Από το πακέτο των άνευ προηγουμένου κυρώσεων που επισείει η Δύση για να αποτρέψει τον Βλαντίμιρ Πούτιν να διατάξει εισβολή στην Ουκρανία, ένα συγκεκριμένο μέτρο είναι που φοβάται το Κρεμλίνο περισσότερο απ’ όλα: την εξαίρεση της Ρωσίας από το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα.
Μέλη του Κογκρέσου στις ΗΠΑ έχουν προτείνει το τελευταίο διάστημα αυτό που ορισμένοι αποκαλούν «πυρηνική επιλογή», τον αποκλεισμό δηλαδή της Ρωσίας από το σύστημα SWIFT, που ρυθμίζει τις διεθνείς διατραπεζικές συναλλαγές διασυνδέοντας χιλιάδες χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανά την υφήλιο.
Σημαίνοντα μέλη της ρωσικής Βουλής απάντησαν ότι σε μια τέτοια περίπτωση η Ρωσία θα προχωρήσει σε αντίμετρα, διακόπτοντας τις αποστολές φορτίων πετρελαίου, φυσικού αερίου και μεταλλευμάτων προς την Ευρώπη.
«Αν αποσυνδεθεί η Ρωσία από το SWIFT, τότε δεν θα λαμβάνουμε συνάλλαγμα, αλλά και οι αγοραστές, πρωτίστως οι ευρωπαϊκές χώρες, δεν θα λαμβάνουν τα προϊόντα μας -πετρέλαιο, φυσικό αέριο, μέταλλα κι άλλα σημαντικά υλικά» δήλωσε την Τρίτη ο αντιπρόεδρος της Άνω Βουλής της Ρωσίας, Νικολάι Ζουράβλεφ.
Τι είναι το SWIFT;
Το σύστημα SWIFT (από τα αρχικά της Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, δηλαδή Κοινότητα για την Παγκόσμια Διατραπεζική Οικονομική Επικοινωνία) ιδρύθηκε το 1973 για να αντικαταστήσει το τέλεξ, επιτρέποντας την ασφαλή ανταλλαγή πληροφοριών και εντολών πληρωμής μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε παγκόσμια κλίμακα μέσα σε ένα τυποποιημένο και αξιόπιστο περιβάλλον.
Χρησιμοποιείται από περισσότερους από 11.000 χρηματοοικονομικούς οργανισμούς και από τη στιγμή που δεν υπάρχει διεθνώς αποδεκτή εναλλακτική, το SWIFT είναι απαραίτητο για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Τι θα σημάνει μια εξαίρεση της Ρωσίας από το SWIFT
Τυχόν εξαίρεση της Ρωσίας από το SWIFT θα καθιστούσε σχεδόν ανέφικτη για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα την αποστολή χρημάτων από και προς τη χώρα, προκαλώντας ένα αιφνίδιο σοκ σε ρωσικές εταιρείες και τους ξένους πελάτες τους, ειδικά εκείνους που αγοράζουν σε δολάρια ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Μια τέτοια εξέλιξη θα «τερμάτιζε όλες τις διεθνείς συναλλαγές [των Ρώσων], θα προκαλούσε αναταράξεις στο νόμισμα [ρούβλι] και μαζικές εκροές κεφαλαίων» σημείωνε πέρυσι σε μελέτη της για το Carnegie Moscow Center η Μαρία Σάγκινα, συνεργάτιδα του Φινλανδικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, ενώ ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας, Αλεξέι Κούντριν, είχε υπολογίσει το 2014 ότι μια εξαίρεση της Ρωσίας από το σύστημα SWIFT θα προκαλούσε συρρίκνωση της οικονομίας της κατά 5%.
Προηγούμενο εξαίρεσης από το σύστημα αυτό υπάρχει από το 2012, όταν η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις στις τράπεζες του Ιράν λόγω του πυρηνικού προγράμματος της χώρας, με αποτέλεσμα η Τεχεράνη να χάσει τότε σχεδόν τα μισά έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και το 30% από τις διεθνείς εμπορικές της συναλλαγές, σύμφωνα με τη Σάγκινα.
Άγνωστο παραμένει σε ποιον βαθμό οι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα στήριζαν μια τέτοια κύρωση εις βάρος της Ρωσίας. Εκτός από την τελευταία, περισσότερο χαμένες θα βγουν ΗΠΑ και Γερμανία, αφού οι τράπεζές τους συναλλάσσονται συχνότερα με ρωσικές μέσω του SWIFT.
Η ΕΚΤ προειδοποίησε ευρωπαϊκές τράπεζες με σημαντική έκθεση στη Ρωσία να προετοιμαστούν για κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας, ενώ ζήτησε να επεξεργαστούν πώς θα αντιδρούσαν σε διάφορα σενάρια, μεταξύ των οποίων και η εξαίρεση της Ρωσίας από το σύστημα SWIFT.