Το National Geographic περιγράφει σε ένα εκπληκτικό άρθρο του το τι συμβαίνει με τις κατσίκες στο Μαρόκο που στις φωτό εμφανίζονται σκαρφαλωμένες σε δέντρα.
Γράφει το National Grographic:
«Είναι ένα δύσκολο πρωινό για τον Jaouad Benaddi. Προσπαθεί να κάνει τις κατσίκες του να σκαρφαλώσουν σε ένα δέντρο και να εγκατασταθούν στα αγκαθωτά κλαδιά του. Καμία από τις 12 δεν συνεργάζεται.
Πρόθυμος να βοηθήσει, ο 13χρονος γιος του Benaddi, ο Khalid, αρπάζει μια σακούλα με σιτηρά και ανεβαίνει στο δέντρο. Μια κατσίκα βελάζει και αρχίζει να ακολουθεί. Ο Khalid σκαρφαλώνει ψηλότερα στα ευρέως διατεταγμένα κλαδιά κρατώντας μια σακούλα με σιτηρά για να την ενθαρρύνει να τον ακολουθήσει. Σταματάει αρκετά ώστε η κατσίκα να τον προλάβει και να φάει για λίγο, και στη συνέχεια την πιάνει από το λαιμό για να την τραβήξει προς το μέρος του. Εκείνη αντιστέκεται και πηδάει από το δέντρο.
Το αγόρι και η κατσίκα επαναλαμβάνουν τη διαδικασία τρεις φορές, μέχρι που ο Khalid την τοποθετεί σε μια μικρή ξύλινη πλατφόρμα, όπου προσαρμόζει τα βήματά της και σταματά να κινείται. Χρειάζεται επιμονή για να συμμορφωθούν και οι υπόλοιπες κατσίκες. Κάποιες πρέπει να ελιχθούν σαν φορτίο στις πλατφόρμες τους. Τελικά, μια ντουζίνα κατσίκες στέκονται απόκοσμα ακίνητες, τοποθετημένες σαν ζωντανά στολίδια στο φυτό».
Οι κατσίκες στα δέντρα του Μαρόκου έχουν γίνει πρωτοσέλιδα και φωτό τους μοιράζονται παντού με κάποιους να πιστεύουν ότι οι φωτό είναι αποτέλεσμα photoshop. Οι εικόνες όμως είναι αληθινές και όπως γράφει το National Geographic οι σκαρφαλωμένες στα δέντρα κατσίκες, το να ανεβάσουν καλύτερα τις κατσίκες τους στα δέντρα, είναι ένας τρόπος για τους Μαροκινούς να έχουν ένα έξτρα εισόδημα από τα φιλοδωρήματα των τουριστών.
«Αυτά τα ζώα χειραγωγούνται και εκμεταλλεύονται», λέει εκπρόσωπος οργάνωσης που ασκεί δριμεία κριτική για την πρακτική αυτή στο Μαρόκο. «Δεν κινούνται ελεύθερα. Δεν έχουν πρόσβαση σε τροφή, νερό ή ακόμη και σε σκιά. Το να αναγκάζονται να μένουν για ώρες στα δέντρα δεν είναι φυσιολογική συμπεριφορά».
«Ιπτάμενες κατσίκες»
Οι κατσίκες που είναι σκαρφαλωμένες στα δέντρα του Μαρόκου είναι «εκπαιδευμένες για να το κάνουν ως θέαμα», λέει ο ξεναγός Mohamed Elaamrani από το Μαρακές. "Μπορούν να σκαρφαλώσουν σε δέντρα, ακόμη και σε βουνά, και είναι πραγματικά καλές σε αυτό. Ορισμένοι από τους επισκέπτες μου, τις αποκαλούν ιπτάμενες κατσίκες. Θέλουν να τις δουν γιατί δεν υπάρχει τίποτα παρόμοιο πουθενά αλλού στον κόσμο».
Οι ιπτάμενες κατσίκες θέαμα σε κεντρικό δρόμο
Τα κοπάδια με τις κατσίκες σκαρφαλώνουν στα δέντρα κατά μήκος του δρόμου των περίπου εκατό μιλίων από το αρχαίο Μαρακές μέχρι την Εσσαουίρα στον Ατλαντικό. Οι κατσίκες στέκονται γενικά από αργά το πρωί έως το απόγευμα, όταν η κίνηση είναι πιο έντονη μεταξύ των δύο πόλεων. Κατσίκες στα δέντρα μπορεί επίσης να δει κανείς νοτιότερα, κοντά στο Αγκαντίρ στην περιοχή Σους-Μάσα.
Ο Bennadi στο National Geographic λέει ότι άρχισε να βάζει κατσίκες στο δέντρο το 2019, αφού η σοδειά του σιταριού απέτυχε. Τότε, έβγαζε περίπου 20 δολάρια τη μέρα. Στην πανδημία, όλες οι 13 κατσίκες του, εκτός από μία, πέθαναν από την πείνα. Από τον Φεβρουάριο, όταν το Μαρόκο άνοιξε ξανά, ο Benaddi απέκτησε ένα νέο κοπάδι αλλά πλέον ελάχιστοι περνούν.
Θα χρειαστούν έξι μήνες για να εκπαιδεύσει τις κατσίκες, λέει ο Benaddi. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει την προσέλκυση των κατσικιών στο δέντρο με καρπούς αργκάν και σιτηρά και την παρακίνησή τους στη θέση τους με ένα ραβδί.
Υπάρχει και η άλλη... σχολή βέβαια με τους κτηνοτρόφους που παίρνουν και βάζουν μόνοι τους τις κατσίκες πάνω στα δέντρα. Οπως λέει ένας από αυτούς στην αρχή τα κατσίκια πηδούσαν κάτω και εκείνοι τα ξαναέβαζαν στα δέντρα μέχρι που κατάλαβαν ότι είναι μάταιο να το κάνουν.
Ανησυχία για τις κατσίκες
Ο Elaamrani λέει ότι οι πελάτες που ζητούν να επισκεφθούν τις κατσίκες που σκαρφαλώνουν στα δέντρα συχνά διαπιστώνουν ότι η εμπειρία δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. «Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται άβολα. Ανησυχούν και ρωτούν πώς οι κατσίκες μπαίνουν και βγαίνουν από τα δέντρα. Θέλουν να μάθουν αν θα χτυπήσουν ποτέ».
Ο Adnan El Aji, κτηνίατρος στην Essaouira, λέει ότι οι κατσίκες είναι ανθεκτικές και μπορούν να αντιμετωπίσουν στρεσογόνους παράγοντες όπως η ζέστη και η έλλειψη νερού. Αλλά το να τα αναγκάζεις να στέκονται στα δέντρα για ώρες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο Μαρόκο, όταν οι θερμοκρασίες μπορεί να φτάσουν υπερβολικά υψηλές, μπορεί να οδηγήσει σε θερμικό στρες και αφυδάτωση. Και τα ζώα μπορεί να πέσουν από τα δέντρα και να τραυματιστούν. Θυμάται τη φορά που ένας τουρίστας έφερε μια κατσίκα που είχε πέσει και χρειαζόταν θεραπεία για ένα σπασμένο πόδι. «Ο τουρίστας πλήρωσε γι' αυτό», λέει.
Παρόλο που το Μαρόκο είναι μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων -ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση της υγείας και της ευημερίας των ζώων σε παγκόσμιο επίπεδο- η χώρα δεν έχει ισχυρούς νόμους για την προστασία των ζώων, λέει η Cabrera Holtz.
«Ενώ η δραστηριότητα μπορεί να φαίνεται καλοήθης, πρόκειται για κακοποίηση των ζώων», λέει. Οι τουρίστες, προσθέτει, «ουσιαστικά παίρνουν φωτογραφίες ζωντανών σκηνικών. Αυτό που συμβαίνει εδώ δεν είναι φυσικό. Είναι εξαναγκασμένο, και κάθε φορά που εισάγεις ένα στοιχείο εξαναγκασμού, δεν έχει σημασία αν τα σώματά τους μπορούν να καταφέρουν να σταθούν στα δέντρα».
Η Asma Kamili, επικεφαλής του Τμήματος Υγείας των Ζώων του Μαρόκου για τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων, λέει ότι δεν γνωρίζει ότι οι κατσίκες στην περιοχή Essaouira τοποθετούνται σε δέντρα για να κερδίσουν δολάρια από τον τουρισμό. Λέει ότι το σκαρφάλωμα στα δέντρα είναι «μια φυσική συμπεριφορά» των ζώων και είναι καλό για τα αργκάν, επειδή αν οι κατσίκες τρώνε τους καρπούς και διασκορπίζουν τους σπόρους στα κόπρανά τους, αυτό αυξάνει τον αριθμό των δέντρων.
Ο Jose Fedriani, οικολόγος του Desertification Research Centre, ενός ινστιτούτου στην Ισπανία που ασχολείται με τη μελέτη της περιβαλλοντικής υποβάθμισης στις ξηρές περιοχές, συμφωνεί ότι η διασπορά των σπόρων είναι καλό πράγμα. Αλλά λέει ότι οι κατσίκες δεν τρώνε μόνο καρπούς, αλλά και φύλλα και δενδρύλλια. Χρειάζονται από επτά έως 15 χρόνια για να ωριμάσουν τα αργκάν και να παράγουν καρπούς, οπότε η τοποθέτηση πολλών κατσικιών σε μια περιοχή όπου μπορούν να καταστρέψουν τα φυτά -ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια ξηρασίας- στην πραγματικότητα εμποδίζει την αναζωογόνηση των δέντρων.
Η χρήση των κατσικιών ως εναέρια οπτική «καραμέλα» είναι καλή «για την προσέλκυση τουριστών», λέει ο Fedriani, «αλλά δεν είναι καθόλου καλό για τα δέντρα».
Η αναρρίχησή τους είναι ενστικτώδης σε κάποιο βαθμό. Οι κατσίκες έλκονται από τους καρπούς των δέντρων αργκάν και, ευκίνητες καθώς είναι, σκαρφαλώνουν για να τις φτάσουν. Για την περίπτωση του Μαρόκου βέβαια μιλάμε για κάτι τελείως διαφορετικό... Τα ζώα παρακινούνται να σκαρφαλώνουν στα δέντρα, άλλα με εκπαίδευση άλλα με πιο δραστικές μεθόδους και υποχρεούνται να μένουν εκεί για ώρες κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου φυσιολογικό.
Οι αγρότες που μίλησαν στο NG διατείνονται ότι κατέληξαν να εκμεταλλεύονται τις κατσίκες λόγω της ξηρασίας. Μακάρι τα χωράφια να ήταν πράσινα και να βγάζαμε σιτάρι, λέει. Αλλά εξηγούν ότι έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα το να ανεβάζουν τις κατσίκες στα δέντρα είναι ο μόνος τρόπος να ταϊζουν τις οικογένειές τους αλλά και τα ίδια τα ζώα...