Ένα από τα άλυτα εδώ και δεκαετίες μυστήρια στη σύγχρονη ιστορία της Χιλής – τα αίτια θανάτου του νομπελίστα ποιητή Πάμπλο Νερούδα, φαίνεται ότι λύθηκε.
Έμπειροι ιατροδικαστές απεφάνθησαν ότι ο Νερούδα πέθανε από δηλητηρίαση με μια πανίσχυρη τοξική ουσία, επιβεβαιώνοντας μετά από μισό αιώνα τις υποψίες ότι είχε δολοφονηθεί.
Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή ο αντικομφορμιστής ποιητής με το επαναστατικό πνεύμα, ο δημιουργός του “Canto General” πέθανε από καρκίνο του προστάτη και υποσιτισμό στις 23 Σεπτεμβρίου του 1973, μόλις 12 μέρες μετά το πραξικόπημα που ανέτρεψε την κυβέρνηση του δημοκρατικά εκλεγμένου και σοσιαλιστή φίλου του Νερούδα, του προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε.
Ορισμένοι, ωστόσο, ανάμεσά τους και ο ανεψιός του ποιητή, Ροδόλφο Ρέγιες, πίστευαν ότι ο Νερούδα δολοφονήθηκε λόγω της αντίθεσής του στη δικτατορία του Αουγκούστο Πινοσέτ.
Πριν από δέκα χρόνια δικαστής στη Χιλή διέταξε την εκταφή των λειψάνων του Νερούδα, μετά την αποκάλυψη από τον πρώην σωφέρ του, Μανουέλ Αράγια, ότι ο ποιητής του τηλεφώνησε από το νοσοκομείο του Σαντιάγο, όπου νοσηλευόταν και αναστατωμένες του είπε ότι του είχαν κάνει μια ένεση στο στομάχι την ώρα που κοιμόταν. Λίγες ώρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή.
Δείγματα από τα λείψανα του Νερούδα εστάλησαν για ιατροδικαστική ανάλυση σε τέσσερις χώρες και το 2015 η τότε κυβέρνηση της Χιλής είπε ότι ήταν «λίαν πιθανό» να υπήρξε εμπλοκή τρίτου μέρους στον θάνατό του. Το 2017 διεθνής ομάδα επιστημόνων είπε ότι ήταν «100% σίγουρη» ότι ο ποιητής δεν πέθανε από καρκίνο του προστάτη.
Τη Δευτέρα ο ανεψιός του είπε ότι όπως έδειξαν επιστημονικά τεστ - τα οποία θα δημοσιευτούν εντός της Τετάρτης- , στη σορό του θείου του, όταν πέθανε, βρέθηκε η τοξική ουσία clostridium botulinum, πράγμα που υποδεικνύει ότι όντως «δηλητηριάστηκε» μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ.
«Γνωρίζουμε τώρα ότι δεν υπήρχε λόγος να υπάρχει το clostridium botulinum στα οστά του. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Νερούδα δολοφονήθηκε μέσω της παρέμβασης κρατικών πρακτόρων το 1973», δήλωσε ο Ρέγιες στο ισπανικό πρακτορείο Efe. Το βακτήριο που παράγει τη συγκεκριμένη νευροτοξίνη, η οποία προκαλεί αλαντίαση, ανακαλύφθηκε σε ένα από τα δόντια του Νερούδα το 2017 και όπως είπε ο Ρέγιες, οι ειδικοί του Πανεπιστημίου ΜακΜάκστερ του Καναδά και του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης επιβεβαίωσαν ότι το βακτήριο αυτό δεν εισήλθε στο σώμα του Νερούδα από το φέρετρο ή το περιβάλλον ταφής του.
«Βρήκαμε τη σφαίρα που σκότωσε τον Νερούδα και ήταν στο σώμα του», είπε ο Ρέγες. «Ποιος πυροβόλησε; Θα το μάθουμε σύντομα, αλλά αναμφίβολα ο Νερούδα δολοφονήθηκε μέσω της άμεσης παρέμβασης κάποιου».
O Νερούδα δεν ήταν βαριά άρρωστος
Πολλοί συγγενείς του Νερούδα υποστηρίζουν όπως κι ο Ρέγες την εκδοχή του σοφέρ του, ο ο οποίος επιμένει ότι ο ποιητής δηλητηριάστηκε με ένεση στην κοιλιακή χώρα, που του έκανε πράκτορας του καθεστώτος Πινοσέτ, ο οποίος παρίστανε το γιατρό στην κλινική Santa Maria στο Σαντιάγο.
«Ο Νερούδα δεν ήταν βαριά άρρωσος, είχε απλώς καρκίνο. Βάδιζε με δυσκολία, πονούσε, αλλά δεν ήταν ετοιμοθάνατος», είπε στο ισπανικό πρακτορείο η Ελίζαμπεθ Φλόρες, η δικηγόρος της οικογένειας του ποιητή, η οποία ενεργεί ως ενάγων στην υπόθεση που ξεκίνησαν οι συγγενείς του Νερούδα μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Χιλής, του οποίου ήταν μέλος.
Από την πλευρά του ο Ρέγιες υπογράμμισε ότι ο Νερούδα σχεδίαζε να ταξιδέψει στο Μεξικό λίγες μέρες πριν τον θάνατό του σε ηλικία 69 ετών και ότι στην εξορία του θα γινόταν «ο μεγάλος αντίπαλος» του δικτάτορα Πινοσέτ.