Η ανακοίνωση της αποχώρησης του Έλον Μασκ από το προσκήνιο του κυβερνητικού έργου του Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να σηματοδοτήσει μια εποχή αλλαγών.
Η ανάμειξη του Έλον Μασκ στο Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE) αποτέλεσε μία από τις πιο εντυπωσιακές και ανατρεπτικές παρεμβάσεις ενός ιδιώτη στον δημόσιο τομέα.
Από την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας της τεχνολογίας έγινε ο επικεφαλής μιας αποστολής που είχε στόχο να «αναμορφώσει» τη λειτουργία του ομοσπονδιακού κράτους, μετατρέποντας μέρος του κυβερνητικού έργου σε έναν μηχανισμό ταχύτητας, απόδοσης και ελέγχου κόστους-οφέλους που θυμίζει start up επιχείρηση.
Ωστόσο, η πρόσφατη δήλωση του Μασκ ότι η δουλειά του στην Ουάσιγκτον έχει «ως επί το πλείστον τελειώσει», προκαλεί έντονες συζητήσεις. Αν και η αποχώρησή του φαίνεται να κατευνάζει την ανησυχία των μετόχων της Tesla, οι επιπτώσεις αυτής της απομάκρυνσης στο ίδιο το DOGE είναι βαθύτερες.
Από την καινοτομία στην κυβερνητική παρέμβαση
Το DOGE δημιουργήθηκε για να εφαρμόσει δραστικές περικοπές στον δημόσιο τομέα, με την αρχική εντολή να επικεντρώνεται στη μείωση της σπατάλης και της διαφθοράς. Ωστόσο, με την καθοδήγηση του μεγιστάνα της Τesla, το DOGE εξελίχθηκε σε μια δύναμη ευρύτερης εμβέλειας.
Η παρουσία του Mασκ στον Λευκό Οίκο ήταν σχεδόν αδιάλειπτη. Παρακολουθούσε συνεδριάσεις υπουργικών συμβουλίων, επενέβαινε σε λεπτομέρειες περικοπών, ενώ υπήρξε κινητήρια δύναμη πίσω από ριζικές μεταρρυθμίσεις, όπως η απαίτηση από κάθε υπάλληλο να καταγράψει τα «πέντε σημεία» που δικαιολογούν τη θέση του. Η επίδρασή του ήταν τέτοια που πολλοί αξιωματούχοι θεωρούσαν ότι μόνον ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ είχε τη δύναμη να τον περιορίσει, επισημαίνει το Politico σε δημοσίευμά του.
Η στροφή στο «επιχειρείν»
Η δήλωση του Μασκ ότι θα περιορίσει την εμπλοκή του στο DOGE σε «μία ή δύο ημέρες την εβδομάδα» ήρθε σε μια κρίσιμη στιγμή για την Tesla. Μετά από μια απογοητευτική ανακοίνωση κερδών, οι μέτοχοι ζητούσαν περισσότερη προσοχή από τον διευθύνοντα σύμβουλό τους. Η «επιστροφή» του Mασκ στις επιχειρήσεις του, με πρώτη την Tesla, έχει σκοπό να επαναφέρει την εμπιστοσύνη στις αγορές, τονίζει το BBC.
Παρ' όλα αυτά, η απουσία του από την Ουάσιγκτον δημιουργεί κενό ηγεσίας στο DOGE. Ενώ το οργανωτικό σχήμα παραμένει, με τους Antonio Gracias και Steve Davis να διατηρούν ρόλο καθοδήγησης, η πολιτική δυναμική που ενσάρκωνε ο ίδιος ο Μασκ φαίνεται να υποχωρεί. Υπουργοί που ως τώρα δρούσαν υπό την πίεση και τον φόβο της παρέμβασής του αρχίζουν να διεκδικούν μεγαλύτερο έλεγχο.
Όταν ρωτήθηκε από το BBC την Τετάρτη, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενίσχυσε το μήνυμα ότι η κυβέρνηση προετοιμάζεται για την αποχώρηση του Μασκ.
«Πρέπει, κάποια στιγμή, να τον αφήσουμε να φύγει. Περιμέναμε να το κάνουμε κάπου τώρα. Θα μιλήσω με τον Έλον γι' αυτό», δήλωσε ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Ο πρόεδρος είπε επίσης ότι η Tesla «θα τακτοποιηθεί» μόλις επιστρέψει ο Μασκ και ισχυρίστηκε ότι ο Μασκ αντιμετωπίζεται «πολύ άδικα από μέρος του κοινού». «Είναι ένας μεγάλος πατριώτης», πρόσθεσε.
Ο Μασκ στην Ουάσιγκτον και το DOGE
Η παρουσία του Mασκ δεν ήταν πάντοτε καλοδεχούμενη. Παρά τους δημόσιους επαίνους, πολλοί ανώτεροι αξιωματούχοι είχαν εκφράσει την ανησυχία τους για τον τρόπο με τον οποίο το DOGE επηρέαζε τις υπηρεσίες τους. Από το υπουργείο Άμυνας, όπου υπήρχαν φόβοι για μαζικές περικοπές πολιτικού προσωπικού, μέχρι το υπουργείο Μεταφορών, όπου οι εντάσεις ήταν εμφανείς.
Φαίνεται μια στροφή προς περιορισμό της επιρροής του DOGE. Το αρχικό σχέδιο για περικοπή δαπανών ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων φαίνεται πλέον να περιορίζεται στα 150 δισεκατομμύρια.
Ωστόσο, παρά τις υποσχέσεις του για περιορισμό της ανάμειξής του, δεν υπάρχουν ενδείξεις πλήρους αποδέσμευσης του Μασκ από το κυβερνητικό έργο.
Οι εβδομαδιαίες επισκέψεις του μεγιστάνα της τεχνολογίας στην Ουάσιγκτον αναμένεται να συνεχιστούν. Οι σχέσεις του με τον Τραμπ είναι ιδιαίτερα στενές και η συνήθειά του να εμπλέκεται σε βάθος σε κάθε οργανισμό στον οποίο ηγείται δύσκολα θα εγκαταλειφθεί.
Το DOGE, αν και αποδυναμωμένο από την ηχηρή παρουσία του Mασκ, έχει πλέον παγιωθεί στον κρατικό μηχανισμό. Οι υπάλληλοί του είναι διασκορπισμένοι σε κάθε γωνιά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, και συνεχίζουν να εργάζονται βάσει του αρχικού οράματος. Οι πολιτικοί διορισμοί που έκανε ο Μασκ, οι τεχνοκράτες και τα επιχειρησιακά σχήματα που εισήγαγε, ίσως να παραμείνουν σε λειτουργία ακόμη και χωρίς την καθημερινή του επίβλεψη.