Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στον Λίβανο μετά τις εκρήξεις που συγκλόνισαν την πρωτεύουσα της χώρας και είχαν ως συνέπεια τον θάνατο 135 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 5.000. Στην Κύπρο αναζητούν τον Ρώσο ιδιοκτήτη του πλοίου με το νιτρικό αμμώνιο οι Αρχές του Λιβάνου.
Οι Αρχές της χώρας διερευνούν τις συνθήκες υπό τις οποίες βρέθηκαν, κατασχέθηκαν και αποθηκεύτηκαν για έξι χρόνια στο λιμάνι της Βηρυτού χιλιάδες τόνοι νιτρικού αμμωνίου. Την ίδια στιγμή, ολοένα και περισσότερες πληροφορίες έρχονται στη δημοσιότητα για τον Ρώσο ιδιοκτήτη του εμπορικού πλοίου «Rhosus» που κατασχέθηκε στη Βηρυτό το 2014 και στο οποίο υπήρχαν 2.750 τόνοι λιπάσματος νιτρικού αμμωνίου, φορτίο που ο καπετάνιος είχε τότε χαρακτηρίσει ως «πλωτή βόμβα».
Igor Grechushkin: Κάτοικος Κύπρου ο Ρώσος ιδιοκτήτης της «πλωτής βόμβας»
Όπως αναφέρει ο Guardian και η Daily Mail, πρώην μέλη του πληρώματος αναφέρουν πως ιδιοκτήτης του πλοίου ήταν ο Igor Grechushkin, Ρώσος υπήκοος που φέρεται να ζει στην Κύπρο.
Σημειώνεται ότι ο Grechushkin, σύμφωνα με τα ξένα δημοσιεύματα ήταν ο τελευταίος γνωστός διευθυντής της Teto Shipping στην Κύπρο, ωστόσο σε αναζήτηση στο διαδίκτυο δεν βρέθηκε εταιρεία γραμμένη με όνομα Teto Shipping στην Μεγαλόνησο. Ωστόσο ο Igor Grechushkin εμφανίζεται ως Manager σε μια εταιρεία με όνομα Unimar Service.
H διαδρομή του πλοίου μέχρι το λιμάνι της Βηρυτού
Το πλοίο, σύμφωνα πάντα με τα δημοσιεύματα, έφερε σημαία της Μολδαβίας και μετέφερε τη νιτρική αμμωνία από της Γεωργία στη Μοζαμβίκη. Λόγω βλάβης, έπιασε λιμάνι στη Βηρυτό, το 2013, και κατόπιν έρευνας, απαγορεύτηκε να συνεχίσει την πορεία του. Ο απόπλους του από το λιμάνι της πρωτεύουσας του Λιβάνου απαγορεύτηκε όμως, είτε επειδή το πλοίο δεν κρίθηκε αξιόπλοο, είτε επειδή ο ιδιοκτήτης δεν είχε καταβάλει τα απαραίτητα τέλη.
Έναν χρόνο μετά, το 2014 και αφού το πλοίο είχε κατασχεθεί, ο Grechushkin εξαφανίστηκε και εγκατέλειψε το πλοίο. Το πλήρωμα, κυρίως αποτελούμενο από Ουκρανούς ναυτικούς, κρατήθηκε στο πλοίο για σχεδόν ένα χρόνο, πριν αυτοί απελευθερωθούν. Το νιτρικό αμμώνιο κατασχέθηκε και κρατήθηκε σε αποθήκη στο λιμάνι.
Ηξεραν για το επικίνδυνο φορτίο εδώ και 6 χρόνια
Στη συνέχεια, το επικίνδυνο φορτίο του πλοίου εκφορτώθηκε και τοποθετήθηκε στο υπόστεγο 12 του λιμανιού της Βηρυτού, μια μεγάλη γκρίζα κατασκευή που βλέπει στον κύριο αυτοκινητόδρομο Βορρά-Νότου της χώρας στην κύρια είσοδο της πρωτεύουσας.
Μήνες αργότερα, στις 27 Ιουνίου 2014, ο τότε διευθυντής του Τελωνείου του Λιβάνου Shafik Merhi έστειλε μια επιστολή που απευθύνεται σε έναν ανώνυμο «δικαστή επειγόντων ζητημάτων», ζητώντας λύση στο επικίνδυνο φορτίο, σύμφωνα με έγγραφα που κοινοποιήθηκαν στο διαδίκτυο.
Οι τελωνειακοί υπάλληλοι έστειλαν τουλάχιστον πέντε ακόμη επιστολές τα επόμενα τρία χρόνια - στις 5 Δεκεμβρίου 2014, στις 6 Μαΐου 2015, στις 20 Μαΐου 2016, στις 13 Οκτωβρίου 2016 και στις 27 Οκτωβρίου 2017 - ζητώντας καθοδήγηση. Πρότειναν τρεις επιλογές: Την εξαγωγής της νιτρικής αμμωνίας, την παράδοση στον στρατό του Λιβάνου ή την πώληση σε ιδιωτική εταιρεία εκρηκτικών του Λιβάνου.
Μια επιστολή που εστάλη το 2016 σημείωσε ότι δεν υπήρχε απάντηση από τους δικαστές σε προηγούμενα αιτήματα. Ένα χρόνο αργότερα, ο Badri Daher, ο νέος διευθυντής τελωνειακής διοίκησης του Λιβάνου, έγραψε ξανά σε δικαστή.
Στην επιστολή της 27ης Οκτωβρίου 2017, ο Daher κάλεσε τον δικαστή να αποφασίσει σχετικά με το θέμα, ενόψει του «κινδύνου να αφήσουν τα υλικά εκεί που βρίσκονται». Σχεδόν τρία χρόνια αργότερα, το νιτρικό αμμώνιο ήταν ακόμα στο υπόστεγο.
Τι είναι το νιτρικό αμμώνιο, που προκάλεσε την τραγωδία
Με τη χημική φόρμουλα NH4NO3 το νιτρικό αμμώνιο απαντάται σε μεγάλες αποθέσεις στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, απ’ όπου εξορύσσεται.
Σήμερα, ωστόσο, σχεδόν το 100% του χημικού αυτού που χρησιμοποιείται είναι συνθετικό και παράγεται με αντίδραση αμμωνίας με νιτρικό οξύ. Πρόκειται για ένα ξηρό λίπασμα που αναμιγνύεται με άλλα λιπάσματα όπως φωσφάτα και χρησιμοποιείται σε σοδειές για να ενισχύσει την ανάπτυξη των φυτών. Είναι σχετικά σταθερό και η παραγωγή δεν είναι κοστοβόρα, γεγονός που το καθιστά δημοφιλέστερο έναντι άλλων ακριβότερων λιπασμάτων.
Είναι επίσης βασικό συστατικό ενός βιομηχανικού εκρηκτικού που χρησιμοποιείται στις εξορύξεις μεταλλευμάτων, λατομεία και αστικές κατασκευές και αντιπροσωπεύει το 80% όλων των βιομηχανικών εκρηκτικών που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ.
Οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν, λέει ο πρωθυπουργός του Λιβάνου
Σημειώνεται ότι ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Χασάν Ντιάμπ δεσμεύτηκε χθες ότι όσοι ευθύνονται για την έκρηξη στη Βηρυτό που ξεκίνησε από την «επικίνδυνη» αποθήκη στο λιμάνι της πόλης.
«Σας υπόσχομαι ότι αυτή η καταστροφή δεν θα περάσει χωρίς να αποδοθούν ευθύνες. Όσοι ευθύνονται θα πληρώσουν το τίμημα», είπε σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ο Ντιάμπ.