τείνοντας ευήκοα ώτα στην εθνικιστική ρητορική των «Αδελφών της Ιταλίας», που έχουν παρόμοια ατζέντα με τη Λέγκα αναφορικά με το μεταναστευτικό, κοινωνικά ζητήματα και τη δριμεία αντιευρωπαϊκή κριτική, σημειώνει ο Ματία Φεραρέζι στο Foreign Policy.
Το δίλημμα της Μελόνι
Ωστόσο, το δίλημμα της αρχηγού των Fratelli d’ Italia, είναι αν θα επιμείνει στην ακροδεξιά ρητορική συσπειρώνοντας τη βάση της, ή αν θα επιχειρήσει αλλαγή προφίλ - όπως η Μαρίν Λεπέν που άλλαξε το όνομα του κόμματός της - και θα διευρύνει τους πολιτικούς της ορίζοντες μετατρέποντας τους Αδελφούς της Ιταλίας σε μια ομπρέλα, που θα παρέχει πολιτική στέγη σε συντηρητικούς διαφόρων αποχρώσεων. Προς το παρόν η Μελόνι φαίνεται να κρατά ανοικτές τις επιλογές της. Αν και απέκτησε φήμη περήφανης, ασυμβίβαστης ηγέτιδας, το τελευταίο διάστημα μαλάκωσε τους τόνους της και μάλιστα έγραψε απομνημονεύματα με τίτλο «Είμαι η Τζόρτζια» σε μια προσπάθεια να διευρύνει μέσω της προσωπικής της ιστορίας τη βάση των ψηφοφόρων της. Δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο της ξεπέρασε τις 100.000 πωλήσεις και κατέλαβε την κορυφή των ευπώλητων της ιταλικής Amazon.
Ορισμένοι παρατηρητές βλέπουν πίσω από το νέο αφήγημα της Μελόνι, που τρέφει τα τελευταία χρόνια όνειρα για την πρωθυπουργία, άλλη μια απόπειρα πολιτικού καιροσκοπισμού. «Η Μελόνι δεν θα μπορέσει να εκπροσωπήσει ταυτόχρονα το εκλογικό σώμα της παραδοσιακής ακροδεξιάς και τους μετριοπαθείς συντηρητικούς. Ακόμη κι αν εμφανίζεται τώρα ως αξιόπιστη, το κόμμα της δεν μπορεί να αλλάξει το DNA του», σημείωσε η καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, Νάντια Ουρμπινάτι. «Αν ανεβαίνει η δημοτικότητά της, οφείλεται ακριβώς στο ότι δεν είναι μετριοπαθής. Όταν ο Σαλβίνι μετακινήθηκε προς το κέντρο, έχασε ψήφους κι η Μελόνι είναι πολύ έξυπνη για να επαναλάβει το ίδιο λάθος», συμπλήρωσε.
Ρετουσάρισμα του πολιτικού προφίλ
Οι Fratelli d’ Italia αρνούνται την ταμπέλα του ακροδεξιού κόμματος. «Δεν βλέπω ποια στοιχεία μπορεί να υποστηρίζουν ότι οι Αδελφοί της Ιταλίας είναι ακροδεξιό κόμμα», είπε η Μελόνι στο Foreign Policy. «Είμαστε μέλος της παράταξης των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, είμαι πρόεδρός της, που είναι η οικογένεια των ευρωπαίων και δυτικών συντηρητικών, που ενώνουν τις δυνάμεις τους με άνω των 40 κόμματα από το ιστραηλινό Λικούντ και τους Βρετανούς Τόρηδες μέχρι τους Ρεπουμπλικανούς στις ΗΠΑ».
Κατά την Μελόνι βασικός στόχος του κόμματός της είναι «η προάσπιση του εθνικού συμφέροντος, της ρίζας και των αξιών του δυτικού πολιτισμού». Η ένθερμη οπαδός του Ντόναλντ Τραμπ επιρρίπτει την ευθύνη στα κυρίαρχα ΜΜΕ, που «υπεραπλοποιούν, περιγράφοντας όποιον μιλά για πατρίδα, οικογένεια, την ιερότητα της ζωής, για το χριστιανικό και κλασικό πολιτισμό ως επικίνδυνο εξτρεμιστή προκειμένου να τους αρνηθούν το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Το είδαμε στις ΗΠΑ με τη δαιμονοποίηση του Τραμπ, που του έκλεισαν την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και βλέπουμε την ίδια τάση έναντι συντηρητικών κινημάτων στην Ευρώπη», λέει.
Οι διεθνείς συμμαχίες
Για ένα κόμμα που χρειάζεται να ενισχύσει το προφίλ και την αξιοπιστία του αν θέλει να κατακτήσει την εξουσία στην Ιταλία οι διεθνείς συμμαχίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η Μελόνι εξελέγη πέρυσι στην προεδρία των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών – η πρώτη Ιταλίδα, που ανέλαβε επικεφαλής μιας παράταξης στην ευρωβουλή. Αλλά ακόμη στις Βρυξέλλες αντιμετωπίζει σκληρό ανταγωνισμό από τον Ματέο Σαλβίνι, που εργάζεται μεθοδικά για το σχηματισμό μιας νέας πολιτικής οικογένειας που θα συστεγάζει τη Λέγκα, το Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν – μετά την αποχώρησή του τελευταίου από το ΕΛΚ -, το πολωνικό Κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης και το ισπανικό ακροδεξιό Vox – τα τελευταία δύο είναι σημαντικοί σύμμαχοι των Fratelli d’ Italia στην παράταξη των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.
Τις τελευταίες εβδομάδες η Μελόνι μετέβη στη Βαρσοβία για ένα τετ-α-τετ με τον Πολωνό πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι, ενώ συναντήθηκε και με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Όρμπαν σε μια προσπάθεια να τον πείσει να μην ενταχθεί σ’ ένα πολιτικό εγχείρημα που θα την έβαζε στο περιθώριο. Αλλά και στο ευρωπαϊκό επίπεδο η Μελόνι αντιμετωπίζει το ίδιο δίλημμα που έχει και στη Ρώμη: αν δηλαδή θα μετακινηθεί προς το κέντρο για να δελεάσει περισσότερους μετριοπαθείς συντηρητικούς ψηφόρους, ή θα ενταχθεί στον ευρύ ακροδεξιό συνασπισμό. Την ίδια ώρα παρακολουθεί τις εξελίξεις και στις ΗΠΑ, όπου το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εμφανίζεται διχασμένο μεταξύ αφοσιωμένων στον Τραμπ στελεχών και παραδοσιακών μελών του, ευχόμενη να βγουν οι Ρεπουμπλικανοί απ’ αυτή τη διαδικασία χωρίς τον Τραμπ, αλλά και χωρίς να αποκηρύξουν το αποτύπωμά του. Πραγματιστές εντός των Αδελφών της Ιταλίας πιστεύουν ότι το κόμμα θα καταφέρει κάποια στιγμή να μετασχηματιστεί σε μια πιο συγκεντρωτική συντηρητική πολιτική δύναμη, αλλά δεν είναι ακόμη έτοιμο για ένα τέτοιο βήμα. «Δεν νομίζω ότι στις επόμενες εκλογές η Μελόνι θα είναι υποψήφια πρωθυπουργός της κεντροδεξιάς συμμαχίας», δήλωσε στέλεχος των Fratelli d’ Italia. «Κι ίσως τελικά να μην είναι κακό αυτό».