Εδώ και σχεδόν 240 χρόνια η έδρα του στόλου της Μαύρης Θάλασσας της Ρωσίας βρίσκεται στην Κριμαία, αλλά τώρα ο Βλαντίμιρ Πούτιν κινδυνεύει να χάσει τον ζωτικής σημασίας ναυτικό κόμβο καθώς η Ουκρανία εντείνει τις επιθέσεις στην κατεχόμενη χερσόνησο.
Οι ουκρανικές επιθέσεις ανάγκασαν τη Ρωσία του Πούτιν να απομακρύνει τα πλοία της από τη ζώνη κινδύνου σχεδόν μια δεκαετία αφότου προσάρτησε την Κριμαία για να διατηρήσει τον στόλο της εκεί καθώς το Κίεβο έκανε άνοιγμα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
«Κανένα λιμάνι της Κριμαίας δεν είναι πλέον ασφαλές για τα ρωσικά πολεμικά πλοία», λέει στο Bloomberg ο Ρουσλάν Πουκχόφ, διευθυντής του Κέντρου για την Ανάλυση Στρατηγικών και Τεχνολογιών στη Μόσχα, συμπληρώνοντας ότι η Ουκρανία «ουσιαστικά έδιωξε τον στόλο από την Κριμαία».
Στην τελευταία τους επίθεση την περασμένη Τρίτη με πύραυλο κρουζ οι Ουκρανοί βύθισαν ένα μεγάλο ρωσικό αποβατικό σκάφος στο λιμάνι της Φεοδοσίας στην ανατολική Κριμαία. Από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία που διέταξε ο Πούτιν στις 24 Φεβρουαρίου του 2022 η Ρωσία έχει χάσει συνολικά τουλάχιστον 20 σκάφη -από πολεμικά πλοία και αποβατικά μέχρι και ένα υποβρύχιο, σύμφωνα με τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και εκτιμήσεις της Oryx.
«Ανάσα» για το Κίεβο οι επιθέσεις κατά ρωσικών στόχων στην Κριμαία
Οι επιτυχημένες επιθέσεις στην Κριμαία δίνουν λόγους στο Κίεβο να πανηγυρίζει μετά την μάλλον αποτυχημένη αντεπίθεση των χερσαίων δυνάμεων του στα κατεχόμενα εδάφη της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας και ενώ οι πολιτικές διαφωνίες στις ΗΠΑ και την ΕΕ φρενάρουν την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια θέτοντας εν αμφιβόλω τη συμμαχική υποστήριξη προς τη χώρα καθώς συνεχίζεται για σχεδόν δύο χρόνια ο πόλεμος.
Η αλήθεια είναι ότι μολονότι οι ουκρανικές επιθέσεις εντείνουν την πίεση στις ρωσικές αμυντικές γραμμές στην Κριμαία και τις γραμμές ανεφοδιασμού των δυνάμεων της Μόσχας στη νότια Ουκρανία, μάλλον έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στις εξελίξεις στα μέτωπα. Ωστόσο, οι επιτυχίες του Κιέβου στη θάλασσα είναι αξιοσημείωτες δεδομένου ότι δεν διαθέτει πολεμικά πλοία και μόνον με πυραύλους και drones αμφισβητεί τη ρωσική ναυτική υπεροχή.
Οι ουκρανικοί πύραυλοι «διώχνουν» τα ρωσικά πολεμικά πλοία από την Κριμαία
Σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου, που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, οι ουκρανικές επιθέσεις ανάγκασαν τη Ρωσία να υιοθετήσει «ένα πιο μόνιμο πρότυπο βάσης κατά μήκος των ανατολικών ακτών της Μαύρης Θάλασσας καθώς μεταφέρει σκάφη μακριά από την Κριμαία». Οι βρετανικοί πύραυλοι κρουζ Storm Shadow και οι γαλλικοί Scalp βοήθησαν την Ουκρανία να γείρει υπέρ της πλάστιγγα, επιτρέποντάς της να αποφεύγει τη ρωσική αεράμυνα και να εξαπολύει πλήγματα ακριβείας σε ρωσικούς στόχους.
Οι επιθέσεις αυτές ήταν τόσο αποτελεσματικές ώστε βοήθησαν την Ουκρανία να σπάσει το ρωσικό ναυτικό αποκλεισμό για την εξαγωγή σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα μετά την αποχώρηση της Μόσχας τον περασμένο Ιούλιο από τη σχετική συμφωνία που είχε επιτευχθεί με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας. Από τον Αύγουστο η Ουκρανία κατάφερε να εξάγει διά θαλάσσης σχεδόν δέκα εκατομμύρια τόνους προϊόντων, ως επί το πλείστον σιτηρά.
Ο Ρωσικός στόλος «αδυνατεί πλέον να επιχειρήσει στο δυτικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας», είχε πανηγυρίσει στις 24 Οκτωβρίου ο Βολόντιμιρ Ζελένσκι κάνοντας λόγο για «ιστορικό επίτευγμα» της χώρας του. Και μολονότι οι ουκρανικές δυνάμεις δεν έχουν ακόμη θέσει ολόκληρη την Κριμαία και τα ύδατά της υπό τα πυρά τους, «θα το κάνουμε, είναι θέμα χρόνου», πρόσθεσε ο Ζελένσκι.
Κλονίζεται η ρωσική ναυτική κυριαρχία στην Κριμαία
Το Πολεμικό Ναυτικό της Ουκρανίας ανέφερε χθες ότι μόλις έξι ρωσικά πολεμικά σκάφη επιχειρούσαν στη Μαύρη Θάλασσα, αν και κατηγόρησε τη Μόσχα ότι κλείνει τους αναμεταδότες γεωγραφικού εντοπισμού των πλοίων.
Η μεγαλύτερη μέχρι στιγμής απώλεια για τη Ρωσία ήταν η βύθιση της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, του πυραυλοφόρου καταδρομικού Moskva τον Απρίλιο του 2022. Η γέφυρα του Κερτς, που συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία και την οποία χρησιμοποιούν οι δυνάμεις της Μόσχας για τον ανεφοδιασμό τους, δέχθηκε δύο επιθέσεις, τον Οκτώβριο του 2022 και τον περασμένο Ιούλιο. Ενώ τον Σεπτέμβριο ουκρανικές δυνάμεις έπληξαν ναύσταθμο στη δυτική ακτή της Κριμαίας και το αρχηγείο του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας στη Σεβαστούπολη, αναγκάζοντας τη Ρωσία να μεταφέρει πολεμικά πλοία σε άλλα λιμάνια, όπως η Φεοδοσία και το Νοβοροσιίσκ.
Μετά το πλήγμα της περασμένης Τρίτης στη Φεοδοσία ο ρωσικός στόλος ουσιαστικά χρησιμοποιεί ως βάση το Νοβοροσιίσκ, μολονότι ουκρανικά drones κατάφεραν και εκεί να καταστρέψουν ένα μεγάλο αποβατικό σκάφος τον Αύγουστο.
Η Ρωσία ετοιμάζει ναυτική βάση στην Αμπχαζία
Τα σχέδια της Μόσχας να δημιουργήσει μια ναυτική βάση στις ακτές της Αμπχαζίας, της αποσχισθείσας περιοχής της Γεωργίας αναμένεται να χρειαστούν αρκετά χρόνια για να υλοποιηθούν.
Η Αμπχαζία αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα της Γεωργίας, η οποία διαμαρτύρεται για την κίνηση της Ρωσίας.
Ο Στόλος της Μαύρης Θάλασσας αποδείχθηκε ευάλωτος στην Κριμαία παρά τις μεγάλες δαπάνες για την ενίσχυση της άμυνας της χερσονήσου από τη Μόσχα. Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, είπε λίγο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 ότι η Ρωσία θα επένδυε 86 δισ. ρούβλια μέχρι το 2020 για την ενίσχυση της αεράμυνας και της ναυτικής άμυνας. Το φιλορωσικό στρατιωτικό δίκτυο Rybar με τους 1,2 εκατ. συνδρομητές στο Telegram εξαπέλυσε πυρά κατά της ηγεσίας του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού για την πρόσφατη απώλεια του αποβατικού σκάφος στη Φεοδοσία κάνοντας λόγο για «παραμέληση του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας».