Οι υποστηριζόμενες από τη Ρωσία και την Τουρκία συνομιλίες για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη κατέρρευσαν μετά την αποχώρηση από τη Μόσχα του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, που αρνήθηκε να υπογράψει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (ΚΕΣ) του πρωθυπουργού Φάγεζ αλ Σάρατζ.
Η αποχώρηση του Χαφτάρ θέτει εν αμφιβόλω την εύθραυστη εκεχειρία που τέθηκε σε ισχύ το Σαββατοκύριακο. Από την πλευρά του ο αλ Σάρατζ μονόγραψε το κείμενο μετά από μια ημέρα εντατικών διαπραγματεύσεων με την Ρωσία και την Τουρκία να αναλαμβάνουν από τη Δύση την πρωτοβουλία των κινήσεων για τον τερματισμό της εννιάμηνης σύρραξης γύρω από την πρωτεύουσα της Λιβύης, την Τρίπολη.
«Πυρά» από την πλευρά Χαφτάρ για τις βλέψεις της Τουρκίας στη Λιβύη
Το περιβάλλον του Χαφτάρ διεμήνυσε μέσω λογαριασμού στο twitter που υποστηρίζει τον ίδιο και τις δυνάμεις του (δηλαδή τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό, LNA) ότι η συμφωνία δεν ήταν δυνατό να γίνει δεκτή, επειδή η Τουρκία επιχειρεί με αυτή να νομιμοποιήσει το ρόλο της στη Λιβύη, αφού προηγουμένως απαίτησε να αποσυρθούν άμεσα τα στρατεύματα του Χαφτάρ από τα περίχωρα της Τρίπολης.
«Ο Χάφταρ και η αντιπροσωπεία του έφυγαν από τη Μόσχα και δεν υπέγραψαν καμία συμφωνία εις βάρος των ηρωικών θυσιών και φιλοδοξιών των Λίβυων για σωτηρία. Δεν θα υπογραφεί (η συμφωνία) για αρκετούς λόγους, ο κυριότερος των οποίων είναι η πρόθεση της Τουρκίας να επιβληθεί ως εμπλεκόμενο μέρος στη Λιβύη ώστε να νομιμοποιήσει το παράνομο μνημόνιο (δηλαδή τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης) . Η Λιβύη για τους Λίβυους», αναφέρεται σε δυο μηνύματα στον λογαριασμό M.LNA στο twitter που υποστηρίζει τον Χάφταρ.
Η απάντηση της Άγκυρας στον Χαφτάρ ήλθε πριν από λίγο διά στόματος του ΥΠ ΕΞ της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου: «Ο Χαφτάρ δεν υπογράφει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός δείχνοντας ποιος θέλει τον πόλεμο και ποιος την ειρήνη», είπε.
Ανησυχία για νέο κύκλο συγκρούσεων στη Λιβύη
Η κατάρρευση των συνομιλιών για το μέλλον της Λιβύης απειλεί με επανέναρξη των συγκρούσεων για την Τρίπολη. Το τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Αραμπίγια μετέδωσε ότι οι εχθροπραξίες ξανάρχισαν τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα νότια της Τρίπολης. Παράλληλα το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς μετέδωσε ότι ο ΛΕΣ διατράνωσε μέσω Facebook πως είναι «έτοιμος και αποφασισμένος» να επιτύχει τη «νίκη» στην αναμέτρηση με τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που δηλώνουν πίστη στην ΚΕΣ.
Ρώσοι μισθοφόροι στηρίζουν τις δυνάμεις του Χαφτάρ, όπως και η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από την άλλη πλευρά η Τουρκία έστειλε 35 στρατιωτικά στελέχη για να συνδράμουν στην εκπαίδευση των δυνάμεων που υποστηρίζουν την κυβέρνηση του αλ Σάρατζ και να συντονίσουν την άμυνά της, σύμφωνα με ανώτερο Τούρκο αξιωματούχο. Στο παιχνίδι της Λιβύης εμπλέκονται και υποστηριζόμενοι από την Τουρκία Σύροι αντάρτες. Εξτρεμιστές από την επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας πηγαίνουν στη Λιβύη, είπε ο Ρώσος ΥΠ ΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ στη διάρκεια επίσκεψης στη Σρι Λάνκα.
Αμφιβολίες για την διεθνή σύνοδο του Βερολίνου για τη Λιβύη
Αν και ο Λαβρόφ υπογράμμισε ότι η Ρωσία και η Τουρκία «θα συνεχίσουν τις προσπάθειες» για την επίτευξη συμφωνίας, η κατάρρευση των συνομιλιών στη Μόσχα θέτει υπό αμφισβήτηση τη διεθνή σύνοδο για τη Λιβύη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ που έχει προγραμματιστεί για το Σαββατοκύριακο στο Βερολίνο. Με τη Λιβύη να λειτουργεί ως πύλη εξόδου μεταναστών που θέλουν να περάσουν στην Ευρώπη η ΕΕ επιζητεί απεγνωσμένα μια συμφωνία, που θα συμβάλλει στην εκτόνωση των εντάσεων εντός της για το μεταναστευτικό.
Μια συμφωνία θα βοηθούσε επίσης στον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Λιβύη μετά από χρόνια αναταραχών με χιλιάδες νεκρούς, που επέτρεψαν και σε ισλαμιστές εξτρεμιστές να βάλουν πόδι στη βορειοαφρικανική χώρα. Παράλληλα θα συνέβαλε στην απομάκρυνση μιας βασικής πηγής ανησυχίας για τις αγορές πετρελαίου, καθώς η παραγωγή αργού στη Λιβύη – που διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα κοιτάσματα μαύρου χρυσού στη Μαύρη Ήπειρο – περνά από σαράντα κύματα καθώς συνεχίζονται οι μάχες των αντίπαλων στρατοπέδων για τον έλεγχο των μεγαλύτερων πετρελαιοπηγών της χώρας.
Ο ρόλος της Ρωσίας και της Τουρκίας
Ρωσία και Τουρκία -αν και υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα στη Λιβύη – πίεσαν τις αντιμαχόμενες πλευρές να αποδεχθούν την κατάπαυση του πυρός καθώς η χώρα γνώρισε τη χειρότερη έκρηξη βίας από την αποπομπή με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ του Μουαμάρ Καντάφι το 2011 από την εξουσία, που οδήγησε σε αστάθεια και διαμελισμό της χώρας μεταξύ αντιπάλων κυβερνήσεων.
Με την ΕΕ περιορισμένη σε ρόλο θεατή των εξελίξεων και τις ΗΠΑ ουσιαστικά απούσες καθώς η κυβέρνηση Τραμπ εστιάζει την προσοχή της κυρίως στο Ιράν, η Λιβύη κινδυνεύει να εξελιχθεί σε πιόνι σε μια σύρραξη δι’ αντιπροσώπων δυνάμεων που επιζητούν την κυριαρχία στην περιοχή. Η κατάρρευση της ρωσο-τουρκικής πρωτοβουλίας έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά λίστα αποτυχημένων προσπαθειών για μια συμφωνία μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών στη βορειοαφρικανική χώρα.