Οι Λιθουανοί καλούνται σήμερα στις κάλπες για τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία στη διάρκεια της οποίας κυριάρχησαν θέματα ασφαλείας, καθώς το Βίλνιους προσπαθεί να ενισχύσει την άμυνά του έναντι της γειτονικής Ρωσίας.
Η χώρα της Βαλτικής με 2,8 εκατ. κατοίκους, μια πρώην σοβιετική δημοκρατία που συνορεύει με τον ιδιαίτερα στρατιωτικοποιημένο ρωσικό θύλακα Καλίνινγκραντ, φοβάται ότι θα είναι ο επόμενος στόχος αν η Μόσχα καταφέρει να κερδίσει στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στον απερχόμενο πρόεδρο, τον 59χρονο Γκιτάνας Ναουσέντα, άνετο προβάδισμα έναντι των άλλων επτά υποψηφίων, ανάμεσά τους η πρωθυπουργός Ινγκρίντα Σιμονίτε και ένας γνωστός δικηγόρος, ο Ίγκνας Βέγκελε.
Οι παρατηρητές προβλέπουν νίκη του Ναουσέντα στον δεύτερο γύρο των εκλογών, που θα διεξαχθεί σε έναν μήνα.
Ο Λιθουανός πρόεδρος καθορίζει σε συνεργασία με την κυβέρνηση την εξωτερική πολιτική της χώρας και συμμετέχει στις συνόδους κορυφής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Πρέπει να συμβουλεύεται την κυβέρνηση και να λαμβάνει την έγκριση του κοινοβουλίου για τον διορισμό των πλέον υψηλόβαθμων αξιωματούχων.
Αμυντικός προϋπολογισμός ρεκόρ
Ο 48χρονος Βέγκελε, που έγινε γνωστός στη διάρκεια της πανδημίας επειδή αντιτάχθηκε στον υποχρεωτικό εμβολιασμό, παρουσιάζεται ως εναλλακτική στην τρέχουσα πολιτική και υπόσχεται μια «πιο διαφανή» διακυβέρνηση».
Η 49χρονη Σιμονίτε υπερασπίζεται συντηρητικές απόψεις σε οικονομικά θέματα και φιλελεύθερες σε κοινωνικά. Μεταξύ άλλων στηρίζει την ένωση ατόμων του ιδίου φύλου, ένα θέμα που εξακολουθεί να διχάζει τη Λιθουανία.
Η Σιμονίτε είναι δεύτερη φορά υποψήφια στις προεδρικές εκλογές, αφού έχασε στον δεύτερο γύρο από τον Ναουσέντα το 2019.
Η Λιθουανία, χώρα μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, είναι μία από τις σημαντικότερες δωρήτριες της Ουκρανίας, ενώ δαπανά μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της για την άμυνα, το 2,75% του ΑΕΠ της. Η κυβέρνηση Σιμονίτε θέλει να αυξήσει το ποσοστό αυτό στο 3%.
Το Βίλνιους σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τους πόρους αυτούς για να αγοράσει άρματα μάχης, επιπλέον συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας και για να υποδεχθεί στο έδαφός της γερμανικά στρατεύματα. Το Βερολίνο σκοπεύει να τοποθετήσει περίπου 5.000 στρατιώτες στη Λιθουανία ως το 2027.
Κανένας από τους υποψήφιους δεν αμφισβητεί τα σχέδια αυτά.
Αντίδραση του Πεκίνου
Ωστόσο οι υποψήφιοι διαφωνούν για τις σχέσεις της Λιθουανίας με την Κίνα.
Οι διμερείς σχέσεις οξύνθηκαν το 2021 όταν το Βίλνιους επέτρεψε στην Ταϊβάν να ανοίξει διπλωματική αντιπροσωπεία με το όνομα του νησιού, διαφοροποιούμενο από την τρέχουσα διπλωματική πρακτική να χρησιμοποιείται το όνομα της πρωτεύουσας Ταϊπέι, ώστε να αποφεύγεται να ενοχλείται το Πεκίνο.
Η Κίνα, που θεωρεί την Ταϊβάν μέρος του εδάφους του και είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε στήριξη στο νησί που θα μπορούσε να του προσφέρει οποιαδήποτε διεθνή νομιμοποίηση, υποβάθμισε τις διπλωματικές της σχέσεις με το Βίλνιους και σταμάτησε τις εξαγωγές προς τη χώρα.
Ο Ναουσέντα δήλωσε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ότι θεωρεί πως είναι «αναγκαίο να αλλάξει το όνομα της διπλωματικής αντιπροσωπείας». Η Σιμονίτε είναι αντίθετη, ενώ ο Βέγκελε υποστήριξε τον Ναουσέντα.